İngiltere: İrlandalı kadının mezar taşında sadece ana dilinde yazıya izin yok

Margaret Keane, iki yıl önce 73 yaşında aniden yaşamını yitirdi ve Coventry'nin kuzeyindeki Exhall'da St Giles Kilisesi'ne ait mezarlığa gömüldü.

Aile adına, kızlarından Caroline Newey annesinin mezar taşına İrlandaca (İrlanda Galcesi) "Daima kalbimizde" anlamına gelen "In ár gcroíthe go deo" cümlesini yazdırmak istedi.

Fakat kilise işleriyle ilgili anlaşmazlıklara bakan, kilise yapılanması içinde bir mahkeme, mezar taşında İngilizce tercümesi olmadan İrlandaca bir yazıya yer vermenin "siyasi bir beyan gibi görülebileceğini" söyleyerek bu talebi reddetti.

Anglikan Kilisesi'nin yargıcı "İrlanda Galcesi'nin kullanımıyla ilgili duygular ve tepkiler göz önüne alındığında cümlenin bir tür slogan gibi algılanması ya da tercümesiz bir şekilde kullanılmasının siyasi bir beyan olarak algılanması gibi üzücü bir tehlike mevcuttur" dedi.

Tercüme edilmemiş İrlandaca sözlerin bir kaç kişi dışında kimse tarafından anlaşılmayacağını kaydeden yargıç mezar taşına bu cümlenin İngilizce tercümesiyle birlikte yazılabileceğine hükmetti.

İki yıllık mücadele

Margaret ve halen hayatta olan eşi Bernie Keane İrlanda Cumhuriyeti'nde doğmuş fakat kendilerine İngiltere'de bir hayat kurmuşlardı.

Her ikisi de İrlanda kökenleriyle gururlu insanlardı ve en büyük İrlanda spor kurumu olan Gal Atletik Birliği'nde (GAA) aktif çalışmışlardı.

Aile, Margaret'in mezarının başına üzerinde Keltlere özgür bir haç, GAA amblemi ve İrlandaca bir cümle olan bir mezar taşı dikilmesini istiyordu.

Mezarlığın ait olduğu St Giles kilisesinin bölge konseyi mezar taşı konusundaki öneriyi 5'e karşı 6 oyla destekledi. Fakat Piskoposluk Danışma Komisyonu onay verilmemesi yönünde görüş bildirdi.

Bunun üzerine Margaret'in kızı Caroline Newey, izin almak amacıyla kilise işleriyle ilgili anlaşmazlık konularına bakan mahkemeye başvurdu.

Mahkemedeki argümanlar

Caroline Newey mahkemeye verdiği dilekçede, İrlandaca cümlenin yanına bir de İngilizce tercüme koymanın mezar taşını karma karışık hale getireceğini söyledi.

Ayrıca İrlandaca yazmakla siyasi bir beyanda bulunma amacı gütmediklerini, bu dilin ailenin kökleri bakımından sembolik bir önem taşıdığını de kaydetti.

Başvuruyu reddeden kilise yargısı Stephen Eyre ise mezar taşına istenen İrlandaca cümlenin ancak İngilizce tercüme konmak suretiyle yazılabileceğine hükmetti.

Yargıç Eyre, Keane'in İrlandalı köklerinin mezar taşında yansıtılmasının doğru olduğunu, ancak İrlandacayı çoğu insan bilmediğinden, ölmüş kişiyi tanımayanların İrlandaca yazıyı okuyamamasının uygun olmayacağını kaydetti.

Ailenin İrlandaca cümlenin siyasi bir beyan olmadığı yönündeki teziyle ilgili olarak ise "dili İngilizce olan Coventry gibi bir yerde" İrlandaca bir mezar taşının yanlış anlaşılabileceğini kaydetti.

'Aklımızdan geçmemişti'

Margaret Keane'in 6 çocuğundan Bernadette Martin, İrlanda Galcesi'nde bir mezar taşı yaptırmanın sorun olacağını daha önce akıllarından bile geçirmediklerini söylüyor.

"Bu onu ve bir aile olarak bizi temsil eden bir şey, bir hediye. Anlamlı bir mezar taşı yaptıramayacak olmamız bizi yıktı. Yasımızı askıya aldık adeta. Hala nihai taşını yaptırabilmiş değiliz" diyor.

Başka örnekler var mı?

İrlandalı-İngiliz komedyen Spike Milligan'ın Winchelsea'de, Saint Thomas Şehitleri kilisesi avlusundaki mezar taşında İrlanda Galcesiyle ve tercümesiz olarak "Duirt mé leat go raibh mé breoite" (Sana hasta olduğumu söylemiştim) yazıyor.

Margaret'in çocukları, bunun emsal oluşturduğunu söylüyorlar.

Bernadette "Biz İrlandalı Katolik bir aileyiz ve bu kültürle yoğrulduk. Ama aynı zamanda da İngiliz kültürü ve toplumu ile de bütünleştik. Anne ve babamız bizim bu topluma uyumlu olmamıza da bir o derece önem verirdi" diyerek İrlandacayı bu yüzden siyasi bir sembol gibi görmediklerini anlatıyor.

"İrlandacamız siyasi değil. Daha çok duygusal. Annemize olan sevgimizi ifade etmek dışında bir beyanda bulunduğumuzu düşünmedik. Bunun üzerine İngilizce kelimeler koymak o mesajın anlamını bozacak."

Keane ailesinin başka bir itiraz yolu yok. Mezar taşına İrlandaca mesajlarının İngilizce tercümesini de koyacaklar.

Bernadette "Bütün bu süreç aile açısından çok travmatikti ve bu onu daha da artırıyor" diyor.