İsrail-ABD-İngiltere hattı tanker saldırısına yönelik Tahran’a suçlamaları sürdürüyor

Gözler, İran’da geçen hazirandaki cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan İbrahim Reisi’nin bugün görevi devralmasındayken geçen hafta Londra merkezli İsrailli bir şirketin işlettiği Liberya bayraklı Mercer Street isimli petrol tankerine düzenlenen saldırıdan Tahran’ın sorumlu tutulmasıyla patlak veren kriz büyüyor. İran’ın Londra Büyükelçisi Muhsin Baharvend, 6 Temmuz’da göreve başlamasının üzerinden bir ay geçmeden, saldırıyla ilgili İngiltere Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. 

Dışişleri’nden yapılan açıklamada, “İngiltere’nin Ortadoğu’dan Sorumlu Devlet Bakanı James Cleverly, İran’ın uluslararası barış ve güvenliği tehlikeye sokan eylemleri derhal sonlandırmak zorunda olduğunun ve uluslararası hukuka göre deniz araçlarının serbestçe yol alması gerektiğinin altını çizdi” denildi. BBC’nin haberine göre ise İran, İngiliz maslahatgüzarına konuya ilişkin tepkisini iletti.

‘İHA İLE DÜZENLENDİ’

Tanzanya’dan Birleşik Arap Emirlikleri’ne giden Mercer Street’in geçen hafta Umman açıklarında saldırıya uğradığı, İsrailli milyarder Eyal Ofer’in Zodiac Grubu’na bağlı Zodiac Maritime şirketinin işlettiği gemide biri İngiliz iki mürettebatın öldüğü duyurulmuştu.

Öte yandan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, önceki gün saldırının arkasında Tahran’ın bulunduğuna dair Washington’ın bir kuşkusunun olmadığını, “uygun karşılığın” verileceğini söyledi. İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab da İran’ın uluslararası hukuku açıkça çiğnediğini savundu.  

Raab, “İngiltere’nin değerlendirmeleri, İran’ın bir ya da daha fazla İHA (insansız hava aracı) ile tankeri hedef aldığını gösteriyor” dedi. İngiltere Başbakanı Boris Johnson ise “İran’ın yaptıklarının sonuçlarıyla yüzleşmesi gerektiği” ifadesi gündeme yansıdı. 

MİSİLLEME ÇIKIŞLARI 

ABD ve İngiltere’nin açıklamaları, İsrail Başbakanı Naftali Bennett’in, saldırının İran bağlantılı olduğuna dair ellerinde “kanıt bulunduğunu” söylemesinin ardından geldi. Bennett, “Uluslararası toplumun Tahran yönetimine büyük bir hata yaptığını göstermesini beklediklerini” ifade ederken “Her koşulda, İran’a nasıl mesaj göndereceğimizi biz biliriz” dedi. 

İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid, ülke diplomatlarına “İran terörüne karşı” BM’de harekete geçme talimatı vermişti. İran önceki gün iddiaları yalanladı. İran Dışişleri Sözcüsü Said Hatipzade, “İngiltere Dışişleri’nin dile getirdiği ve ABD Dışişleri Bakanı’nın tekrarladığı temelsiz, çelişkili, yanlış ve provokatif suçlamaları esefle karşıladıklarını ve güçlü şekilde reddettiklerini” belirtti. Hatipzade, “İran’ın güvenliğini ve ulusal çıkarlarını koruma konusunda çekincesi yoktur ve her türlü maceraya derhal güçlü şekilde karşılık verecektir” dedi.

İHA’nın haberine göre İran’ın Arapça yayın yapan devlet televizyonu al-Alam, gemiye saldırının Tel Aviv yönetiminin Suriye’de İran hedeflerine yönelik saldırılarına misilleme olarak düzenlendiğini duyurmuştu. Geçen aylarda da İran gemileri hedef alınmış, Tahran İsrail’i suçlamıştı. Wall Street Journal gazetesi de İsrail’in, Suriye’ye İran petrolü taşıyan gemileri hedef aldığını yazmıştı. Kimi kaynak İsrail’in İran’a misillemeye hazırlandığını, İsrail’in bu kapsamda ABD ve İngiltere ile görüştüğünü ve misilleme için onay aldığını iddia etti. 

ABD dahil uluslararası toplumla nükleer uzlaşıya dönmeyi müzakere eden İran’da tartışmalı seçimleri muhafazakâr kanattan, ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e yakınlığı ile bilinen İbrahim Reisi kazanmıştı. Seçime katılım yüzde 48’de kalmıştı. ABD’nin yaptırım listesinde bulunan Reisi, muhaliflerce “Ölüm Ayetullahı” olarak adlandırılıyor. 1988’de binlerce siyasi tutuklunun idam edilmesinden sorumlu olduğu savunuluyor.