Genç işsizliği umut kırıcı

Genç Yönetici ve İş İnsanları Derneği (GYİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Pamukçu, şu anda en önemli ve kritik olarak gördükleri sorunun genç işsizliği olduğuna işaret ederek“Çünkü gençler ülkeye ilişkin umutlarını bu dönemde yitiriyorlar. Daha gençken üniversite çıkışlıyken, iş piyasasından düşebiliyor, eğitimine devam etmek istemeyebiliyor. Bu bizim için umut kırıcı oluyor. Şu anda işsizlikle ilgili bir araştırma yapıyoruz ve bununla ilgili bir rapor yayımlayacağız. Genç işsizliğiyle ilgili bir kamuoyu yaratılmasını istiyoruz” dedi.

Bu yıl GYİAD’nin ana gündeminin genç işsizliği olacağını anlatan Pamukçu, meslek liseleri ya da yüksekokullardan mezun olan gençlerin çok az kısmının kendi alanlarında iş bulabildiğini söyledi. Üyeleri arasında yaptıkları ankete göre, üyelerin yüzde 52’si 2020’de ekonomideki durağanlığın süreceğini tahmin ettiğini, yüzde 50’si bu yıl Türkiye ekonomisinin yüzde 2-3’lük bir büyüme kaydedeceğini tahmin ettiğini vurgulayan Fuat Pamukçu ile Türkiye’de genç iş insanlarının yaşadıkları sorunları ve GYİAD’nin hedeflerini konuştuk.

400 ÜYEMİZ VAR

GYİAD olarak şu anda odaklandığınız alanlar neler?

Derneğimizin 400’e yakın üyesi var. Üyelerin yüzde 30’u kadın. Yönetimde de yüzde 50-50 kadın erkek dağılımı söz konusu. GYİAD Akademi bizim en önemli projelerimizden, üniversitelerde öğrencilere girişimcilik eğitimi veriyoruz. Şu ana kadar 1500’e yakın öğrenci bu eğitimleri aldı.

İkinci yaptığımız önemli işlerden vaka kitapları çıkarıyoruz. Üçüncü kitabımız yazım aşamasında. Anadolu’nun markalarını ön plana çıkaran bir çalışma. Biz şu anda dernek olarak bir girişim sermayesi fonunun üzerinde çalışıyoruz. Bir girişimci varsa ve paraya ihtiyacı varsa, üyelerimiz de buna inanıyor ona bir şekilde kaynak sağlayıp ona yurtdışına açılma kısmında faydalı olabilir. 2020’nin ilk çeyreğinde bu fon kurma işini bitiririz diye düşünüyorum.

GYİAD MBA programımız var. Bu yeni başlayacak projelerimizden bir tanesi. Hem girişimcilere hem de üniversiteden mezun olup potansiyel sahibi olup iş bulmakta zorluk çeken kişiler bizim üyelerimizden eğitim alacak. Benim başkan olduğum Mayıs 2019 döneminde genç işsizliği yüzde 24 seviyesine dayanmıştı, o zamanlarda tarihi rekora çok yakındı ve bu ne yazık ki artarak devam etti. Aylar içerisinde genç işsizlik azalmadı, biz o yüzden GYİAD olarak şunu söylüyoruz, her ekonominin çeşitli sorunları var ama bizim odaklandığımız ve en önemli ve kritik olarak gördüğümüz sorun genç işsizliği. Çünkü gençler ülkeye ilişkin umutlarını bu dönemde yitiriyorlar. Daha gençken üniversite çıkışlıyken, iş piyasasından düşebiliyor, eğitimine devam etmek istemeyebiliyor. Bu bizim için umut kırıcı oluyor. Biz de tabii dernek olarak iş bulma kurumu değiliz ama ne yapabiliriz? Daha katma değer yaratılacak olan alanlardaki gençlerimize istihdam sağlayabilirize odaklandık.

O yüzden yola çıkarken istihdam ve eğitim bizim iki öncelikli çalışma grubumuz ve iki öncelikli konumuz olarak belirledik. Eskiden yapmış olduğumuz kadın, girişimcilik, dijital vs. gibi alanlarına ilaveten dedik ki istihdam ve eğitime odaklanacağız. Dijital grubumuz istihdamla birlikte teknoloji alanında eğitim gören öğrencilerin mezun olduktan sonra hemen iş bulabilmesine yönelik bir proje düzenledi. O yapım aşamasında tanıtımını bu sene yapacağız.

İŞ BULMA HIZI DÜŞÜYOR

Sizin burada gençlerin istihdama katılımı tarafında nasıl bir katkınız olacak?

Geçen sene üniversitelerden 350 bin öğrenci mezun olmuş bunların sadece 60 bini iş bulabilmiş. Bu çok düşük bir rakam. Şu anda işsizlikle ilgili bir araştırma yapıyoruz ve bununla ilgili bir rapor yayımlayacağız. Genç işsizliğiyle ilgili bir kamuoyu yaratılmasını istiyoruz.

Araştırmada göze çarpan neler var?

Göze çarpan önemli verilerden biri şu: Meslek liselerinden yüksekokullara, üniversitelere gittikçe iş bulma imkânı artıyor.

Meslek liselerinden ya da yüksekokullardan mezun olan gençlerimizin çok az kısmı kendi alanlarında iş bulabiliyor. Bir sene içerisinde iş bulma hızında düşüş var.

SOSYAL BİR SORUN HALİNE GELECEK

Genç işsizlik sorunu nasıl çözülecek eğitim dışında ne yapıyorsunuz, iş yaratılmadığı sürece siz istediğiniz kadar eğitin gençleri?

- Birincisi daha çok iş yaratacaksınız. Burada ana konu gençler umutsuz, iş var bulamıyorlar değil. Genel olarak işsizlik çok yüksek seviyede. Bu sorunun düzelmesi için ekonomi düzelmeli. Ekonomi yüzde 5’ler seviyesinde büyüyecek ki işsizlik artışından daha fazla iş yaratabilsin. Yüzde 2-3 büyümeler sorunu çözmez. Meslek liselerinden mezun olanlar kendi iş dallarında çalışmıyor. İstatistiklere bakıyorsunuz meslek liselerinden mezun olanlarında sadece yüzde 20’si kendi alanlarında çalışıyor. Diplomalı işsiz sayısı da çok yüksek bunlar çalışmaya hazır ve her an kanalize edebileceğiniz kişiler ama iş yok. Bence en büyük sosyal sorunlardan bir tanesi. Şu anda yapmış olduğumuz çalışma sorunun biraz da sebebini inceleyip onunla ilgili çözüm önerileri sunacak.

Bu kadar yüksek genç işsizliği sonu nereye varır?

-İşsizliğin artması sosyal bir sorun haline gelecektir muhakkak. Sonuçta ümidi kırılan insanlar ya başka alternatiflere ya da yurtdışına gitme yoluna bakabiliyor.

Aslında biz potansiyelimizin tamamlayamamış durumdayız yatırım açısından ekonomiye güveni tekrar tahsis etmeliyiz ki yatırımlar gelsin, o zaman problem olarak gördüğümüz genç işsizlikte ciddi bir aşama kaydedebiliriz.

HAYAT PAHALILIĞI BÜYÜK RİSK

 2020 beklentilerinizde neler var, daha mı iyimser üyeleriniz?

GYİAD, üyelerinin katılımıyla gerçekleştirdiği 2020 Yılı Beklentileri Anketi sonucuna göre, üyelerin yüzde 52’si 2020’nin işleri açısından 2019’dan daha iyi olacağına inanıyor. Üyeler 2020’de işlerine daha olumlu bakıyorlar. Ancak ekonomiye ilişkin 2020 beklentileri konusunda olumsuz düşünenlerin oranı ekonomide iyileşmenin devam edeceği görüşüne sahip olanlardan fazla. Üyelerin yüzde 52’si ekonomideki durağanlığın süreceğini tahmin ederken yüzde 45’i 2019’un ikinci yarısından itibaren kendini gösteren dengelenme ve iyileşmenin devam edeceği görüşünde. Üyelerin yüzde 50’si bu yıl Türkiye ekonomisinin yüzde 2-3’lük bir büyüme kaydedeceğini tahmin ettiğini belirtti. Üyelerin çoğunluğu 2020’de çift haneli enflasyon rakamlarının devam etmesini bekliyor. Çoğunluk 2020’deki en büyük risk olarak hayat pahalılığı ve işsizliği işaret ederken, bunu yüzde 23’lük bir oranla reel sektör şirketlerinin sıkıntıya girmesi takip ediyor. Üyelerin büyük kısmı 2020 yıl sonu TL kredi faiz oranlarının yüzde 12 ile 15 bandında olacağını düşünüyor.

Biz dernek olarak bu dönemde uluslararası açılıma önem veriyoruz. Londra’da temsilciliğimizi açtık. Cenevre’de temsilcilik açacağız. Farklı projeler deniyoruz. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nu ziyaret ettik. Akıllı şehir platformu istedik. 

BELİRSİZLİKLER DEVAM EDİYOR

Kriz döneminde genç iş insanları olarak en çok hangi konularda zorlandınız? Krize karşı ne tür önlemler aldınız?

En zor kısmı kur şokları. Yani bir gün sonra uyandığınızda bazı şeylere hazır olma ihtimaliniz yok. Orada gerçekten bir servet kaybı da yaşıyor. Bir günde ithalatlarımızın yüzde 10-20, çok hızlı düştüğünü gördük. Ekonomideki büyümeyi de yavaşlattı bizim işimizdeki büyümeyi de. Bunun için önlemler aldık ama o dönem açıkçası zor geçti. 2018 Ağustos’ta kurla ilgili problem başladı. İthalat düştü, yatırımlar durdu. Ekonomi dengesiz bir büyümeye geçti. Enflasyon arttı. Daha önemlisi kredilerde ciddi bir gerileme oldu. Bunların hepsi ekonomiyi yavaşlattı. 2019’a girerken enflasyon en büyük problemimizdi. Sonra atılan adımlarla enflasyon düştü. Faizler indi, kredilerde hareketlenme başladı.

Türkiye ekonomisi açısından değerlendirdiğimde en kötü ve en zorların geride kaldığını düşünüyorum. Ama şu anda da büyüme hızlanmadığı için halen işsizliğin arttığını görüyoruz. Türkiye ekonomisini dışarıdan bağımsız düşünemeyiz. 2019’a giridiğimizde ABD Çin ticaret savaşı, Brexit... ABD’nin çeşitli ülkelere uyguladığı yaptırımlar. Bu belirsizlikler hâlâ devam ediyor. Bunlar hem Türkiye’nin hem dünyanın önünde risk olarak duruyor.

Ama atılan adımlarla 2020’ye daha olumlu girdik. YEP’te yüzde 5 büyüme hedefi var. 2019 da yüzde 10-15 küçülmüş olan firmalar muhakkak bu sene büyüme hedefleyecektir. Üst üste iki sene küçülmeyi ne patronlar ne de yöneticiler kabul eder. Buradaki ana riskimiz jeopolitik konular ve Türkiye’ye karşı bir yaptırım uygulanıp uygulanmayacağıdır.

GÜVEN SAĞLANMALI

 Faizlerin inmesi yatırım yapılması için yeterli mi sizin için?

- Tabi ki faizler tek etmen olamaz siz bir yatırım yaptığınızda finansman maliyeti toplamın içerisinde bir kısmıdır hepsi değildir. Orada önemli olan ülkedeki güven ortamının tesis edilmesi, kurumların çalışması, sizin ileriye dönük yatırım yaptığınızda bundan 3-5-10 sene sonrası için kafanızda bir soru işareti olmaması. Evet bir geçiş, düşme dönemi yaşadı ama ana farkımız şu anda 2001 krizlerinde hızlı bir krizden çıkma planımız vardı çünkü problemler daha netti, bankalarla ilgili bir sorun vardı, şu anda real sektörün ve çeşitli farklı yerlerde problem olması sebebiyle biraz daha uzun sürüyor. 2018 Ağustos’ta başladık, bir buçuk sene sürmüş oluyor.