Haftalar ve aylardan 10-20 yıllık planlara...

Arap isyanlarının Suriye ayağında kriz 2011 Martı’nda ortaya çıkmışken, Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın “aylar-haftalar içinde devrilmesini” bekleyen hükümet artık savaşın on yıllar süreceği öngörüsüyle plan yapıyor. Türkiye’nin bu nedenle ABD ile Timzalanması beklenen “eğit-donat” programında aceleci davranmadığı öğrenildi.

Başbakan Ahmet Davutoğlu, 24 Ağustos 2012’de, Dışişleri Bakanı’yken NTV’de Türkiye’nin Suriye’nin geleceğine yatırım yaptığını söylemiş ve “Kendi halkına yabancılaşan rejim ayakta kalamaz. Bu Irak’ta 2 yıl, Bosna’da 3 yıl, Mısır’da 1 yıl sürdü. Biz Suriye’de bütün alternatifi deneyerek bugünlere geldik ama bu sancılı sürecin çok uzun süreceğini düşünmüyorum. Artık bu süreci yıllarla ifade etmek yerine aylar veya haftalarla ifade etmek gerekir” demişti. Ankara geçen iki yılda beklentisini gerçekleşmeyince uzun dönemli planlamalara yöneldi.

‘ABD’ye endekslemeyiz’

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD ile eğit-donat programında Mart 2015’ten önce başlayabileceğini belirtirken, süreci iyi bilen bir yetkili, “Acelemiz yok. Bu sorun daha uzun süre devam edecek” dedi. Yetkili, “Politikalarımızı ABD’ye endekslememize gerek yok. ABD, 2 sene önce de Suudi Arabistan ve Ürdün’de eğit-donat yaparken, Türkiye’yi de dahil etmeyi önerdi. Kabul etmemiştik. Elimizdeki kartları hızla açmak için neden yok, bu sorun yıllarca sürecek. Ankara’da planlar uzun dönemli yapılıyor. Bu daha yıllar alacak” yorumunu yaptı. Kısa süre önce Ankara’yı ziyaret eden AB’li yetkililerin temasları ışığında Cumhuriyet’e bilgi veren bir AB diplomatı da, şöyle konuştu:

‘Sorunu çözmek değil yönetmek...’

“Türkiye, eğit-donat ile sorunun kısa vadede çözülmesini beklemiyor. Ne yaparsa yapsın, sorunu çözmek için değil yönetmek için çaba harcıyor. Bu nedenle güvenli bölge istiyor ki bir grup Suriyeliyi ülkesine gönderebilsin. Ve sadece zamana oynuyor. Bu nedenle kısa vadede eğit-donat programının büyük önem taşıdığını düşünmüyor. Suriye’deki durumun kontrolden çıktığının ve kimsenin çözemeyeceğini değerlendiriyorlar. O yüzden 1-5 hatta 10 yıl içinde değil, 20-30 yıl içinde çözüleceğinin farkındalar.”

Davutoğlu’nun “Esad, Saddamlaşabilir. Yani uzun yıllar gitmeyebilir” ikazı yapan diplomatlara da, kamuoyuna da “bunun kısa zaman alacağı” karşılığını vermiş olmasına karşılık bugün diplomasi koridorlarında Suriye muhalefetinin örgütlenmesinin “uzun vadeli” ele alındığı öğrenildi. Bu son dönemdeki en önemli unsurunu ise ABD ile eğitdonat programı oluştururken, bu konuda henüz uzlaşma yok. Dışişleri’nden bir yetkili askeri temasların hızlandığını aktırırken, özellikle Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) üyelerinin hedeflerinin tanımlanmasında görüş ayrılıkları yaşanıyor. Türkiye, ÖSO’nun kuruluş amacının Esad olduğunu savunurken, ABD’nin önceliğini IŞİD oluşturuyor.