Hindistan-Çin gerilimi daha da şiddetlenebilir

Bu nedenle Çin ile Hindistan arasında salı günü Keşmir’in Ladakh bölgesinde yaşanan çatışma gerçekten şoke etti dünyayı. 20 Hindistan askerinin öldürülmesi, hemen uzlaşma mekanizmaları devreye girmiş de olsa kolay es geçilecek bir olay değil. İki ülke arasında her ne kadar adı “Fiili Kontrol Hattı” olarak belirlense de doğru tanımlanmamış bir sınır var.

40’lı yıllardan kalma, İngiliz sömürgecilerin çizdiği bir sınır aslında bu. Hindistan, topraklarının, Çin Halk Kurtuluş Ordusu askerlerince 2016-2018 yılları arasında tam 1025 kez “işgal” edildiğini iddia ediyor.

Oysa söz konusu sınırın belirsizliğinden ötürü bu tür geçişlerin olması doğal. Dolayısıyla sorunun ne olduğunu bildiği halde Hindistan’ın durumu “işgal” olarak adlandırması fazlaca abartılı.

O İYİ İLİŞKİLER

Hindistan’ın o dönem başbakanı olan Rajiv Gandi’nin 1988’de dönemin Çin lideri Deng Şiaoping’i ziyaret etmesi çok önemli bir gelişmeydi. İki lider bu sınır anlaşmazlığı sorununu “geçici” olarak bir kenara bırakarak “ileriye dönük bir ilişki” kurabilme konusunda uzlaşmıştı.

GandiDeng anlaşması, daha sonra bir dizi sınır yönetimi anlaşmasına da yol açtı; güven artırıcı önlemler ile ilgili 1993 ve 1996 anlaşmaları ve sınır müzakerelerini yönlendiren siyasi parametreler üzerine 2005 anlaşması hep Gandi-Deng görüşmesinde atılan temeller üzerine kuruldu.

Tabii bu uzlaşmada iki ülkenin “iç ekonomik kalkınmayı” sağlamak için istikrarlı bir dış ortama ihtiyaç duymalarının da payı vardı. Deng’in başlattığı ekonomik refomların bir benzerini Gandi de deniyordu. İki ülkenin dünya sahnesinde eşit sayılacak güçleri de vardı.

HİNDİSTAN ESKİ HİNDİSTAN DEĞİL

Bağlantısızlar Hareketi’nin lideri, dış politikada barışçıl tutumuyla bilinen Hindistan artık o Hindistan değil. Çin’in en önemli rakipleri ABD ve Japonya ile güçlü stratejik ilişkiler kuran bir ülke bugün.

Çin, Rusya ile kuzey sınırlarını dengeledi. Bu, ABD’yi bölgede zayıflatan önemli bir adım. Burada çözemediği sorun olarak Hindistan’la sınır sorunu kalıyor Çin’in. Hindistan’ın Hindu milliyetçisi, sağcı Başbakanı Narendra Modi, Çin’i engellemeyi misyon edinmiş durumda.

Çünkü Çin’in pan-Asya egemenliği arayışı Güney Asya’da ABD ve müttefiklerinin desteğiyle etkin olmaya çalışan Hindistan’ın bu çabasının önünde engel. Bu nedenle söz konusu sınırda daha şiddetli çatışmaların yaşanması kaçınılmaz görünüyor.