‘Kültür’ün yapısı silbaştan değişiyor

Cumhurbaşkanlığı’nca yayımlanan kararname ile “genel müdürlük” statüleri kaldırılan ve “tüzel kişilikleri” son bulan Devlet Tiyatroları (DT) ile Devlet Opera ve Balesi’nde, (DOB) bundan sonraki süreçte nasıl bir yapılanmaya gidileceği tartışılıyor.

Cumhurbaşkanlığı önceki gün yayımlanan ilk kararnamesiyle bakanlıklarda yeni sisteme yönelik sil baştan düzenleme yaptı. Bu düzenlemelerden en dikkat çekeni de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yenilenen teşkilat şeması oldu.

Şemada, 70 yıllık geçmişi olan DT ve DOB genel müdürlüklerine yer verilmedi. Her iki genel müdürlüğün “tüzel kişiliklerini” sağlayan yasaları da “Personel Hakkında Yasa” olarak değiştirilirken, söz konusu yasanın hayati öneme sahip 12 maddesi yürürlükten kaldırıldı. Her iki sanat kurumunun da “genel müdürlükleri ortadan kaldırılmış olmasına” karşın “Genel Müdür” sıfatıyla hem DOB Genel Müdürü Murat Karahan’ın hem de DT Genel Müdürü Mustafa Kurt’un, “Genel Müdürlüğün kapatılması söz konusu değildir” şeklindeki açıklamaları dikkat çekti.

<haber-dikey:1022912>

Çünkü kararname ile birlikte genel müdürlerin bugüne kadarki yetkileri de “genel müdürlük makamı kaldırıldığından” kullanılamayacak.

Kararnamede yer alan düzenlemeye göre, kurumların iskeletini oluşturan sanat, teknik, disiplin gibi kurulları ve il müdürlükleri de ortadan kaldırılırken, tahsis edilen binalar da alındı. Böylece, atama ve görevlendirmeler konusunda Kültür ve Turizm Bakanı’na bağlı; ancak repertuvar seçimi, strateji belirleme, bütçesini kullanma gibi konularda bağımsız olan kurumlar, bu özerkliklerini de kaybetmiş oldu.

‘Sanat Kurulu’ geliyor

1949 yılında kurulan, 1970’te ‘özerk’ olan DT ve DOB’nin genel müdürlüklerinin kaldırılması, beraberinde bu iki kurumun akıbetinin ne olacağı tartışmasını da getirdi.

Edinilen bilgilere göre, “yeni sistemde yollarına başkanlık adı altında devam edecekleri” dillendirilen her iki kurum için de Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı “Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı” gibi olacağı, teşkilat yapısının da “Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı” gibi olacağı ifade edildi.

Kurumun başında “başkanın olduğu” yapının alt birimlerinde ise daire başkanlıkları ve şube müdürlüklerinin yer alması bekleniyor. Taşra teşkilatlanmasının da bölge müdürlükleri şeklinde yapılması planlanıyor. Başkanlık bünyesinde oluşturulacak bir kurulun da sanat üretiminde karar verici mekanizma oluşturması bekleniyor. Bu kurul oluşturulurken geçmiş yıllarda hazırlanan Türkiye Sanat Kurumu Yasa Tasarısı’nın (TÜSAK) da örnek alınması planlanıyor. Tasarıda, 11 kişilik bir heyet oluşturulurken, kuruldakilerin en az 6’sı, ilgili sanat alanlarında (tiyatro, opera, bale, dans, müzik, edebiyat, görsel sanatlar ve geleneksel sanatlar) eğitim almış ve özel ya da devlet kurumlarında en az on yıl deneyim sahibi olan kişilerden seçiliyor. Bu kurul sanat projelerini değerlendirerek destek verilip verilmeyeceğine karar veriyor.

‘Kapatılması söz konusu değil’

DT’den dün yapılan açıklamada yeni planlama ile ilgili şunlar kaydedildi: “703 sayılı KHK ile birlikte sadece DT’nin değil; bakanlığımıza bağlı ve ilgili birçok kamu kurumunun teşkilatına dair hükümleri yeniden düzenlenmektedir. Cumhurbaşkanlığı 1’inci Kararnamesi’nin Geçici 1’inci Maddesi’nde ise ‘703 sayılı KHK ile teşkilatlarına ilişkin kanun veya kanun hükmünde kararnameleri yürürlükten kaldırılan kamu kurum ve kuruluşlarından münhasıran devir ve geçiş hükümleri düzenlenenler dışında kalanlar hakkında ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleme yapılıncaya kadar yürürlükten kaldırılan hükümlerin uygulanmasına devam olunur’ ifadesi yer almaktadır. Yani anlaşılacağı üzere DT Genel Müdürlüğü’nün kapatılması söz konusu değildir.”