Kuito söküm için karaya çekildi. Çevre örgütleri ayaklandı

Angola'dan Türkiye'ye getirilen, radyoaktif atık barındıran Kuito gemisi, Aliağa'da söküm için karaya yanıştırıldı. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun yetkilendirdiği Haser adlı özel firmaya yaptırıldığı belirtilen radyasyon ölçümlerinin temiz çıktığı ve gemide tehlikeli atık olmadığı açıklandı. Çevre Mühendisleri Odası Genel Başkanı Baran Bozoğlu ise TAEK'in hiçbir kuruma yetkilendirme yapmadığını belirterek, “4 saatte yapılacak hiçbir incelemeye güvenilemez. Ortada tiyatro oynuyorlar” dedi.

Geçen haftadan bu yana tartışma yaratan 400 metreye yakın büyüklükteki Kuito gemisi tüm uyarılara karşın söküm için Aliağa'da karaya çıkarıldı. Aliağa Liman Başkanlığı'ndan edinilen bilgiye göre gemi baştan kara yöntemiyle karaya yanıştırıldığı öğrenildi.

Bu durumu borsa ekranından öğrendiklerini belirten Baran Bozoğlu, “Gemide radyoaktif atık ve parlayıcı, patlayıcı madde olmadığı raporlanmış. Açıklanan rapor baştan sona eksiklerle dolu. Raporda ölçüm parametresi olarak radyan yazılmış. Ancak bu röntgen olmalıydı. Tam bir rezalet. 400 metreye yakın gemiyi 4 saatte nasıl incelediler. Gözlemi incelediler. Neresine baktılar. Geminin içindeki asbeste ilişkin hiçbir bilgi yok. Borsa ekranına düşüyor konuya tepki gösteren çevre örgütlerine ve kamuoyuna hiçbir bilgi verilmiyor” diye konuştu.

Geminin alelacele sökülmek istendiğini, gemideki radyoaktivitenin hiçbir şekilde bilimsel olarak incelenmediğini de vurgulayan Bozoğlu, “Radyasyon ölçümü yapan firmanın TAEK'ten yetki aldığını açıkladılar. Ancak TAEK hiçbir kuruma inceleme konusunda yetki veremez. Bu incelemeyi TAEK'in kendi yetkililerinin yapması gerekirdi. İncelemede geminin 5 metre çevresini dolaşmışlar. 4 saatte radyoaktif inceleme yapılamaz” diye konuştu.

“Rapora güvenmiyoruz”

Ege Çevre ve Kültür Platformu Sözcüsü Avukat Arif Ali Cangı da, geminin kısa sürede kimin tarafından incelendiğinin belli olmadığını, inceleyenlerin uzmanlığına da güvenmediklerini söyledi.

Gemide radyoaktif atığın yanında, petrol atığı ve asbest olduğunu bunun açıklanan raporda yazılmadığını da belirten Cangı, “Yıllarca kullanılan tankerde petrol atığının olmaması mümkün değil. Petrol de tehlikeli atıktır. Bu gemide asbest olmaması mümkün değil. Oysa asbest envanteri dahi yok. Asbest envanteri olmayan bir geminin Türkiye'ye kabul edilmesi ciddi anlamda bir suçtur” dedi.

Türkiye'nin imzaladığı Basel ve Hong Kong konvansiyonlarına göre, gemilerin envarter bildirmelerinin zorunlu olduğunu, Türkiye'nin bu gemileri uluslararası sularda durdurarak incelemesi gerektiğini de kaydeden Cangı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın bu gemiden haberi dahi olmadığını söyledi.

Geminin Aliağa açıklarına gelmesinin ardından bakanlığın haberinin olduğunu vurgulayan Cangı şöyle konuştu:

“Bu gemi tehlikeli atık yüklüyse oraya geldiği zaman Ailağa'nın denizi kirletmeye başlamıştır. Türkiye'nin çevre mevzuatı tehlikeli atık ithali yasaktır. Taraf olduğumuz sözleşmelere göre de bu suçtur. Bu tür maddelerin gönderen ülkeye iadesi gerekiyor. Kısa sürede kimin tarafından incelendiği belli olmayan, uluslararası akreditesi olup olmadığın belli olmayan kurum tarafından incelenip 'tehlikeli atık yoktur' raporu verilmesini kabul etmiyoruz. Kuito gemisi Türkiye'ye tehlikeli atıkların ne kadar kolay girdiğini göstermesi açısından önemli bir örnek oldu. Kamuoyu rahatlatılmak isteniyorsa tüm bilgiler açıklanmak zorundadır. Gemi nasıl temizmiş, envanteri nedir, ne içeriyor?”