Haydarpaşa’nın apartmanı sanatı birleştiriyor

Yeldeğirmeni, İstanbul’da apartmanların yükseldiği ilk semt olarak biliniyor. Günümüzde hem estetik hem de tarihi olan bu binaların büyük bir kısmını görmek mümkün. Kadıköy Yeldeğirmeni, Apartman No. 52 ismi verilen binayla ilgili ise heyecan verici gelişmeler yaşanıyor.

Bina, 20. yüzyılda Haydarpaşa Garı’nı inşaasını üstlenen Alman mühendisler tarafından o dönemki konaklamaları için inşaa edilmiş. Şu an bütün katlarında “Apartman” sergisine ev sahipliği yapan bina, sergi sonrası ise sanattan koparılmadan restore edilecek.

İlk olarak sergiden bahsedecek olursak; “Apartman” sergisinin küratörlüğünü Lara Lakay ve Tuba Kocakaya’nın üstleniyor. İstanbul’un kültür ve sanat hayatına alternatif bir sistem önerisinde bulunan, ayrıştırılmış çağdaş sanat ortamını birleştirmeyi amaçlayan sergi, 28 Mayıs’a kadar ücretsiz olarak görülebiliyor.

Kadıköy Belediyesi’nin desteğiyle sanatçı, sanatsever, kent meraklısı gibi “şehir kahramanlarını” bir araya getirmeyi hedefleyen “Apartman” sergisinde, farklı teknik ve materyellerle üretim yapan 23 sanatçının yakın dönem eserleri bulunuyor. Yanı sıra sergiye özel üretilen eserler de yer alıyor.

52 numaralı apartmanın geleceğini Kadıköy Belediyesi Kültür Ve Sosyal İşler Müdürü Alişan Çapan ve Mimar Hayri Ödensoy ile konuştuk.

Alişan Çapan: Kadıköy Belediyesi Kültür İşleri Müdürlüğü olarak ilçenin görsel sanatlarda farklı kuşakları kapsayan büyük bir potansiyel barındırdığını ve bizim de bu potansiyelin açığa çıkmasına aracı olmamız gerektiğini düşünüyoruz. Açıkçası Apartman No:52 projesine başından beri dahil değildik, dolayısıyla mekânsal tercihte bir etkimiz olmadı. Öte yandan projeyi, dönüştürülecek mekana bir sergi aracılığıyla tekrar, belki farklı bir bakış açısıyla yaklaşılmasının kapısını aralamak olarak algıladık ve destek olmaya karar verdik. Kolektif bir iş olması da bizim için önemli bir etkendi tabi.

Alişan Çapan: Yukarıda değindiğim yaklaşımı sadece bir bina ile sınırlı da görmüyoruz; sokak, Yeldeğirmeni’nde olduğu gibi mahalle temelinde giderek dönüşümün kendisinin masaya yatırıldığı bir tartışma zeminine varılmasını umut ediyoruz. Bu bağlamda pandemiyle birlikte gerçek kıymetini, potansiyelini hatırlatan açık alanlarda birbirinden farklı kolektiflerle işbirliği yapmak hedeflerimiz arasında. Kadıköy Belediyesi murallerle sınırlı kalmayarak, görsel sanatları çok çeşitli türleriyle sakinleriyle buluşturmak zorunda.

Alişan Çapan: Başta Tuba Kocakaya ve Lara Lakay olmak üzere sergiyi hayal edip, tasarlayan ve gerçekleştiren sanatçıların hepsini kutlarım. Binanın sahibi mimar Hayri Ödensoy’u da unutmayayım. Bizimkisi yukarıda kısaca aktarmaya çalıştığım genel bakış açımız uyarınca daha çok lojistik bir destek oldu. Sözü daha çok sanatçılara ve sanatseverlere bırakmak gerek.

Hayri Ödensoy: Apartman No: 52, her tarihi bina gibi İstanbul ve Kadıköy için yaşayan bir bellek, anılar bütünü, kendi zamanının tüm özelliklerini yansıtan, gelecek nesillere aktarılması ve korunması gereken değerli bir kültür mirası. Restorasyon bu kültür mirası için çok zor olmayacak. Her şeyi olduğu gibi koruyacağız. Yalnızca zaman içerisinde korunamamış giriş kapısı gibi çok az yapı öğesini aslına uygun olarak yenileyeceğiz. Doğal dış etkenlerden koruyabilmek için çatı ve dış cepheyi elden geçireceğiz. Mekanik ve elektrik tesisatlarını binaya zarar vermeden günümüz koşullarına uygun duruma getireceğiz. Bunlar yapılırken Apartman No:52’nin ruhuna, mekanlarının güzelliğine ve dış görünüşüne en küçük bir zarar verilmeyecek tabii ki.

Hayri Ödensoy: Bazı binalar vardır, Apartman No:52 gibi, bir sergi mekânına dönüştürmek için bir şey yapmanıza gerek olmaz. Sadece aydınlatma ilaveleri ile ideal şartları sağlarsınız. Bu dönüştüreceğiniz binanın ruhu ve fiziki şartları ile ilgili. Sergileme mekânı olacak alanların boyutları çok önemli özellikle kat yükseklikleri. Günümüz yapılarında yükseklikler çok kısıtlı. Eğer kat yüksekliği az ise yapacak çok fazla bir şeyiniz kalmıyor. Apartman No:52 gibi tarihi yapılar sergi mekânına dönüştürmek için çok uygunlar, bir de mülkiyet sorunu yoksa ve binanın tamamını bu iş için kullanabiliyorsanız mükemmel bir uyum ortaya çıkıyor.

Hayri Ödensoy: Biz bu binayı içinde bulunduğu Kadıköy, Yeldeğirmeni mahallesinin tüm güzellikleri ile birlikte aldık ve bu güzellikleri yok etmeyip üzerine ne katabiliriz diye kafa yormaya başladık. Bu mahalle sanatçılar ile güzel bir dönüşüm sağladı. Onları buradan kaçırmak yerine beraberce nasıl sürdürülebilir bir proje geliştirebiliriz arayışına girdik. Bunda Apartmanın katlarını ev-stüdyo olarak kullanan sanatçı arkadaşlar Bedia Ekiz ve Sevim Kaya’nın katkıları çoktur. Sonrasında küratörler Tuba Kocakaya ve Lara Lakay’ın katılımıyla ‘Apartman’ projesi oluştu. Başarılı olan bu proje düşüncelerimize oldukça yakın planda ilerliyor. Amacımız da tam olarak Apartmanın sanatla iç içe, aktivitesi bol, canlı ve hareketli bir işlevi olmasıydı. Restorasyon çalışmalarımızda bir aksilik olmaz ise bu doğrultuda ilerleyecek ve projeyi 1 – 1,5 yıl içerisinde hızlıca tamamlayıp Kadıköy’ümüze layık güzel bir sosyal mekan kazandırmış olacağız.

Hayri Ödensoy: “Apartman” sergisi binayı satın alırken düşündüklerim ile tamamen örtüştüğü için çok mutluyum. Projeyi gerçekleştiren Tuba Kocakaya, Lara Lakay ve Bedia Ekiza içten teşekkürlerimi sunuyorum. Ayrıca sergiye katılan sanatçı arkadaşları çok değerli çalışmalarından ötürü kutluyorum. Yolları açık olsun.

Alişan Çapan: Sinematek her şeyiyle hizmete hazır. Pandemi nedeniyle henüz sinemaseverlerle buluşamadık ama kapılarımızı açmak için heyecan içinde sonbaharı bekliyoruz. Aramıza yeni katılan sanat yönetmenimiz Emin Alper ile işinin ehli ekibimiz ilk yılın programı üzerinde çalışıyorlar. Nasıl bir yaklaşımımız olacağını merak edenler bu yaz 3 Temmuz – 30 Ağustos tarihleri arasında Kalamış Parkı’nda gerçekleştireceğimiz Yaz Festivali kapsamında gösterilecek 17 filmlik Sinematek seçkisiyle bu meraklarını biraz olsun giderebilirler.