Insomnia böceklerde de görüldü: Arılar ve sinekler geceleri uyuyamıyor

Bombus arıları üzerinde yapılan araştırmada neonikotinoid adlı pestisit, hayvanların yaban hayatında maruz kalabileceği miktar kadar kullanıldı. Bilim insanları, pestisitin arıların davranışları üzerindeki etkisini ve yiyecek arama bölgelerindeki hareketlerini inceledi.

VÜCUT SAATLERİNİ BOZUYOR

Independent Türkçe'nin aktardığına göre, araştırmanın başyazarı Kiah Tasman, pestisitin arıların vücut saatini bozduğunu belirterek şunları söyledi:

“Bombus arıları çok daha az yiyecek arıyor ve bunun çoğu geceleri gerçekleşiyor. Gündüz daha çok uyuyor.”

Tasman, arıların yiyecek arama güdüsünün de azaldığını söyleyerek bu durumun ciddi sonuçlar doğurabileceğine işaret etti.

BİRÇOK BİTKİ ARILARA İHTİYAÇ DUYUYOR

CNN International'ın haberine göre, insanların karnını doyurduğu ve hayvanların beslendiği birçok bitki, çoğalmak için arılar gibi polen taşıyıcılarına ihtiyaç duyuyor. Dünya Doğayı Koruma Vakfı, yabani bitkilerin yaklaşık yüzde 90’nın ve başlıca mahsullerin yüzde 75’inin hayvanların gerçekleştirdiği polenleşmeye bağlı olduğunu söylüyor.

Arılar bunun büyük kısmını üstleniyor. Zira ABD Tarım Bakanlığı’na göre, çoğunluğunu bal arılarının meydana getirdiği polen taşıyıcılar, insanların aldığı her üç ısırıktan birini sağlıyor.

POLEN TAŞIYICILAR TEHLİKE ALTINDA

Öte yandan, polen taşıyıcılar fazla pestisit kullanımı, habitat kaybı, iklim krizi ve parazitler sebebiyle tehdit altında. Örneğin Avrupa ve Amerika’da bombus arısı tespit etme ihtimali geçen yüzyıldan bu yana yüzde 30’dan fazla azalmış durumda.

Tasman, arıların artık epey halsiz olduğu ve dışarı daha az sıklıkta çıktığı konusunda uyardı ve şöyle devam etti:

"Arılar dışarı çıkmayı başarıp yiyecek aradıklarındaysa çiçekler hazır olmuyor. Bu, koloninin büyümesi ve çoğalması için ihtiyaç duyduğu yiyecekleri toplamadaki başarısını büyük ölçüde azaltıyor."

HAFIZALARINI DA MAHVEDİYOR

Bilim insanları, pestisitin arıların hafızasını da mahvettiğini belirtti. Araştırmada imzası bulunanlardan Dr. James Hodge şöyle konuştu:

"Saati söyleyebilmek, ne zaman uyanacağını ve yiyecek arayacağını bilmek için önemli. İlaçlı böcekler uyuyamıyormuş gibiydi. İyi uykunun insanlarda olduğu gibi böcekler için de sağlıklı olmak ve kalıcı anılar oluşturmak için önem arz ettiğini biliyoruz."

INSOMNIAYA YOL AÇIYOR

Araştırma ekibi, meyve sinekleri üzerinde de benzer bir araştırma yaptı. Neonikotinoide maruz kalmış sineklerin hareketlerini kızılötesi ışınlar kullanarak izledi.

Bulgular, pestisitin vücut saatini kontrol eden yani uykunun ve harekete geçmenin ne zaman meydana geleceğine karar veren hücreleri etkilediğini gösterdi. “Arıların ve sineklerin beyinlerinde benzer yapılar var” diyen araştırma ekibinden Dr. Sean Rands'e göre bu durum, pestisitin arılarda insomniaya yol açtığını ve yiyeceklerin yerini öğrenmesini engellediğini gösteriyor.

“Görünüşe göre pestisit, bu hücreleri gündüz saatinde donduruyor. Bu yüzden vücut gündüz mü gece mi olduğunu bilmiyor” ifadeleri kullanan Tasman ise sineklerde meydana gelen mekanizmanın arılarda da yaşanmasının çok muhtemel olduğunu ekledi.