‘Fuarların ticarileşmesi okuru uzaklaştırıyor’

NOTA BENE YAYINLARI

Editör Yalçın Turhan Bürkev 

“2019 Kasım ayı başlarında düzenlenen İstanbul Kitap Fuarı, bir dizi önemli olguyu berraklaştırdı. Bunlardan birincisi fuarlara yönelik okur ilgisinin hatırı sayılır ölçüde düşmekte olduğu idi. Bu durum, tabii ki öncelikle yaşanan ekonomik krizin sonucudur. Diğer taraftan fuarların giderek ticarileşmesi ve kültürel yönlerinin zayıflaması, okurun fuarlardan uzaklaşmasına neden olmaktadır. Çok sayıda kitap fuarı düzenlenmesi de önceki dönemlerde rakipsiz olan TÜYAP gibi bazı fuar organizasyonlarına yönelik ilgiyi dağıtıyor. Ekonomik krizin internet alışverişini artırdığı da bir gerçek. Giderek pek çok okur fuarlara kitap seçmek için geliyor ve alımını büyük ölçüde internetten gerçekleştiriyor. 

Bu yıl TÜYAP’ın giriş ücretini yüzde yüz arttırması ve fuardaki yiyecek içecek fiyatlarına varana dek her şeyin büyük zamlar görmüş olması yani kitap fuarının aşırı ticarileşmesi, okurda bir reaksiyon da yaratmış gibi duruyor. Bunların sonucu olarak düşen satışlar, yayınevlerini zora soktu. Zorluklar bununla kalmadı, fuarlar yayıncılar açısından da oldukça astronomik bedeller ödenen yerler haline geldi. Astronomik metrekare fiyatlarından stantların hazırlanmasına varıncaya dek her şey yayıncıları zorlamaya başladı. 

Bu koşulların 2020 yılı içerisinde aynen devam etmesi mümkün gözükmüyor. Zira ekonomik krizin halk üzerindeki etkileri arttıkça insanların doğal olarak alım güçleri düşecek, bu durum da ister istemez kitap satışlarına yansıyacaktır. Kısacası 2020 yılı yayıncılar açısından zor bir yıl olacağa benziyor. Yayın hayatının büyük bir dönüşüm geçireceği önümüzdeki birkaç yıl, yayıncılar açısından bir dönüm noktası olacaktır.”

REMZİ KİTABEVİ

‘Fuara ilgi ekonomik nedenlerle azaldı’

“2019’un en önemli iki gelişmesi kuşkusuz döviz artışları ve KDV olayıdır. Döviz artışları girdileri önemli ölçüde etkiledi. Kitap fiyatlarına da yansıdı. Böyle olunca ve satın alma gücü düşünce satışlarda da azalma gözlendi. KDV’nin sıfırlanması elbette önemlidir. Sonuçlarını uzun vadede görebileceğiz. 

Bu yıl oldukça yüksek satışı olan kitaplarla mutlu olduk. Ayrıca yeni yazarlara da kucak açtık. Bu yıla ilişkin yüksek satışlı yeni kitaplarımızdan birkaç örnek verelim: Mahfi Eğilmez (Ekonominin Temelleri), Emre Kongar (İstanbul), Hıfzı Topuz (Paris Sürgünü), Turan Akıncı (Cumhuriyet’te Beyoğlu). 

TÜYAP 2019 Kitap Fuarı konusunda ziyaretçi sayısında geçen yıla oranla azalma var. Ekonomik nedenler başta geliyor. 2020 yılından hedef ve beklentileriniz belirlenmiş durumda. Tekrar baskı yapan yazarlarımızdan yeni eserler bekliyoruz. Hazırlıklarımız sürüyor. Yeni yazarlarla da tanışacağız.”

TEKİN YAYINEVİ

Genel Yayın Koordinatörü Elif Akkaya

“Direneceğiz!”

“İstanbul Kitap Fuarı’nın ardından yıl sonu verilerine baktığımızda 2020’de işimizin daha zor olduğunu görüyorum. İstanbul Kitap Fuarı ne yazık ki beklentilerimizi karşılamadı. Bu yıl katıldığımız irili ufaklı birçok fuar için de aynı şeyi söylemek mümkün. Ekonomik kriz devam ederken biz yayınevleri gereğinden fazla fedakârlık yaparak sektörü ayakta tutmanın yollarını arıyoruz. Kâğıt fiyatlarının dövize bağlı çok fazla artış göstermesi nedeniyle kitap üretiminin hâlâ 2017 rakamlarına ulaşamaması da krizin yayıncıları ne kadar olumsuz etkilediğinin en somut göstergesi. 

Fuarda bu yıl giriş ücretlerinin artmış olması, okurun neredeyse içeride indirimli alacağı bir veya iki kitaba denk düşen ücreti kapıda ilk girişte ödüyor olması bence büyük bir sorundu. Kitap fuarlarının girişi ücretli olmamalı. İstanbul Kitap Fuarı’na girişin neden ücretli olduğu ve bunu da bu yıl 10 TL yapmış olmaları anlaşılır bir durum değil. 

Bununla birlikte kitap fuarları şehrin dışında olmamalı. Okur fuara saatlerce süren bir yolculukla, şehrin bir ucundan çıkıp diğer ucuna gelmek ve orada harcayacağı zaman/para gibi birçok şeyi dikkate alıyor. Diğer önemli husus ise fuardaki indirimden daha fazla bir indirimle internetten kitaba ulaşıyor olması. 

Hafta içi okullardan gelen öğrencilerle fuarı her ne kadar hareketlendirmeye çalışsalar da bu yıl ziyaretçi sayısında gözle görülür şekilde bir düşüş yaşandı. Okurlar sevdikleri, takip ettikleri yazarlarla buluşmayı, onlarla sohbet etmeyi daha çok önemsiyor. 

Biz bu yıl fuara 12 yeni kitapla katıldık. Hem yeni kitaplarımız hem de yazarlarımızla İstanbul Kitap Fuarı’ndaydık. Bu kadar yeni kitap, yazar imzası ve paneliyle birlikte fuarı değerlendirecek olursak eğer okurların ilgisi beklentimizin altında kaldı diyebilirim. Son iki gün biraz hareketlilik olsa da bunun satışa yansımadığını gördük. 

Biz çok köklü bir yayıneviyiz. Ülkede yaşanan sıkıntılı süreçlere, altüst oluşlara, darbelere, ekonomik birçok krize tanık olmuş ve ayakta kalmak için fedakârlıklar yapmış, ısrarla üretmeye devam etmiş bir yayıneviyiz... Direneceğiz; hem ekonomik kuşatmaya karşı hem de yukarıdan aşağıya bilinçli olarak daraltılan bu alanı açmak üzere alternatif çıkış yolları bulmak için dayanışarak direneceğiz... 

Okur-yazar nüfusun neredeyse yüzde 60’ına ulaşamıyoruz. Bizi sıkıştırdıkları bu alanı üreterek genişletmeyi, farklı çalışmalarla ulaşamadığımız okura bizzat yazarıyla, etkinliğiyle gitmeyi hedefliyoruz. 

2020 çok umut vaat etmiyor açıkçası. Korkumuz elinde “dağıtım, satış ve teşhir” gücünü toplayarak tekel olan firmaların böylesi süreçlerde özellikle de bizim gibi yayınevleri üzerinde uyguladığı keyfi, bugüne kadar hiç karşılaşılmamış tutumlarını artırması. 

Korkumuz 2018 ve 2019’da peş peşe iflaslarla dağıtım ağının tamamen yok olması veya bir iki firmanın elinde toplanması. Biz 30 kadar yayıncı 2018’de bu daralmayı gördük. Bir araya gelerek bir kooperatif kurduk. YAYKOOP... Bu model Türkiye’de ilk, hatta dünyada örneği de yok biliyoruz. Yeni dağıtım ağları oluşturmak üzere, satış alanlarını artırmak ve kültürel alanı genişletmeye yönelik adımlar attık. Yan yana gelerek, yıllardır sürekli daralan, adeta etrafımızı kuşatan bu karanlığı dayanışmayla aşmak 2020 için en büyük umudumuz. Başka da yolumuz yok.” 

DEVAM EDECEK