Kara tumba tedirginliği

Soma Kömür İşletmeleri’ne ait Işıklar ocağında vahşi üretim modeli olan kara tumbaya geçiş hazırlığı yapıldığı öne sürüldü! CHP İzmir Milletvekili Erdal Aksünger, Işıklar işletmesinde 1 Haziran itibarıyla kara tumba yöntemiyle üretimin başlayacağını, işletmedeki çalışanlardan öğrendiğini, bu yöntemde hiçbir kaçış yolu bulunmadığını söyledi. Aksünger, Türkiye’deki tüm maden ocaklarında üretimin, gerekli önlemler alınıncaya kadar durdurulmasını da istedi.

Soma Kömür İşletmeleri’nin Eynez ocağında geçen hafta yaşanan ve 301 işçinin yaşamını yitirdiği katliamın ardından sorumluluğun kimde olduğu tartışmaları sürerken şirket iki gün önce işçilere Atabacası ve Işıklar ocaklarında işbaşı çağrısı yapmıştı. 100 işçinin gönüllü olarak çalışmaya başladığı ocaklarla ilgili kamuoyu tepkisi üzerine şirket, bunları da 1 Haziran’a kadar kapatma kararı aldı.

CHP İzmir Milletvekili Erdal Aksünger, Işıklar işletmesinde çalışanlar işçilerden, 1 Haziran’dan itibaren kara tumba yöntemiyle üretimin başlayacağını öğrendiğini söyledi. Ocağın daha önceden bu yöntemle çalışmaya başlayacağını ancak yaşanan kaza nedeniyle ertelendiğini belirten Aksünger, “Kara tumba, Maden Yönetmeliği’nce yasaklanmış bir üretim modelidir. Soma Kömür İşletmeleri, yaşanan acılara karşın bu yönde üretime geçmek için talimat verdi. Şu anda madendeki çalışmaların ardından 1 Haziran itibarıyla madenciler kara tumba üretimine geçecekler. İşçiler tedirgin” dedi.

Soma Kömür İşletmeleri’ne ait Işıklar ve Atabacası ocaklarının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri denetlenmesi için 1 Haziran’a kadar şirket tarafından kapatıldığını da anlatan Aksünger, “Şu anda tüm işçiler bu sisteme geçileceğini biliyor. Ocakta bu sistem için çalışmalar devam ediyor. Herkes yaşanan kazanın ardından çok tedirgin. Şirkette sürekli üretim baskısı var. Yaşanan facia bile onların bu üretim baskısını dindirmedi. Şirkete ait 3 ocakta aylık 750 bin ton üretim hedefi koyulması da bunun kanıtıdır. Tüm bunlara sebep olan şirket yönetiminin üretim baskısıdır” diye konuştu.

Aksünger, Işıklar ocağıyla ilgili şu ayrıntıları da paylaştı:

“Normal madenlerde ayaklarda işçilerin kaçabileceği ikinci bir bölge olması gerekiyor. Ancak bu sistemde işçiler kör noktada tutuluyor ve kaçacakları bir yer olmuyor. Şu anda ocağın hiçbir mekanize ayağında bu yol yok. Kaçamak bölgelerinin yapılması için 2 aylık çalışma gerekiyor. Ancak bu yönde hiçbir çalışma da yapılmıyor.”

İşçiler yine yasak olmasına karşın dizel araçların maden içinde çalıştırıldığını da söyledi. Müfettişlerin denetim için geldiği günlerde araçların dışarı çıkarıldığını belirten işçiler, müfettişlerin bu konuyu da araştırması gerektiğini vurguladı.

KARA TUMBA YASAKLANMIŞ YÖNTEM

Kara tumba, kömür madeni damarlarının tabaka şeklinde yataklandığı bölgelerde, bir tür göçertme tekniğiyle üretim yapılması modeline deniyor. Diğer bir adı da kör ayak sistemi. Bu üretim modelinde madene, tek bir girişten giriliyor ve çıkılıyor. Kömür yatağına dek uzanan yüzlerce uzunlukta bir delik açıldıktan sonra maden, patlatarak göçertme yöntemiyle elde ediliyor. Eğer çalışma alanıyla tünel girişi arasındaki bölgede bir göçük oluşursa, işçinin kurtulma şansı en aza iniyor.

Sistemde hava da aynı girişten giriyor ve tüneli dolaştıktan sonra aynı yerden çıkıyor. Daha modern sistemlerde ise hava girdiği delikten değil, başka bir yerden çıkıyor. Bu nedenle de Madencilik Yönetmeliği’ne aykırı olduğu için gelişmiş ülkeler artık kara tumbayı terk etmiş durumda.