İşsizlikte sanal düşüş

Nisan-mayıs haziran döneminde işgücüne katılım oranındaki artışa paralel olarak yüzde 8.8’e gerilediği açıklandı. Veriler ayrıntılı incelendiğinde geniş tanımlı işsizliğin yüzde 9.5 olduğu görüldü.

İşsizlik nisan-mayıs-haziran aylarını kapsayan mayıs döneminde ekonomide yavaşlama ve işgücüne katılım oranında görülen artışın etkisiyle geçen yıl aynı döneme göre yükselerek yüzde 8.8 olurken tarım dışı işsizlik de yüzde 10.7 seviyesinde gerçekleşti.

TÜİK’in özet verilerinde düşmüş olarak görülen işsizlik verilerinin ayrıntılı pek de öyle olmadığı görüldü. Gerek TÜİK’in anket yönetimini değiştirmesi gerek ilk açıklamalarda mevsim etkilerinin göz önüne alınmaması ilk sonuçların düşüş olarak yorumlanmasına neden oldu. BETAM, verileri “İşsizlikte Yüksek Artış” olarak değerlendirirken Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu da mevsim etkilerinden arındırılmış verilerin işsizlikte düşüş olmadığını ortaya koyduğunu, işsizliğin eylülden itibaren yeniden çift haneye çıkacağını dile getirdi.

Verileri değerlendiren Kozanoğlu, açıklanan yüzde 8.8’lik verinin 10 ayın en düşük verisi olarak yorumlanmasını bir şaka olarak değerlendirirken normal koşullarda mevsim etkisiyle zaten mayıs ayında işsizlikte düşüş yaşandığını ancak bu yıl yaşanan düşüşün en dar düşüş olduğunu belirtti. “2012 ve 2013’e de bakıldığında düşük azalma bu yıl yaşanmış görünüyor. 2012’de yüzde 0.6 azalmış, 2013’te yüzde 0.5 olan azalma bu yıl yüzde 0.2 olmuş. TÜİK’in kendi ayrıntılı verilerinde de 2014’ün nisanında mevsim etkilerinen arındırılmış işsizlik yüzde 11.1 iken mayısta 11.5’a yükselmiş” diyen Kozanoğlu, işgücünün 102 bin arttığını ancak daha az kişiye iş olanağı sağlandığını belirtti.

Kozanoğlu, hükümetin 5-5-5’lik hedefleri doğrultusunda ne cari açığı, ne büyümeyi ne de işsizliği tutturamayacağının, cari açıkta biraz düzelme yaşansa da hedeflerden ne kadar uzaklaşıldığının görüldüğünü ifade etti.

Sanayi ve inşaatta azaldı

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırma Merkezi (BETAM) tarafından hazırlanan rapora göre de mevsimsellikten arındırılmış sektörel verilere göre Mayıs 2014 döneminde hizmetlerde önceki dönemlere kıyasla istihdam artışları hız keserek 41 bin kişi arttı. 3 Mart 2014’ten itibaren inşaat sektöründeki istihdamda azalış devam etti. Mayıs 2014 döneminde 45 bin azalma yaşandı. Son iki dönemdir oldukça küçük artışlar görülen sanayi istihdamı da bu dönemde düşmeye başladı ve 9 bin kişi azaldı. İkinci çeyrekte sanayi üretiminin bir önceki çeyreğe kıyasla hiç artmamış olması sanayi istihdamında görülen seyri yansıttı görüşleri yer aldı.

Yöntem değişti, işsiz azaldı

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR), TÜİK tarafından açıklanan Hanehalkı İşgücü Anketi Mayıs 2014 dönem sonuçlarını değerlendirdi: Sonuçlardan ortaya çıkan tablo özetle şöyle:

* Türkiye İstatistik Kurumu Şubat 2014 dönemiyle birlikte yeni bir hesaplama yöntemi kullanmaya başladı. Önceki uygulamada, referans dönemi içinde “son üç ay” içerisinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve iki hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kişiler “işsiz” olarak değerlendiriliyordu. Yeni uygulamada ise yalnızca “son dört hafta” içerisinde iş arama kanallarından en az birini kullanan ve iki hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kişiler “işsiz” olarak ele alınıyor. Yani 1.5-2 ay önce iş başvurusu yapmış olan ve işe başlamaya hazır bir kişi işsiz kategorisi dışına çıkartıldı.

* Bu kişiler “işgücüne dahil olmayanlar” başlığında, “İş aramayıp çalışmaya hazır olanlar” kategorisinde “diğer” sınıflandırmasında değerlendirildi. Bir önceki seride diğer kategorisinde yer alan kişi sayısı 1 milyon 402 bin kişi iken yeni seride mevcut dönem için bu rakam 1 milyon 885 bin oldu.

* TÜİK’in yeni yöntemi ve yaptığı tahmini hesaplara göre hem isşizlik oranı hem de işsiz sayısı azalmış göründü. Oysa Türkiye’de işsizlik değişmedi sadece gizlendi.

* Mayıs döneminde umudu olmadığı için ya da diğer nedenlerle son 1 aydır iş arama kanallarını kullanmayan ve işe başlamaya hazır olduğu halde bu nedenle işsiz sayılmayanlar (umutsuzlar) da dahil edildiğinde işsizlik oranı yüzde 8.8 değil, yüzde 15.9, işsiz sayısı da 2 milyon 551 bin değil, 5 milyon 10 bin kişi oldu.

* Kendine uygun tam zamanlı bir iş bulamadığı için çeşitli işlerde 1 saatliğine bile olsun çalışıyor görünenler ile çalıştığı işten memnun olmayıp değiştirmek isteyenlerin sayısı 1 milyon 221 bini buldu. Çaresizler, umutsuzlar ve resmi işsizlerin toplam sayısı 6 milyon 231 bin oldu. Geniş istihdam içinde umutsuzların, çaresizlerin ve resmi işsizlerin payı yüzde 19.8.