John Freeman'ın söyleşileri

Edebiyat söyleşilerinin okurlara ne kazandırdığı sorusu üzerine epey kafa yoruluyor. Kimi eleştiriyi öldürdüğünü, mümkünse yazarların kitaplarını okura sunduktan sonra köşesine çekilip gelen tepkileri dinlemesi gerektiğini söylüyor. Kimi ise bu söyleşilerin, edebiyat eleştirilerinin bir parçası olduğunu ve yazın dünyasının tam merkezinde durduğunu...

Tartışmaları, konu üzerine öne sürülen fikirleri bir kenara bırakalım.

İyi kotarılmış bir edebiyat söyleşisini okumanın verdiği keyfe ne deyiceğiz? Bunun yanında o söyleşiden öğrenilenleri, konuşmanın yazarın dünyasına komşu bir kapı açabilme marifetini nereye koyacağız? Dahası; yazarı kendi dünyasında konuşmadan oturtup ne kazanacağız, okur ne kazanacak?

Söyleşiler bu anlamda yazar ve okurun buluşma, söyleşiyi yapan aracılığıyla birbiriyle konuşma fırsatını yakaladığı zeminlerdir ki bu fırsat -kabul edelim- kolay ele geçmiyor. Diğer yandan yazarların kendi dünyalarına okuru yakınlaştıran bir edimden kendilerini neden uzaklaştırması gerektiğini düşünelim ki?

John Freeman da böyle düşünenlerden...
 

NİTELİKLİ BİR KAYNAK

Dünya çapında iki yüzden fazla dergi ve gazetede kitap değerlendirmeleri yayımlanan Freeman aynı zamanda önemli bir edebiyat röportajcısı. Freeman'dan bahsederken şöyle deniyor: "Ne zaman yeni bir kitap çıksa elinde kayıt cihazı ve not defteriyle yazarın yanında belirmesiyle meşhur..." Bu söylenenlerin gerçekliği ise yazarın, Türkçede yeni yayımlanan kitabı Bir Yazar Nasıl Okunur?'un sayfaları arasında dolaşırken daha iyi anlaşılıyor. Aslında kitabın altbaşlığı, içeriğine dair pek çok nüve veriyor: 'Çağdaş Dünya Edebiyatından Yazarlarla Söyleşiler'. Freeman'a haklı ününü getiren meseleyi ise kitabın söyleşi yapılan yazar kadrosu görüldüğünde fark ediliyor: Doris Lessing, Haruki Murakami, Kazuo Ishiguro, Elif Şafak, Salman Rushdie, Mo Yan, Toni Morrison, John Updike, Jonathan Franzen, Paul Auster ve daha birçok isim... Dünyaca tanınmış pek çok yazarın Freeman'la gerçekleştirdiği söyleşiler kitabı meydana getiriyor. Böylelikle elli beş isim, Bir Yazar Nasıl Okunur? Ile aynı kitapta bir araya geliyor.

Bu kitabın, Freeman'ın söyleşi kariyerinin bir özeti olduğunu söylemek mümkün. Bir anlamda yaptığı en iyi söyleşilerini derleyip onlardan öğrendiklerini okurlarla paylaşıyor yazar. Kitabın ismi de bu bağlamda çok anlamlı: Bir Yazar Nasıl Okunur?

Freeman, yazarlarla kitapları üzerine yaptığı söyleşilerde metinlerinin kırılma noktaları hakkında sorduklarıyla okurlar için yeni bakış açıları sağlıyor. Daha önce okuduğunuz bir yazarsa da Freeman'ın söyleşi yaptığı isim, yazarın dilinden metnin ipuçlarını yakalamak, yazdıklarının derinliklerine inmek kitabı farklı bir yerde tutmamız için önemli bir neden olarak öne çıkıyor. Buna bakarak bir kere okunup kenara bırakılacak kitaplardan değil Bir Yazar Nasıl Okunur?. Dünyanın önemli yazarları hakkında kaynaklık sağlayabilecek nitelikli bir toplam...
 
Bir Yazar Nasıl Okunur? - Çağdaş Dünya Edebiyatından Yazarlarla Söyleşiler / John Freeman / Çeviren: Viki Çirput / hep kitap / 374 s.