İşini seçmek hakkın

"Sen kadınsın buna gücün yetmez", "Sen kadınsın inşaat işinden anlamazsın", "Kadın ne anlar bilgisayar programcılığından", "O işin altından bir kadın nasıl kalksın." Size de çok saçma geldi değil mi... Çünkü yok öyle bir dünya. Çünkü kadın evde yemek yapmanın, çamaşır yıkamanın çok ötesine geçeli yıllar oldu. Evet kadınlar bir kısmını yıllarca verdikleri mücadeleler bir kısımını da ülkede yaşanan devrimler sonucu elde etti pek çok hakkı. Çalışma hakkı, eşit işe eşit ücret hakkı, meslek seçimi kadınların büyük çaba sarfettiği, büyük direnişler gösterip büyük bedeller ödediği bir alan oldu... Yalnız Türkiye'de değil tüm dünyada kadınlar gereksinim duyulduğunda hayatın her alanında çalıştırılıp gereksinim duyulmadığında yok sayıldı, sayılmak istendi. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği hâlâ çok yaygın ne yazık ki. 

Yüzyıllardır toplumun her kesiminde hayatın içinde olan kadınlar, ülkemizde ilk kez 1843 yılında “Tıbbiye Mektebi” bünyesinde aldıkları ebelik eğitimi ile sosyal yaşamda yerlerini almaya başladı. Kadınların iş hayatına ücretli işçi olarak katılmaları da 1800'lü yılların sonlarına denk geliyor. Ancak devlet memuru olmaları için 16 yıl geçmesi gerekti. 1913 yılında devlet memuru olarak çalışmaya başlayan kadınların bir iki yıl sonra tüccar ve esnaf olarak da iş hayatında yer almaya başladığı görüldü. Ardından da kız öğrenciler için ilk yüksek öğrenim kurumu açıldı.

POZİTİF AYRIMCILIK 

Türkiye'de kadınların bilim dünyası ile tanışması 1922'de oldu. Bu tarihte yedi kız öğrenci, Tıp Fakültesi’ne kayıt yaptırarak eğitime başladı.

Yaklaşık 10 yıl sonra da kız çocuklarına meslek eğitimi vermek amacıyla  “Kız Teknik Öğretim Müdürlüğü” kuruldu. Günümüzde kız çocukları için tüm okulların kapısı açık olmakla birlikte yakın zamana kadar kadınların çalışması belli koşulları bağlıydı ne yazık ki...

Ancak yaman çelişkiler ülkesi olan Türkiye'de, 1936 yılında İş Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle kadınların çalışma hayatına bir düzenleme getirildi. 

1937 yılında kadınların yeraltında ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılmasını yasaklayan 1935 tarihli 45 sayılı ILO sözleşmesi kabul edildi.

1966 yılında da eşit değerde iş için kadın ve erkek işçiler arasında ücret eşitliğini sağlayan 1951 tarihli 100 sayılı ILO sözleşmesi onaylandı.

KOCA İZNİNE SON

Kadınların işini ve mesleğini seçmesi ise dün kadar yakın bir geçmişe dayanıyor. Binlerce yıllık insanlık tarihinde Türkiye'de kadının istediği işi yapması ve mesleği seçme hakkı 1990'da gerçekleşti. Kadının erkekle eşit görmeyen zihniyet ve toplum yapısı, çalışmasını da babasının ya da kocasının rızasına bağlamıştı. Kadının çalışmasını, kocanın iznine bağlayan Medeni Kanun’un 159. maddesi Anayasa Mahkemesi’nce iptal 1990'da edildi. İptal kararı 2 Temmuz 1992 tarih ve 21272 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. 

Ülkede medeni kanun 2002'de değişince Yeni Medeni Kanunda eşlerden birinin meslek ve iş seçiminde diğerinin iznini almak zorunda olmadığı hükmü getirildi. Ancak maddenin devamına eskisinde olmayan “eşlerin meslek seçiminde evlilik birliğinin huzur ve yararını göz önünde tutması” gerektiği ifadesine yer verildi.

Yani ez cümle ne herhangi bir iş, kadın ya da erkek işi ne de çalışmak için kimseden izin almanız gerekir. İlgi duyduğunuz işin eğitimini almak ve o alanda çalışmak sizin hakkınız...