Koronavirüs ve kürtaj yasağı: ABD'nin Teksas eyaletinde yasak kadınları nasıl etkiledi?

Teksas, ABD'de koronavirüs salgını döneminde kürtajı "gerekli olmayan bir prosedür" olarak gören eyaletlerden biri. Peki eyaletin kararı, Texas'ta kadınları nasıl etkiledi?

ABD krizin en karanlık günlerini geçirirken, Teksas eyalet yönetimi kürtajın yapılamaması için mahkemelerde sıkı bir mücadele veriyordu.

Kadın derneklerine karşı yürütülen mücadele, eyalet yönetiminin "kürtajın zorunlu olmadığı" iddiasına dayanıyordu.

Texas'ta yılda yaklaşık 50 bin kürtaj yapılıyor. Ancak eyalet yönetiminin davayı kazanmasıyla salgın döneminde kürtaj yasaklandı.

Şimdi ise bazı tıbbi operasyonlar üzerindeki kısıtlamaların gevşetilmesi sonrası Teksas'ta yeniden kürtaj yapılabiliyor.

Ancak eyalette birçok kadın için çok geç alınmış bir karar bu.

34 yaşındaki Louise, Teksas eyaletinin başkenti Austin'in dışında yaşıyor. ''Eşimle, bir çocuğumuzun olması için uzun süredir uğraşıyorduk ve hamile olduğumu öğrenince çok sevindik. Bu sevinç ikiz beklediğimizi öğrenince katlandı'' diyor.

Ancak Louise hamileliğinin 14. haftasına girerken, ikizlerden birinin öldüğünü öğrendi. Bunu başka bir kötü haberler izledi:

''Geçtiğimiz hafta Pazartesi günü, ikizlerden hayatta kalanına ölümcül iskelet displazisi tanısı konduğunu öğrendik. Bize sağlık durumunun yaşamasına elvermeyeceği, doğum sırasında nefes alamayıp boğulacağı haberini aldık.''

Louise bu yürek burkan haberin, doktorun kendisine Texas'taki kürtajların annenin hayatını kurtarmadığı takdirde şimdilik yasak olduğunu söylemesi ile nasıl daha kötüleştiğini anlattı.

Her ne kadar karnında biri çoktan ölmüş diğeri doğum sırasında öleceği söylenen bir fetüs olsa da, Louise'e eyalette kürtaj olamayacağı söylendi.

Louise, ''Şok olmuştum. Böyle olacağını hiç düşünmemiştim, çok zor koşullar altındaydım'' diyor.

ABD'de her eyalet salgın sırasında hastanelerdeki virüsün yayılma hızını azaltmak için "gerekli olmayan" tıbbi operasyonlara ve ameliyatlara çeşitli kısıtlamalar getirdi.

'Zorunlu değil' kararı

Teksas, bu prosedürlerin zamana duyarlı açık doğasına rağmen kürtajın "zorunlu bir tıbbi operasyon sayılmayacağı" kararını alan sekiz Cumhuriyetçi Parti yönetimindeki sekiz eyaletten biri.

Kürtaj hizmeti veren yerlerden büyük bir öfke ve yasal işlem tepkileri geldi. Ancak Teksas Başsavcısı Ken Paxton kürtajın ''elektif'' bir işlem olduğu ve yasak kalacağı konusunda meydan okuyan tavrından taviz vermemiştir.

Paxton ''Savunucular her zaman bunun bir seçim olduğunu söylemişlerdir.'' diyor.

''Kendi cümleleri ve ifade biçimleri ile kürtaj her zaman bir seçimdi. Ve bugün de bir farkı yok.'' deyip yasaya dâhil edilen kürtajları haklı çıkarmak için bu işlemi anlamsal bir şekilde "kadının seçme hakkı" olarak ifade ediyor.

''İnsanlar diğer eyaletlere taşınıp, gidebilirler. Onları bunu yapmalarından alıkoyan bir şey yok.''

Bu durum Teksas'taki sayısız kadını yasağın kalkmasını beklemek veya başka bir eyalete gitme kararıyla yüzleştirdi. Louise de onlardan biri.

''Beklemenin riski, hamileliğe devam etme sürem arttıkça, sonrasında bunu duygusal, fiziksel ve mental olarak kabullenmem de çok zor olacak.'' şeklinde ekliyor.

''Bu tip şeyleri öğrendiğinizde, bu üzerine beklemek istemediğiniz bir şey.''

Böylece Louise ve kocası, yasağın olmadığı bölge olan New Mexico'ya 13 saatlik bir yolculuğa çıkma kararı aldılar.

Bu da birikimlerini kullanmak demekti. Çünkü sağlık sigortaları böyle bir işlemi karşılamazdı.

New Mexico'da programı bu tip vakalarla dolu kadın doğum uzmanı jinekolog Dr. Eve Espey ile tanıştılar.

Dr. Espey ''Albuquerque'deki üreme sağlığı kliniğimizin Teksas'tan gelen hastalar ile üç dört katına çıktığını gördük.

''Bazı kadınların ona ulaşmak için gittikleri uzun mesafeleri anlatıyor, genellikle küçük çocukları getiriyor ve kısıtlama sırasında onları destekleyici aile ve arkadaşlardan uzakta almak için otel bulmak zorunda kalıyor. Diğerleri yolculuğu göze alamazdı.'' açıklamasını yapıyor.

Dr. Espey ''İnsanların buraya gelmelerinin birincil nedeni eğer kürtaj ertelenirse, bazı komplikasyonlarda artış görülüp, sonrasına bu hizmeti alamayabilecek olmaları.'' açıklamasıyla kadınların kürtaj hizmeti alamadığı döneme atıfta bulunuyor.

Yakın zamanda ABD'nin bazı kesimlerinde kısıtlayıcı tedbirler ile kadınların kürtaj olma hakları siyasal baskı nedeniyle durduruldu.

Dr. Espey'in kendisi de pek çok ABD'li kürtajcılar gibi karalama kampanyalarına, tehditlere ve kliniğin dışındaki protestoculara maruz kaldı. Ayrıca başkanlığını yürüttüğü üniversite programını kapatmak için siyasallaştırılmış yasal girişimler de olmuştur.

''Bu işi yıllardan beri yapıyorum ve görünen o ki kürtaj karşıtı eylemciler kürtaj hizmetine ulaşımı engellemek için her yolu, durumu haklı göstermeye çalışmaya istekliler.''

"Buna rağmen, gerçekten bir araya gelmemizi gerektiren bu salgının ideolojik veya politik bir amaç için yararlanabilecek bir durum olacağına şaşırdım'' eklemesini yapıyor.

Teksas şimdilerde gerekli olmayan prosedürler üstündeki kısıtlamaları yumuşatıyor olabilir fakat yaklaşık 30 milyonluk bir eyalette kaç kadının Louise gibi bu olaylardan yaralanıp, etkilendiği bilinemeyecek.

Louise ''Zaten çok berbat bir durumdaydık, Teksas eyaleti ve Vali Abbott ve Başsavcı General Paxton yaramıza tuz basıyormuş gibi hissettiriyordu.''

Kendisi ve kocasının Cumhuriyetçi valinin destekçileri olduğunu fakat koronavirüs krizinde valinin tüm kürtaj hizmetlerini yasaklamasındaki ısrarının virüsle ne ilgisi olduğunu anlamadıklarını dile getiriyor.

''Bu hayatımda yapacağım en zor şeylerden biriydi ve gerçekten bu olduğundan çok, çok daha zor bir hale getirdiler.'

*Louise'in ismi mahremiyetini korumak adına değiştirilmiştir.