Kriter, sahne dili güçlü yapımlar

Geçen yılki festivale hazırlanırken bir röportajınızda 2018, hatta 2019 programının çalışmalarının başladığını belirtmiştiniz. Bu yıl, hazırlandığınız gibi mi gerçekleşiyor? Şu olsa daha da iyi olurdu diyebileceğiniz bir şey var mı?

Festival programını hazırlarken, özellikle de uluslararası oyunlar için bir ya da birkaç sene öncesinden görüşmelere başlamamız gerekiyor. Birçok uluslararası festivalle işbirliği yapıyoruz bu işbirliklerinin oluşturulması için de birkaç sene gerekiyor elbette. Hollandalı topluluk Nederlands Dans Theater ile görüşmelerimiz iyi yıldır devam ediyordu, bu yıl programımızda yer verebildik. Theodoros Terzopoulos’un üçlemesinin son parçasını geçen yıl programımızda yer vermiştik bu yıl işbirliğimize devam edip üçlemenin ilk iki bölümünü de göstereceğiz. Pixel aynı şekilde uzun zamandır görüştüğümüz ekiplerdendi. Ancak tarihlerini netleştirmemiz zaman aldı. Piccolo Teatro ile festival olarak dönem dönem çalışmalar yürüttük. Bu yıl Teatro Comico “Akdeniz Projesi” çerçevesinde programımızda yer aldı. 0090 Platform ve Flaman Kültür Bakanlığı ile birlikte gerçekleştirdiğimiz bir diğer proje ise “Flaman Seçkisi”. Flaman sanatçılarla Belçika’da yaşayan ve üreten Türkiyeli sanatçıların birlikte sahneledikleri prodüksiyonlara yer verdik. Aynı şekilde yerli projeler seçimi için açık çağrı yapıyoruz, tiyatro topluluklarıyla görüşmeler yapıyoruz. Festival programı yapmak uzun bir süreç, emek ve mesai gerektiriyor. Bizim içimize sinmeyen bir programı seyircimize sunamayız. 

 Festivali yaparken neyin zorluğunu yaşıyorsunuz? Örneğin mekân seçerken zorlanıyor musunuz? Veya kur dalgalanması problemi sizi etkiliyor mu?

Festival programını yapmak birbirine bağlı çok bilinmeyenli bir denklem gibi. Toplulukların turne programına girmek zorundayız. Turne programının festival tarihlerine uyup uymadığı, o sırada İstanbul’daki mekânların uygunluk durumu çok önemli. Kimi zaman programda yer almasını çok istediğimiz bir topluluğu dekor ve teknik nedeniyle, uygun sahne bulamadığımız için de getiremediğimiz oldu. Bu yıl tabii ki döviz kurlarındaki artış bizi en çok zorlayan konu oldu. Biz bütçelerimizi yaptığımızda öngördüğümüz kur ile şu ancak uygulanan kur arasında çok önemli bir fark var. Bunu bilet fiyatlarına yansıtmadan, masraflarımızı kısmaya çalışarak dengelemeye çalışıyoruz.

Oyunları nasıl seçiyorsunuz, kriterleriniz neler? Festivalin misyonu nedir?

Tiyatro, dans ve performans alanında Avrupa ve dünya sahnelerinde dikkat çeken yapımları programa almaya dikkat ediyoruz. Tabii yeni yapımlar olması önemli. Kimi zaman da daha önce sahnelenmiş ama çok ses getirmiş yapımları da seyircimizle buluşturmaya dikkat ediyoruz. Yeni ve önemli yapımlara imza atan ama ülkemizde tanınmayan yönetmenleri de festival programına alarak seyircimizle tanıştırmak da çok önemli. Örneğin geçen yıl Wajdi Mouawad, 2016’da Milo Rau ile seyirci ilk kez festivalde tanıştı. Robert Lepage’ı filmlerden bilen seyircimiz bu yıl programda yer alan Hamlet I Collage oyunu ile ilk kez Lepage’ın tiyatro yönetmeni yönüyle tanışacak. Yerli yapımlara açık çağrı yapıyoruz, sonrasında da topluluklarla görüşerek son kararı veriyoruz. Tabii burada da birçok kriter var ama en önemlisi artistik açıdan güçlü yapımlar olması. Her oyunun büyük prodüksiyonlar olması gibi bir kaygımız yok, oyunun sahne dilinin güçlü olması önemli bizim için. Bir de tabii çeşitlilik önemli. Bu yıl programda geçmiş yıllara göre daha fazla dans ve performansa yer verdik. Böylelikle sadece tiyatro değil sahne sanatlarının birçok disiplinini aynı çatı altında dengeli bir şekilde programladık.

Oyunların biletlerinin bu kadar çabuk bitiyor olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bu bizi çok mutlu ediyor. Seyircinin gösterdiği ilgi bizim için sevindirici. Zorlu PSM Ana Tiyatro gibi büyük salonlarda festival başladıktan sonra da yer bulunabiliyor ama küçük salonlarda bu durum zorlaşıyor.

Ülkede tiyatronun durumunu nasıl size göre?
Seyircilerin oyunlara olan ilgisini görmek çok güzel. Tiyatro alanında çok önemli bir ivme söz konusu. Geçen yıl 180 civarında oyun prömiyer yaptı. Bu rakama sezonda devam eden oyunlar da eklenince çok önemli bir gelişme tabii ki. Bunun yanı sıra yeni mekânlar da açılıyor. Yeni metinler yazılıyor.