İzmir organ bağışında nasıl lider oldu?

Organ bağışları, bir milyon nüfusa düşen kadavra donörlerle değerlendiriliyor. Gelişmiş ülkelerde bir milyonda 20-30 olan kadavradan organ bağışı, Türkiye genelinde milyonda 7.2 iken İzmir’demilyonda 16 olarak kayıtlara geçti.İzmir bu alanda lider kent olma özelliğitaşıyor.

KOORDİNASYON BAŞARISI

İzmir’in organ bağışında lider olması, yıllar önce yapılan altyapı çalışmalarına dayanıyor. Bağış koordinasyonunda atılan sağlam adımlar, kentin lider olmasına neden oldu.Bu kordinasyonunmimarlarından olan Doç. Dr. Ata Bozoklar, yıllar önce İzmir’de başlatılan çalışmaları Cumhuriyet’in Egesi’ne anlattı. Bozoklar, “Bu başarı 1997/98 yılları sonrasıEgeÜniversitesi’nin başlattığı ve burada verilen olağanüstü emeğin sonucudur.Bu dönemde kurulan organ nakli koordinasyonu, EgeÜniversitesi’nin saygınlığı ve doktorların bu konudakisamimiyeti ile başarıya ulaştı” dedi.

Organ bağışında en önemli konunun organa ulaşmak olduğunun altını çizenBozoklar, “Odönemben yurtdışına gidip bu işin eğitimini aldım. Amerika’da bu işin öncüsü olan MadisonÜniversitesi’ndeki eğitimin ardından Ege’ye dönüp çalışmalara başladım. Ege Bölgesi’ndeki bütün yoğun bakımları dolaşarak bu konudan haberdar ettik.Hastalarını kaybettiklerinde nasıl haberleşeceğimiz konusunda bir koordinasyon kurduk. Bu yolla hayatını kaybeden insanların aileleriyle görüşme imkânı yakaladık. Halkımızda organ bağışı bilkinci olmadığını düşünüyorduk ama bu çalışmaların neticesinde hekimlerin bu konudaki eksikliğinin daha çok olduğunu fark ettik.Beyin ölümü gerçekleşen insanların yakınlarına ulaşma konusunda çalışmalarımızı hızlandırdık. Böylece Ege Bölgesi’nde birçok kişiye ulaşınca Türkiye geneline göre çok fazla organ bağışına ulaşmış olduk. Emeklerimiz İzmir’in çağdaş dünya görüşü ile birleşince, İzmir bu anlamda liderliğe ulaştı” ifadeleri kullandı.

Demiroğlu Bilim Üniversitesi Organ ve Doku Koordinatörlüğü Yüksek Lisans Programı Bölümü Başkanı Doç. Dr. Ata Bozoklar

ÜLKEYE YAYILDI

Bozoklar şunları söyledi: “Çalışmalarımızın ardından kadavradan organ donürü sayısı o kadar arttı ki,SağlıkBakanlığı neler yaptığımızıincelemek için temsilciler gönderdi.Uluslararasıtoplantı ve kongrelerde hep bu soru soruldu; ‘Ege’de ne yapılıyor da bu kadar kadavra donör var’.SonraBakanlık bu işi ele aldı.Bakanlık 2000 yılında ilk yönetlemliği yayımladı.Bakanlığa davet edildik, oraya gidip çalışmalara başladık.Tümbunların sonunda İzmir’de lokal olarak uyguladığımız sistemBakanlık nezdinde tümülkeye yayıldı.Böylece bu ulusal bir koordinasyon sistemine dönüştü.”

KOORDİNASYONUN ÖNEMİ: ZAMANLA YARIŞ

" 90 yılların sonunda Fethiye’deki devlet hastanesinde bir vakahaberi aldık. Orada beyin ölümü gerçekleşen bir hastanın organlarının alınıp İzmir’e getirilmesi gerekiyordu. Kara yoluyla gidilip gelinmesi 7-8 saati bulacaktı. Organların ise 4 saat içerisinde alınıp, getirilip takılması gerekiyordu. Ege Ordu Komutanlığı’ndan gelen helikopter ile organları getirip hastalara nakletmeyi başardık. İmece usulü bir çalışma oldu. İşte organ bağışında koordinasyonun önemini buvakada fark ettik. "

TÜRKİYE ŞUAN HANGİ NOKTADA?

TÜrkiye'de  kadavradan bağışın tüm çalışmalara rağmen hâlâ düşük olduğunu anlatan Bozoklar, “Nakillerin yüzde 80’i canlı vericilerden yapılıyor.Kadavralardan organ naklinde zorlanıyoruz.Bu bir güven meselesi.Güvensizlik nedeniyle başka bir takıma iyilik yapmak konusunda problemimiz var.Sevdiklerimize yardım eli uzatıyoruz; fakat o elitanımadıklarımıza uzatamıyoruz.Vefat ettikten sonra kadavranın kime gideceğini bilemiyoruz. Umarım İzmir’in çağdaş, bilime inanan kafası burada da bir atılım yapar” dedi.

ORGAN BAĞIŞI BASIL YAPILIR? 

Bağış yapmak isteyenlerin devlet hastaneleri, özel hastaneler ve sağlık merkezlerine başvurarak organ bağış formu doldurmaları yeterli.