Hükümetten intikam gibi öneri: Yargıtay ve Danıştay’a darbe

HSYK’ye üye seçiminde Yargıtay ve Danıştay’da cemaate karşı kaybeden AKP, iki yargı kurumunun yapısını sil baştan değiştiren yasa önerisi verdi. Yargıtay’daki daire sayısı 38’den 46’ya, Danıştay’daki daire sayısı 15’ten 17’ye çıkarılarak iki kuruma toplam 167 yeni üye atanacak. Yargıtay ve Danıştay’daki tüm dairelerin üyeleri yeniden belirlenecek. Böylece Danıştay’da ihale ve yönetmeliklerde iptal ve yürütmeyi durdurma kararı veren daireler ile Yargıtay’da kritik davalara bakan ceza ve hukuk dairelerinin yapısı değiştirilecek.

Hükümetin “yargı hizmetlerinin hızlandırılması” gerekçesiyle verdiği ve TBMM Adalet Komisyonu gündeminde bulunan yargı paketiyle birleştirilmesi beklenen yasa önerisi şu düzenlemeleri öngörüyor:

Tetkik hakimlerin belirlenmesi: Danıştay tetkik hakimlerinin görev yerlerini belirleme yetkisi Danıştay Başkanlar Kurulu’ndan alınarak Danıştay Başkanlık Kurulu’na verilecek. Başkanlar Kurulu, Danıştay Başkanı, başsavcı, başkanvekilleri ve 15 daire başkanından oluşuyor. Başkanlık Kurulu ise, Danıştay Başkanı’nın başkanlığında 3’ü daire başkanı 3’ü de Danıştay üyesi olmak üzere 6 kişiden oluşuyor.

Danıştay’a 2 daire daha: Danıştay’daki daire sayısı 2 daire daha eklenerek 17’ye çıkarılacak. Daireler, 15’i dava, 2’si de idari dairelerden oluşacak. Yeni dairelerle birlikte Danıştay’a 39 yeni üye ataması yapılacak. 39 üyenin 30’u HSYK tarafından kalanı ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından belirlenecek. Hükümet, geçen yasama yılında aynı düzenlemeyi getirmek istemiş, ancak HSYK’ya tam hakim olamadığı için yasa tasarısını rafa kaldırmıştı. Danıştay üyelerinin dörtte üçünü HSYK belirliyor.

İptal ve yürütmeyi durdurmaya önlem: Danıştay üyelerinin hangi dairelerde görev yapacağını belirleme yetkisi Başkanlar Kurulu’ndan alınarak Başkanlık Kurulu’na verilecek. Başkanlık Kurulu, zorunlu hallerde de daire üyeleri ve başkanlarının yerlerini değiştirebilecek. Dairelerin yeniden şekillendirilmesiyle ihale ve yönetmelik değişikliklerinde iptal ve yürütmeyi durdurma kararı veren dairenin üyeleri de değişmiş olacak.

İdari İşler Kurulu’na sınırlama: Danıştay İdari İşler Kurulu, idari dairelerin başkanları ile her takvim yılı başında Başkanlık Kurulu’nca her idari daireden seçilecek bir üye ve her dava dairesinden seçilecek bir başkan ve üyeden oluşacak. Mevcut yasada idari dairelerin üyeleri de kurulun üyesiydi.

Kritik dairenin yetkisi dağıtılacak: Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri, idari makamlar arasında görev ve yetkiden doğan ve başbakanlıktan gönderilen uyuşmazlıklar ile memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yargılanmalarına ilişkin işlere bakan 1. Daire, yetkisini yeni oluşturulacak 17. Daire ile paylaşacak. İdari daireler arasındaki işbölümü de Danıştay Başkanı tarafından belirlenecek.

Danıştay sil baştan: Yasa önerisinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 gün içinde yeni üyelikler için seçim yapılacak. Seçimin tamamlandığı tarihten itibaren 10 gün içinde Başkanlık Kurulu, iş durumunu dikkate alarak dava daireleri arasındaki işbölümüne ilişkin karar tasarısını hazırlayacak ve Danıştay Genel Kurulu’nun onayına sunacak. Danıştay Genel Kurulu, tasarıyı 5 gün içinde karara bağlayacak. Başkanlık Kurulu, işbölümüne ilişkin kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren 10 gün içinde dairelerin iş durumunu ve ihtiyaçlarını gözönünde bulundurarak Danıştay daire başkanları, üyeleri ve tetkik hakimlerinin hangi dairelerde görev yapacağını yeniden belirleyecek. Daha önce başka dairelerde görülmekte olan ancak dairesi değiştirilen dava dosyaları mevcut halleriyle ilgili daireye gönderilecek.

Yargıtay’a yeni daireler: Yargıtay’ın 38 olan daire sayısı 46’ya yükseltilecek. Yargıtay’a 128 yeni üye atanacak. Önerinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 gün içinde yeni üyelik kadroları için HSYK tarafından seçim yapılacak.

Tetkik hakimlerini HSYK atayacak: Yargıtay’da görev yapacak tetkik hakimlerini belirleme yetkisi Birinci Başkanlık Kurulu’ndan alınarak HSYK’ya verilecek.

Yargıtay daireleri de sil baştan: Yeni üyeliklerin seçiminin yapıldığı tarihten itibaren 10 gün içinde Birinci Başkanlık Kurulu yeniden belirlenecek. Belirlenen Birinci Başkanlık Kurulu 10 gün içinde iş durumunu dikkate alarak, ceza ve hukuk dairelerinin sayısı ile bu daireler arasındaki işbölümüne ilişkin karar tasarısını hazırlayacak ve Yargıtay Büyük Genel Kurulu’nun onayına sunacak. Genel Kurul, tasarıyı 5 gün içinde karara bağlayacak. Birinci Başkanlık Kurulu, işbölümüne ilişkin kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren 10 gün içinde dairelerin iş durumu ve ihtiyaçlarını gözönünde bulundurarak Yargıtay daire başkanları, üyeleri ve tetkik hakimlerinin hangi dairelerde görev yapacağını yeniden belirleyecek. Daha önce başka dairelerde görülmekte olup da dairesi değiştirilen dava dosyaları mevcut halleriyle ilgili daireye gönderilecek.

Ceza mahkemeleri arasındaki iş dağılımı: Ceza mahkemeleri arasında iş dağılımı özel yasalarda başkaca hüküm bulunmadığı takdirde ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla, gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak.

3 bin 500 hakim alınacak

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, bu yıl 3 bin 500, gelecek yıl da 5 bin dolayında hakim ve savcı alımının planlandığını belirterek, kaynak konusunda da farklılaşmaya gidileceğini, avukatların hakim ve savcı olabilmesi için aranan 5 yıl fiili avukatlık yapma koşulunun 2 yıla indireceklerini söyledi.