İşsizin maaşına tırpan

Hükümet, işçilerin işsiz kaldıklarında yararlandıkları İşsizlik Sigortası Fonu’nda köklü değişikliğe gidiyor. Amacı dışında kullanıldığı için eleştiri konusu olan, 15 yılda çok az bir bölümü, işsiz kalan işçilere giden fondan alınan işsizlik maaşı yeni düzenleme ile birlikte kademeli olarak düşürülecek. Ödeme süresi uzadıkça işsizlik maaşı da azalacak. İşçilere, “kıdem tazminatında fon sistemini uzlaşma olmadan getirmeyeceğiz” mesajı veren hükümet, değişiklikten vazgeçmeyeceğini de Ulusal İstihdam Stratejisi Eylen Planları’nda (2017-2019) gösterdi. İşçi konfederasyonlarının yanı sıra işverenlerin de karşı çıkmasına karşın planda “bireysel hesaba dayalı kıdem tazminatı sistemine yönelik mevzuat çalışması yapılacaktır” denildi. Plana göre değişiklik 2019 yılına kadar tamamlanacak.

Planda öngörülen bir diğer kritik düzenleme ise İşsizlik Sigortası Fonu’da dair. İşçiler, işsiz kaldıklarında işsizlik sigortası fonuna başvurarak ödedikleri prime göre belli bir süre işsizlik maaşı alabiliyor. Yatırılan prime göre işsizlik maaşı ödeme süresi 180 gün ile 300 gün arasında değişiyor. Alınan işsizlik maaşının miktarı da yine yatırılan prime göre 710 lira ile bin 421 lira arasında farklılık gösteriyor. GAP’a kaynak aktarılmasıyla gündeme gelen fonun başka amaçlar için kullanılması sendikalar tarafından sık sık eleştiriliyor. Fonda biriken para 106 milyar liraya ulaşırken, 15 yılda bunun sadece 15.5 milyar lirası işsiz kalan işçilere ödendi.

İş aramaya teşvik

Hükümet şimdi de işçilerin işsiz kaldıklarında tek güvencesi olan fonda kapsamlı değişiklik yapmaya hazırlanıyor. Eylem planında, “işsizlikle karşılaşma riski yüksek olan gruplar (yeterli iş tecrübesine sahip olmayan gençler ile yeni iş bulmada sorun yaşayan 50 yaş üstü işsizler gibi) dikkate alınarak, İşsizlik Sigortası Fonu’nun aktüeryal dengesi çerçevesinde daha fazla işsizin yararlanmasını sağlamak amacıyla, işsizlik sigortası hak kazanma şartları, ödeme miktarı ve süresinin, ödenek alanların aktif olarak iş aramalarını teşvik edecek şekilde yeniden düzenleneceği” ifade edildi. Plana göre, işsizlik maaşı alınan süreye göre kademeli olarak düşürülecek. Ödenek süresi uzadıkça ödeme miktarı azalacak. Yani işçinin işsiz kaldığında ilk aylarda aldığı işsizlik maaşı her ay kademeli olarak düşürülecek.

Yeni düzenlemenin nasıl olacağı planda, “örneğin ödenek süresi uzadıkça ödeme miktarı azalacak bir yapı” ifadesiyle açıkça tarif edildi.

Plana göre, çalışabilir yoksul yurttaşlara verilen nakdi yardımlar da çalışmayı teşvik edecek şekilde şartlı olarak verilecek. Yapılacak mevzuat düzenlemeleri ile muhtaç durumdaki hanede çalışabilir durumda ancak işsiz olan kişiler, İŞKUR tarafından sunulan aktif istihdam hizmetlerine katılma koşuluyla belirli süreyle yardım alabilecekler. Bu yardımı alan kişiler aktif istihdan hizmetlerine katılmak üzere İŞKUR’a yönlendirilecek.