'Kibar Feyzo' direnişi

5 bin işçinin çalıştığı Bursa’daki Renault otomobil fabrikasında işçilerin zam talepleri için başlattığı direniş, şehirdeki diğer otomobil fabrikaları Tofaş ve Coşkunöz’i de peşine katarak büyüyor. Renault fabrikasında demir parmaklıklar arkasında süren büyük direniş ise kolay kolay kırılacağa benzemiyor. İşçiler işveren talepleri karşılamadığı sürece direnişi sürdüreceğini söylüyor ve fabrika çalışanı yaklaşık 5 bin kişinin Türk Metal Sendikası’ndan istifa ettiğini belirtiyor.

Bursa Nilüfer’de bulunan fabrikadaki direniş dün itibariyle 2. gününe girdi. Gün içerisinde fabrikada direnişteki işçileri yakınları ve başka fabrikalarda çalışan işçiler yalnız bırakmadı. İşçiler fabrika içinde yürüyüş yaparken, desteğe gelen eşleri de çocuklarıyla birlikte demir parmaklıkların ayırdığı fabrikanın önündeki alanda yürüyüş yaptı.

İşçiler motor üretiminin yapıldığı Bursa fabrikasında üretimin durduğu için Romanya ve İtalya fabrikalarında da çalışmanın durduğunu dile getirdi.

Sendika istemiyorlar

Direnişteki işçiler, gelinen durumun kıvılcımının Türk Metal Sendikası’ndan istifa ettikten sonra işten çıkarılan işçilerle çakıldığını söylüyor. Bu durumun ardından toplu istifa etmek isteyen işçilere sendika temsilcilerinin saldırdığını iddia eden işçiler, fabrikada artık hiçbir sendikayı istemediğini belirtiyor. Kendileri oy kullanarak temsilcilerini seçmek istediklerini belirten işçiler buna örnek olarak ise Sakarya’daki Toyota fabrikasını gösteriyor ve “Orada oluyorsa bizde de olur” diye ekliyorlar. İşçiler taleplerini ise şu şekilde sıralıyor: “Bosch fabrikasındaki toplu sözleşmeyle aynı sözleşme imzalansın. Türk Metal Sendikası’nın fabrikadaki örgütlülüğü sona ersin. Direnişteki işçiler işten atılmasın.”

İşaret diliyle üzüntü

İşaret diliyle anlaşan bir aile kalabalıkta hemen dikkat çekiyor. İşçinin kararlılığı sözlere dökülmese bile kararlılığını anlamak zor değil. 1 çocuğu olduğunu yanında işaret dili bilen yakını aracılığıyla ifade eden işçi, talepleri karşılanana kadar direnişi bitirmeyeceklerini anlatıyor. Duyma engelli olan eşiyle elleri birbirine kavuşurken gözyaşlarına da hakim olamıyorlar.

Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile Türk Metal Sendikası arasında imzalanan grup toplu iş sözleşmesini tanımadıklarını kaydeden bir işçi, “Bize sözleşmeyi bozamayacaklarını söylediler. Ek protokol konulabileceğini biliyoruz. İş hukuku biliyoruz biz de” dedi. Aynı işçi fabrikada en düşük ücret alan işçinin saat ücretinin 6 lira 15 kuruş, en yükseğinin ise 18 olduğunu belirtiyor. Bosch’ta imzalanan toplu sözleşmede ise saat ücreti 9,70 TL. Bu arada sendikanın Nilüfer şube temsilciliğinde milliyetçi görüşün baskın olduğu bilgisine ulaşıyoruz.

Türk filmi göndermesi

Fabrika önündeki pankartlar arasında “Harran” kelimesinin çok sık geçtiğini görüyoruz. İşçiler Kemal Sunal’ın rol aldığı sendikalı işçi ayrımının da işlendiği “Kibar Feyzo” filmine gönderme yaptıklarını söylüyorlar. Fabrikalarını, işini sevdiklerini, sendika temcilcilerini sevmediklerini belirten işçiler, fabrikaya gelen sendika temsilcisini de protesto ediyor. İşçiler, “1 yıl bile sürse bu direniş 1 yıl buradayız” diyerek, talepleri karşılanana dek üretime başlamayacaklarını söylüyor.

Ailelerden destek

Bursa’da Renaut ve Tofaş’tan sonra önceki gece Coşkunöz’ün metalform fabrikasında da işçiler üretimi durdurdu. Üretimi durduran fabrikalara diğer metal işçilerinin dayanışma ziyaretleri ise sürüyor. Delphi, Mako, Valeo, SKT, Maysan Mando, Rolmek, Çemtaş, Coşkunöz’ün üretiminn devam ettiği fabrikalarındaki işçilerin ziyaretlerinin yanı sıra sendika ve sivil toplum kuruluşları da işçilere destek ziyaretinde bulundu.

Bursa’nın Gemlik ilçesinde de Ficosa fabrikasındaki metal işçileri de üretimi durduran işçiler için dayanışma mesajı yayınladı. Açıklamada, “Pazartesiden itibaren dayanışmaya geçiş için harekete geçiyoruz. Sendikadan (Türk Metal) istifa edilerek dayanışma dilekçesi verilecek hiç eylem ve slogan ya da toplu protesto yapılmayacak” denildi.

Erzak ihtiyacı

İşçi temsilcileri grevdeki işçilerin erzak ve su ihtiyacı olduğunu açıkladı. Bunun üzerine diğer metal fabrikalarındaki işçiler kendilerine verilen yemekleri eylemdeki işçilere getirdi. Bursa Sebze Hali de eylemdeki işçilere sebze ve meyve gönderdi. Bu arada Ford’un Yeniköy Fabrikası’nda çalışan işçiler de Renault işçilerine destek vermek için yemeğe çıkmama eylemi yaptılar.

İşveren: Ek zam yok

Bursa’daki metal işçilerinin eylemlerine ilişkin işveren örgütleri TİSK ve MESS’den açıklama geldi. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Bursa’da iş bırakma eylemi yapan işçileri sağduyuya davet ederek, yasa dışı eylemlerin ivedilikle sonlandırılması gerektiğini belirtti. Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası’ndan (MESS) gelen açıklamada ise “İmzalanan grup toplu iş sözleşmelerinde herhangi bir değişiklik yapılamayacağı hususu MESS Genel Kurulu tarafından da teyit edilmiştir” denilerek, işçileri sağduyu ile hareket etmeye, işlerine sahip çıkmaya, iş yerlerine ve milli ekonomiye zarar veren yasa dışı eylemlere derhal son verilmesi istendi.

'Ben de Harranlıyım'

Yönetmenliğini Atıf Yılmaz’ın yaptığı, Kemal Sunal, Müjde Ar, Adile Naşit, Şener Şen’in rol aldığı, 1978 yapımı “Kibar Feyzo” dönemin ilk sosyal gerçekçi filmlerinden biri. Filmde Yılmaz, “Köy, ağalık, başlık parası, kentleşme, sendikalar, işçi hakları” gibi sorunları komedi unsurunu kullanarak seyirciye sunuyor. Film, Kemal Sunal’ın çalıştığı inşaatta kazanması gereken paranın az olması üzerine sorduğu “onların parası neden fazla” sorusuna “onlar sendikalı” cevabına söylediği “Ben de Harranlıyım” repliğiyle zihinlerdeki komik bir anı olarak yer aldı.

Tanal da eylemde

Tofaş işçileri de eyleme davul zurna eşliğinde destek verdiler. CHP Milletvekili Mahmut Tanal’ın da davul çaldığı eylemi Sena Kaleli de ziyaret etti. Öte yandan Tofaş fabrikasında Türk Metal Sendikası’na üye olan 2 bin 500 işçi sendikadan istifa etti.