Devletin, istediği firmaları davet ederek verdiği davet ederek verdiği ihalelerin ekonomik büyüklüğünün 2017 yılında 37 milyar TL’yi bulduğu ortaya çıktı. Metro, köprü, havalimanı gibi büyük yapımlarda sık başvurulan ihale usulüne verilen paranın, toplam kamu alımları içindeki payının yüzde 17 olduğu görüldü. 2014’ten 2017’ye davet usulü ile yapılan ihalelerin tutarındaki artışın yüzde 428 olması dikkat çekti.
Devlet 2017 yılında Kamu İhale Yasası kapsamında yaptığı toplamda 89 bin alım ihalesine girdi. Bu ihalelerde, 210 milyar TL’nin altına imza atıldı. 37 milyar TL’lik 6 bin 804 ihale ise davet usulü olarak bilinen yasanın 21/b düzenlemesi ile gerçekleştirildi. Yani devlet; toplam kamu alımlarının yüzde 17’sinde istediği firmaları kapalı kapılar ardına davet ederek pazarlık yaptı, sözleşme imzaladı. 2017 yılında “makbul” firmalara verilen ihale 37 milyarken bu rakam 2014 yılında 7 milyar lira, 2015’te 9 milyar lira, 2016 yılında ise 17 milyar liraydı.
Kamu İhale Kurumu’nun istatistikleri, devletin 2017 yılı içinde kamu alımları kapsamında yaptığı tüm ihaleleri gözler önüne serdi.
İhalelere yüzde 56 daha fazla para
Devlet; 2017 yılında toplam 233 milyar liralık ihaleye girdi. Bu rakamın önemli bir kısmı, 210 milyar TL’si Kamu İhale Kanunu’ndan belirlenen usuller üzerinden yürütüldü. Kalan kısım ise ya kanundan istisna tutuldu ya da doğrudan temin yoluyla yapıldı. Ancak devletin ihale ile yaptırdığı işlerin toplam tuturanın yıldan yıla arttığı da görüldü. 2015 yılında 149 milyar TL’lik ihaleye çıkan devlet, 2016’da 174 milyar TL’ye imza attı. Son iki yılda ihale ile yapılan işlere yüzde 56 daha fazla para verildi.
İhalelerin yüzde 17’si yandaşa
Kamu İhale Yasası kapsamında imza atılan 210 milyar TL’lik ihalenin 46 milyar TL’si pazarlık usulü ile yapıldı. Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerin yüzde 81’inin ise yasanın meşhur 21/b maddesi ile yapıldığı görüldü. Yani metroların, havalimanlarının, köprülerin yapımı için sık başvurulan ihale usulü kullanıldı. Devlet, sadece 2017 yılında, istediği firmayı kapalı kapılar ardına davet edip 37 milyar TL’lik ihalenin altına imza attı. Bu rakam devletin çıktığı tüm ihalelerin yüzde 17’sine denk geldi.
Yüzde 428 artış
Davet usulü ile yapılan ihalelerin ekonomik büyüklüğünün de yıldan yıla arttığı görüldü. 21/B düzenlemesi ile 2014 yılında 7 milyar TL’lik ihaleye girilirken, bu rakam 2015 yılında 9 milyar TL’ye, 2016 yılında ise 17 milyar TL’ye fırladı. Yani 2015’ten 2017’ye devletin sadece istediği firmalara verdiği ihalelerin toplam büyüklüğünde yüzde 428’ik bir artış yaşandı.
Kayyımın devlete yükü
Hükümet, OHAL KHK’sı çıkararak belediyelere kayyım atanmasının önünü açtı. Hükümet, çok sayıda HDP’li belediyeye kayyım atadı. İşlem, yetkililer tarafından artık belediyelerin halka daha fazla hizmet götüreceği yönünde ifadelerle anlatıldı. Kayyım düzenlemenin devlet ihalelerine etkisi de istatistiklere yansıdı. 2017 yılında belediye ihalelerinin toplam büyüklüğü 74 milyar TL’yi geçti. Oysa KHK ile yapılan kayyım düzenlemesinden önce 2016 yılında belediye ihaleleri için 58 milyar, 2015 yılında ise 59 milyar gibi birbirine yakın rakamların altına imza atıldı.
Meclis için 178 milyon TL
İstatistiklerde tek tek kurumların ihale ile yaptığı alımlar da yer aldı. Buna göre 2019 yılında Başkanlık sistemine geçerek parlamenter sisteme son vermeye hazırlanan devlet, TBMM için 2017 yılında 53 ihaleye girdi. Meclis, 53 ihaleyle 178 milyon TL’nin altına imza attı. Yine yeni sistem ile kapısına kilit vurulması istenen Başbakanlık ise 2017 yılında 284 ihaleye girdi. Başbakanlık ihalelerinin tutarının 544 milyon TL olduğu görüldü.
3 yıllık Saray ihalesi
Cumhurbaşkanlığı’nın yaptığı ihalelerin ekonomik büyüklüğünün de yıldan yıla arttığı görüldü. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, 2017’de 10 ihaleye girererek 63 milyon TL’lik tutara imza attı. Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na taşındıktan sonraki 2015, 2016 ve 2017 yıllarında Cumhurbaşkanlığı ihaleleri için harcanan para toplamda 174 milyon TL’yi aştı.
|