İskender’in küçüğü, şiirin büyüğü

Okudum mu yoksa birinden mi duydum aklımda kalmamış, ama adının neden küçük İskender olduğunu soranlara “tarihte iki İskender vardır, diğeriyle karıştırılmayayım” yanıtını vermiştir diye biliyorum. İlk duyanda bir kibir şahlanışı olarak anlaşılabilecek bu kıyaslama, çıktığı yolda kabul dışı kalmış ne kadar insanlık hali varsa hepsinin bir anlamda sözcüsü olduğuna bakarsak eğer, son derece yerindedir: Gerçekten de iki büyük İskender’den biri odur. Elbette kendisini tarihsel bir zorba ile eşitlemeye meraklı olduğundan değildi bu. Adı İskender olmasaydı, böyle bir ön sıfata gerek duymayacaktı haliyle. Şair zekâsına pek uygun bir hoşluktur yaptığı.

MİSYONSUZ REDDİYE

Bu toplumun en açık yüzüydü. Sakladığı bir sır ya da bu sır dolayısıyla arkasına sığındığı sahte ahlaki duvarları yoktu. Kendisine “sapık şair” dediğini, hatta şaka yollu bu sıfatla kartvizit bastırdığını anımsıyorum, bu bile herkesin kendi ahlaki kodları üzerine oturttuğu, başkalarına da bolca boca ettiği lanetli bir sıfatı o başkaları adına üstlenme tutumudur. Toplumun ikiyüzlülüğüne de bir reddiye kuşkusuz. Daha yakından bilenler belki farklı düşünecekler, ama toplum kodlarına aykırılığını, hiç de kendisine bir misyon yükleyerek sergilemiş biri değildi küçük İskender. Ama şiirindeki inanılmaz açık sözlülüğü, ancak bir misyon adamında görülebilecek bir cesaretin ürünüdür. “İnceldiği yerden kopsun” türü bir cesaretten uzak, bilinçli bir karşı koyuş sahibiydi küçük İskender. Bunu özel yaşamıyla sınırlı tuttuğunu, karşıtlığını şiirinde siyasal/toplumsal düzeye, bilinen tarzda, her zaman taşımadığını düşünüyorum. Taşıması da gerekmezdi elbette, çünkü zaten figür olarak “aykırı”ydı. Bunun, nihayetinde bir sistem sorgulaması olmadığını kim söyleyebilir?

küçük İskender politik anlamda toplumsala uzak biri değildi ama. Emrah Kolukısa’yla bir söyleşisinde “Okur beni sırf şiire gömülmüş bir canlı olarak adlandırmamalı, tanımlamamalı” demiş olmasını, “politik bir beden” olarak görülmesi isteğine bağladım. “Türkiye” şiiri onu tanımam, anlamam açısından ziyadesiyle yeterlidir benim için. “Sosyal demokrat idiotlarını, orospu tavukların uğrak yeri sanat galerilerini, festival sarkaçlarını, ölüsevici kültürünün uyanık tezgâhtarlarını ve tezgâhın altında neler döndüğünü fark edecek kadar sosyalistim/ Hapsine düşmedim henüz, o yüzden tam solcu sayılmam köle pazarı piyasanda, kıçına cop girdiği için şair olanlardan da değilim” dizeleri, insafsız dokundurmalarına karşın, ona ilişkin tüm belirsizlikleri yok eden bir kimlik bildirimidir gözümde. Kabulümdür de tabii.

Son derece bireyciydi şiiri. Öyleydi ama kendisinden yola çıkarak yazdığı dizeler bu ülkede ona benzeyen çok insan için “kılavuz” değerindedir. Dolayısıyla toplumcu şiirin yapmaya çalıştığını, küçük İskender’in şiiri de yapmıştır. Şiirindeki o kelime zenginliğinin birbirinden farklı onca iş yapmasıyla bir ilgisi var mıdır acaba? Reklam ajansında çalıştı, seslendirme yaptı, düzeltmenlik yaptı, kartpostal satıcılığı yaptı, meyhana de işletti, barmen de oldu. “Halini” anlattığı şiirlerinde betimlemelerinin, benzetmelerinin güçlülüğü bu mesleki çeşitliliktendir belki.

ŞAİRE ÖZGÜ SON

Şiiri, bu muhteşem sanatı bilenlerce, elbette tartışılır olabilir, ancak kelimelere yüklediği anlam, sözcükler arasında kurduğu o inanılmaz denge büyük şairliğinin örneğidir, kim ne düşünürse düşünsün. Genç bir kayıp küçük İskender. Şiiri her daim hep “genç” bir isyanı/itirazı barındıran bir şair olarak ölümünün de “genç” olması şairlere özgü bir “kader” belki de.

Demiş ki, “Benim öldüğümü duydukları gün dansa gitsinler. Bir gün önce dansa gidenler de çok özledikleri sevgililerini arasınlar. Arayanlar varsa parti versinler. O gece. Çok eğlensinler. Ben öldüm diye eğlenmesinler. Böyle bir adam yaşadı diye eğlensinler”.” Ölümünü bile mutluluk gerekçesine dönüştürmeyi vasiyet eden bir şair öldü. “Böyle bir adam yaşadı diye” şanslıyız hepimiz. 

(Cumhuriyet Pazar)