Kıbrıs’ın yıldızı parlayacak

Kuzey Kıbrıs’ta (KKTC) Mustafa Akıncı’nın cumhurbaşkanlığına seçilmesinin ardından Rum ve Türk tarafları arasında çözüm umudu yeniden doğarken, gözler bölge ekonomisine çevrildi. Kıbrıs Türk İşadamları Derneği (İŞAD) Başkanı Metin Şadi, Kuzey Kıbrıs’ı akvaryuma benzeterek “KKTC bir akvaryum gibidir. Balıklar yaşıyor içinde öyle düşünün. Buraya havanın gelmesi lazım. Akvaryum hava almazsa balıklar ölür. Oksijen çok önemli, bir şekilde oksijene ihtiyacımız var” dedi. Kıbrıs sorununun çözümü için tek bir adres göstermeyen Şadi “AB’ye girmek de Türkiye’ye bağlanmak da bir çözüm. Bizim için çözüm şu anki ambargodan kurtulmak. Bunu arzulamaktayız” diye konuştu. Kıbrıs’ta 12 milyar TL civarında para dolaşımının olduğuna dikkat çeken Şadi, finansal ulaşımın çok pahalı olduğunu dile getirdi.

Şadi şöyle devam etti: Türkiye’de aldığımız faizleri burada almak çok zor. Tapulara baktığımızda Türk malı Yunan malı diye bakılıyor. Bu kanayan yaranın çözülmesi lazım. Çözümle birlikte Türkiye’nin de ekonomik etkinliği artacaktır. Kıbrıs, Türk ve Rum olarak Türkiye’nin ekonomik bölgesine girecektir. Çözüm bölgemize istikrar getirecek.”

Enerji sektörünün çözüm sonrası gelişeceğinin tahmin edildiğini belirten Şadi, doğalgaz yataklarının kararlı liderler için bir fırsat olduğunu söyledi.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu TC-KKTC İş Konseyi Başkanı Dimağ Çağıner ise şu anda Kıbrıs’ın AB toprağı olduğunu belirterek şöyle devam etti: “Kıbrıs’ta doğan Kıbrıslı Türkler dahil Avrupa Birliği vatandaşıdır. Bunun dışında AB müktesebatı KKTC için askıdadır. Yeşil hat tüzüğü üzerinden yapılan ihracatın 7 milyon dolar, geçmemesi yüzde 5 düzeyinde küçük bir ticaret miktarı oluşturuyor. Kıbrıs sorununun çözümü halinde Kuzey için askıya alınan müktesabat ve ticareti engelleyici unsurlar otomatik olarak devre dışı kalacağından Kıbrıs limanlarının direkt ticarete açılması, Ercan Havalimı’nın uluslararası bir havalimanı olarak faaliyete geçmesi ve en önemlisi Bolonya sürecine dahil edilecek olan üniversiteler sektörünün AB üyesi devletlerden çok sayıda Avrupalı öğrencisinin Erasmus bursları ile Kıbrıs Türk üniversitelerine gelecek olması ekonomide olumlu etkiler yaratacak. Bunun yanında mülkiyet ile ilgili belirsizliğin ortadan kalkacağı dikkate alınır ise dış talebe bağlı emlak ve inşaat sektörü büyüme gösterecek.”

Transit merkez olacak

Çağıner, Kıbrıs’ın uydu ve telekomünikasyon ağının tam da merkezinde bulunduğuna dikkat çekerek, sorunun çözümüyle Kıbrıs’ın yeni bir transit ticaret merkezi haline geleceğini ve Ortadoğu’ya alternatif bir pazar olacağını belirtti. Kıbrıs sorununun çözümüyle yabancı ve Türk yatırımcıların ilgisinin artacağını söyleyen Çağıner, “Unutulmamalı ki Kıbrıs çözümünün sürdürülebilir olması Kıbrıs’ta yaşayan iki toplumun siyasi ve ekonomik eşitliğine dayalı, Türkiye’nin etkin ve fiili garantisinin devam edeceği ve Türkiye’nin AB üyeliğine girişini kolaylaştırması ile mümkün” dedi.

En önemli zorluk finansmana erişim

Dimağ Çağıner’in verdiği bilgiye göre:

* Finans sektöründe 2015 yılı itibarıyla toplam para arzı 13 milyar 118 miyon 858 bin TL. Bunun dolaşımdaki hacmi 439 milyon 595 bin, toplam mevduat 11 milyar 774 milyon TL. 22 adet resmi banka bulunuyor.

* Hizmet sektörü içinde turizm, eğitimden sonra gelen en önemli sektör. Sektörün en büyük sorunu ambargo nedeniyle uluslararası finansmana erişim. Bu nedenle KKTC’de finansman maliyeti Türkiye’nin en az beş altı puan üzerinde.

* Net Turizm gelirleri 644.7 milyon dolar. Bunun dış ticareti karşılama oranı yüzde 40. Yıllık toplam turist sayısı 1 milyon. GSYH’nin yüzde 16.5

* KKTC ekonomisinde 2015’te yüzde 2.4 büyüme öngörülüyor. Ancak büyüme; likiditedeki azalma, yüzde 8.17’lik enflasyon oranı ve yüzde 9.7 işsizlik oranı nedeniyle aşağı çekilebilir.

* Yatırımlar için gerçekleşen miktar 2014’te 1 milyar 200 milyon TL. 2015 yılı için de buna yakın bir rakam bekleniyor.

Doğalgazın çözüme etkisi

Doğalgaz yataklarının Kıbrıs sorunun çözümü yönünde bir katalizör olabileceğini belirten Çağıner, “Mevcut kaynakların en makul ve ekonomik olarak paraya dönüşebilmesi için İsrail, Güney Kıbrıs ve ileride çıkarılması muhtemel Lübnan ve Suriye doğalgazı ile birlikte ya boru hattı ile Türkiye’ye bağlanması ya da sıkışmış gaz olarak Türkiye pazarına ulaştırılması en makul olanı” dedi.