Kardeşlik ‘EXPO’su

Son 6 yıldır Suriye’deki savaştan en kötü etkilenen, ekonominin dip yaptığı, işsizliğin yüzde 16’ya çıktığı Hatay’da şimdi farklı bir heyecan yaşanıyor. Tüm olumsuzluklara rağmen dev fuar organizayonu için Avustralya ve Çin gibi ülkelerin önemli şehirleriyle yarışan Hatay, Antalya’nın ardından ‘Botanik Expo’yu Türkiye’ye getiren ikinci şehir oldu. Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş, Hatay’ın marka bir kent olarak dünyaya açılmak ve gerekli tanıtımları yapmak için Expo’nun tarihi bir fırsat sunduğunu vurguladı. Hoşgörünün, medeniyetin, kardeşliğin, sevginin en çok yaşandığı birçok rengin bir arada zenginlik olarak görüldüğü bir coğrafyada Expo’yu yapmanın onurunu yaşayacaklarına dikkat çeken Lütfü Savaş ile Expo sürecini ve Hatay’ın ekonomisini konuştuk.

*Hatay’ın Expo yolculuğundan bahsedebilir misiniz?

İlk başvurumuzu 23 Haziran 2016’da yaptık. 600 proje başvurmuş, 40 proje seçilmiş bunların 4’ü bizimdi. En başarılı standlardan biri seçildik. 28- 29 Eylül’deki toplantıda ilk savunmamızı yaptık. Ocak ayındaki son toplantıda Expo için bizi seçtiler. Üyeliğimize Kanada karşı çıkmış. Bu savaş ortamında nasıl yapacaklar diye.

Herkesin projesi

*Bundan sonra ne tür hazırlıklar yapacaksınız?

- Artık bu işi hem beleiyemiz, hem devletimiz, hem valiliğimiz, sivil toplum örgütleri iş insanlarının ortak olarak yapacğı bir organizasyon olarak görüyüyoruz. Bu artık Türkiye Cumhuriyeti’nin, Hatay halkının ortak projesidir. Buna sahip çıkarsak hem Hatay, hem Türkiye kazanacak. Tüm dinamiklerimizi toplayıp büyük bir kurul oluşturacağız. Mutfakta çok iyi bir çalışma yapıp projelendirme yapacağız. Bu süreci 1.5 yılda bitirmek istiyoruz.

*Böyle bir ortamda Expo’nun Hatay’a verilmesini bekliyor muydunuz?

-Hatay Anadolu ile Ortadoğu arasında çok önemli bir kavşak noktası. Dünyadaki 23 medeniyetin 13’ü Hatay’da yaşamış. Semavi dinlerin Anadolu’ya ilk giriş kapısı. İlk ibadet yerlerinin hepsi bizde. Dünyadaki ilk mağara kilise Hatay’da. Bizim Expo’yu almamızda bu kültür mozayiği önemli yer oynadı.

Ayetler tasvir edilecek

*Expo’da kentin hangi özelliklerini ön plana çıkaracaksınız?

Botanik Expo ama biz burada Hatay’ın medeniyet birikimini paylaşacağız. 3 semavi din kentimizde yaşıyor. Hem Kuran-ı Kerim’de hem İncil’de Hatay tasvir ediliyor. Biz bu ayetleri orada tasvir edeceğiz. Hem bitki hem kültürel zenginliklerimiz botanik bahçesinde yer alacak. Orayı önemli bir eğitim inovasyon merkezi yapacağız. Aynı zamanda kültürel faaliyetler ve eğlence sektörünün de içinde olduğu bir yapı oluşturacğız. Bunlar 6 ay sergilenecek ama ondan sonra da bizim burası eğitim, kültür ve eğlence yeri olarak devam edecek.

Ekonomi dip yaptı

*Hatay ekonomik olarak ne aşamada?

-Tabi ekonomide biz dip yapmış durumdayız. Ekonomik olarak Suriye ve Ortadoğu’daki savaştan hem sosyolojik, hem pskolojik olarak olarak etkilendik. Son aşamada da ekonomimiz dip yaptı. Ticaret hacminde daralma, işsizlikte artma, ihracatta azalma, yatırımlarda minimuma gelme konusunda büyük bir krizle karşı karşıyayız. İnsanlar oraya gelip ticaret yapmada imtina ediyor. Medyamızı Hatayımız savaş meydanı gibi gösteriyor. Geleceğe umutla bakmak istiyoruz. Belki de ilk defa artık devletin sıcak elini artık omuzumuzda hissetmek istiyoruz. Çünkü biz kendi isteğimizle devlet iken Türkiye Cumhuriyeti’ne katılan tek iliz. Bu 6 yıllık savaş gerçekten bizi çok yordu. İş dünyamızın ayakta kalabilmesi geleceğe umutla bakabilmesi için morale ve desteğe ihtiyacımız var. Teşvik kapsamındaki illerden biri omak istiyoruz. En çok desteğe şu anda ihtiyacımız var.

*Teşvik tek başına yetecek mi, asıl sorun güvenlik değil mi?

- Kentin ekonomisinde demirçeliği çıkarırsanız gerçekten Doğu ve Güneydoğu için açıklanan ve 23 ili kapsayan teşviklerin içine gireriz. Kredi almak, maliyeti ve krediyi geri ödeme konusunda çok sıkıntılarımız var. Bizim ipoteklerimizi değerinin altında gösteriyorlar. Kredileri hemen geri çağırıyorlar. Bu da iş dünyamızı endişelendiriyor. Yayladağ ve Cilvegözü sınır kapılarımız yıllardır kapalı. Teşvik dışında en az Yayladağ kapısının açılmasını istiyoruz.

4 kişiden biri Suriyeli

*Sınır kenti olduğunuz için çok fazla Suriyeli geldi, kaç Suriyeli var Hatay’da?    

-Şu an kentimizde 500 bine yakın Suriyeli var. Her 4 kişiden biri Suriyeli. Böyle giderse 2024’te Büyükşehir Belediye Başkanını Suriyeliler seçebilir.

*Normal dönemlerde çok turist çeken bir şehirdi, şu anda ne aşamada?

-Yılda 350-360 bin turist çekerdi. Şimdi 50 bin bile değil. Bizim hedefimiz Expo’da 2.5 milyon kişinin Hatay’a gelmesi. Daha sonra da yılda en az 1 milyon kişiyi orada misafir etmek istiyoruz. Türkiye’de 2010’da hüküm giyenlerin sayısı 2014’te hüküm giyenlere göre yüzde 82 arttı. Hatay’da yüzde 241 arttı. Hatay’da 2010’da yaklaşık 178 milyon TL’lik takipte kredi bulunurken 2015’te bu rakam 543 milyon TL’ye yükseldi. Hatay’da 2015 ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 13.6 azaldı. Ülkemizde 2010 ile 2014 arasında trafik kazalarında yüzde 38, ilimizde yüzde 70 artış oldu. Bunların ana nedeni moralsizlik ve işsizliktir.