Hükümetin yeni tasarısında işçinin temel hakları yok

Hükümetin Meclis’e sunduğu özel istihdam büroları tasarısında işçinin en temel hakları; sendika ve toplu sözleşme yok!

Yayınlanma: 09.02.2016 - 23:27

Güncelleme: 10.02.2016 - 03:58

Hükümetin Meclis’e sunduğu özel istihdam büroları (ÖİB) tasarısıyla işçinin birçok hakkı da ortadan kalkacak. Sendikal örgütlenme olmadığı için toplu sözleşme hakkı da olmayacak. İşçiler asgari ücretle çalıştırılacak. Ayrıca işçilerin izinlerinin nasıl belirleneceği de meçhul.

Hükümet işçi konfederasyonlarının karşı çıkmalarına karşın ÖİB tasarısını Meclis’e gönderdi. Tasarıda ÖİB’lerden “kiralanacak” olan işçilerin sendika haklarının nasıl sağlanacağı açıklanmıyor. Sadece ÖİB’nin işçi ve işveren ile imzalayacağı anlaşmalarda işçinin “sendikaya üye olması veya olmaması” şartı bulunması halinde bu anlaşmanın geçersiz sayılacağı ifade ediliyor.

Bir yıldan az 4 ay ile 8 ay arasında çalışacak olan geçici işçilerin bir sendikaya üye olabilmeleri mümkün değil. Bu durum 12.7 milyon işçiden sadece 1.4 milyonunun sendikalı olduğu Türkiye’de, sendikalaşmanın daha da düşmesi anlamına geliyor. Tasarı sendikasız işçilerin sayısını artıracak. İşçiler sendikaya üye olamadıkları için toplu sözleşme hakkından da yararlanamayacak. Bu da işverenlerin işçileri asgari ücretten çalıştırmasına kapı açacak.

Ayrıca toplu sözleşme olmadığı için işçilerin izin, ikramiye, mesai gibi ücret ve sosyal hakları da tamamen ÖİB ve işverenin insafına kalacak. Tasarıda işçilerin ne kadar ücret alacakları şöyle düzenleniyor:

“Geçici iş ilişkisinde işveren, ÖİB’dir. ÖİB, iş sözleşmesinde yer alan ücretten az olmamak kaydıyla ÖİB işçisine, geçici işçi çalıştıran işverenin aynı kıdemi haiz emsal işçisinin aldığı ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkakı geçici çalıştığı dönemle sınırlı olmak üzere ödemek zorundadır.”

Ancak verilecek ücret ve sosyal haklarda belirleyici olan “emsal işçiyi” kim belirleyecek belirsiz. Ayrıca işçilerin İş Sağlığı ve Güvenliği, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası ile İşsizlik Sigortası Yasası’ndan doğan haklarının da ÖİB’ler tarafından yerine getirileceği ifade ediliyor. İşçinin prim ödemeleri ÖİB’lere bırakılıyor.

İzinlerin nasıl düzenleneceği belli değil

Tasarı ile ayrıca “uzaktan çalışma” da getiriliyor. İşçinin evden ya da iletişim araçlarıyla işyeri dışında çalışması anlamına gelen bu çalışma biçiminde de sendika yok. Dolayısıyla toplu sözleşme de yok. Ücret, çalışma süresinin ne kadar olacağı, izin, mesai, ikramiye gibi düzenlemeler işçi ile işveren arasında imzalanacak olan sözleşmeye bırakılıyor.

Burada en önemli konu işçinin ne kadar süre ile çalıştırılacağı. Ancak bu konuda tasarıda hüküm yok. Tasarı hangi işlerde “uzaktan çalışma” olacağı hangilerinde olmayacağını ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak olan yönetmeliklere bırakıyor.

Tasarı, işyeri dışında çalışacak olan işçinin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin de işveren tarafından sağlanmasını öngörüyor.

Ancak evde ya da dışarıda herhangi bir yerde çalışacak olan işçinin iş sağlığı ve güvenliği önleminin nasıl alınacağı da belirsiz.