Fazla kilo koronavirüs tedavisini zorlaştırıyor mu?

Obezitenin kalp hastalıkları, kanser ve tip-2 diyabet gibi birçok hastalık riskini artırdığı biliniyor. Araştırmalar Covid-19 semptomlarının obezlerde daha ağır geçmesine yol açabileceğini gösteriyor. Peki bu neden kaynaklanabilir?

Vücut kitle indeksi (VKİ) 30'un üzerinde olanlar obez olarak tanımlanıyor.

VKİ, vücut ağırlığının, "kilogram" cinsinden değerinin, boyun "metre" cinsinden değerinin "karesine" bölünmesiyle elde edilen sayı.

Peki obezitenin koronavirüs için risk oluşturduğuna dair kanıt var mı?

Bu soru birçok araştırmaya konu oldu.

İngiltere'de Covid-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan 17 bin hasta üzerinde yapılan bir araştırmada, obez kişilerin ölüm riskinin yüzde 33 daha yüksek olduğu görüldü.

Bir başka araştırma ise Covid-19'dan ölüm riskinin obezlerde iki katına çıktığını, obezlikle ilgili kalp hastalıkları ve tip-2 diyabet gibi diğer hastalıklar hesaba katıldığında riskin daha da arttığını gösterdi.

Yine İngiltere'de yoğun bakım servislerindeki kritik hastalar incelendiğinde bunların yüzde 34,5'inin şişman, yüzde 31,5'inin obez, yüzde 7'sinin ise ölümcül derece obez olduğu (toplam yüzde 73) görüldü. Bu hastaların sadece yüzde 26'sı sağlıklı vücut kitle indeksine sahipti.

Dünya Obezite Federasyonu, dünya çapında obezitenin yaygın bir sorun olduğundan, koronavirüse yakalananların büyük bir kısmının "VKİ'sinin 25'in üzerinde olacağını" belirtiyor.

ABD, İtalya ve Çin'de yapılan ilk araştırmalar da obezitenin önemli bir risk faktörü olduğuna işaret ediyor.

Yaşlılık, erkek olmak ve başka sağlık sorunlarına sahip olmak da Covid-19'un ağır geçirilmesinde önemli risk faktörleri arasında sayılıyor.

Obez olmak neden risk oluşturuyor?

Kilonuz ne kadar fazla ise o kadar fazla yağ taşırsınız, daha az formdasınızdır ve akciğer kapasiteniz daha düşüktür. Bu ise kana ve bedene oksijen sağlamanın daha büyük bir mücadele haline gelmesi demektir. Bu kalbi ve kan akışını etkiler.

Glasgow Üniversitesi'nden Prof. Naveed Sattar, "İnsanlar daha şişman olduğu için daha fazla oksijene ihtiyaç duyar. Bu ise organ sistemlerinin daha büyük bir baskıya maruz kalması anlamına gelir" diyor.

Koronavirüs gibi enfeksiyonlarda bu ciddi bir sorun olabilir.

Rading Üniversitesi'nden Dr. Dyan Sellayah, "Önemli organlara yeterince oksijen ulaşamamasından dolayı obez beden sonunda yorgun düşer" diyor.

Yoğun bakımdaki şişman ve obez kişilerin solunum ve böbrek fonksiyonları için desteğe ihtiyaç duyma ihtimalinin çok daha yüksek olmasının bir nedeni budur.

Yağ hücreleri ne rol oynar?

Bilim insanları, hücrelerde bulunan ACE2 adlı enzimin virüsün vücuda ana giriş noktası olduğunu keşfetti.

Yağ dokusunda bu enzimin daha yüksek düzeyde olduğu düşünülüyor. Obez kişilerde de deri altında ve organların etrafında daha fazla yağ dokusu bulunuyor.

Obezlerin Covid-19'a yakalanma ve daha ağır semptomlar gösterme riskinin yüksek olmasının bir nedeni de bu olabilir.

Bağışıklık sistemi de etkileniyor mu?

Obez kişilerde vücudun virüse karşı savaşma becerisi, yani bağışıklık tepkisi, diğer insanlarınki kadar iyi değil.

Makrofajlar, dokularda bulunan patojenlerin, ölü hücrelerin, hücresel kalıntıların ve vücuttaki yabancı maddelerin yutulmasından sorumlu hücrelerdir. Bu hücreler yağ dokusunu istila eder ve inflamasyona yol açar. Bu durum hücrelerimizin enfeksiyona vereceği tepkiye engel olur.

Bilim insanları, bunun "sitokin fırtınası"na yol açabileceğini söylüyor. Bu, vücudun bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesinden kaynaklı inflamasyona yol açan, ciddi zararları olan ve yaşamsal tehlike oluşturan bir olgu.

Yağ dokusunun belli bir türü makrofaj istilasına daha yatkındır. Bu tür dokunun daha fazla bulunduğu Afrika ve Asya kökenlilerde diyabetin daha yüksek olabileceği ve virüse daha açık hale gelebilecekleri belirtiliyor.

Başka gizli sorunlar olabilir mi?

Obezite genellikle kalp ve akciğerlerde zayıflık, böbrek fonskiyonlarında bozukluk veya tip-2 diyabet gibi başka sağlık sorunlarıyla birlikte görülür.

Covid-19 gibi ciddi bir enfeksiyona yakalanma sonucu vücutta ekstra baskılanmanın oluşması bu sorunların ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.

Kanda pıhtı oluşması ihtimali de artar, ancak bunun nedeni tam olarak bilinmiyor.

Hastanede bakım sorunu

Yoğun bakım servisindeki obez hastaların bakımı ise entübe etme, tarama (skan) ve yatakta çevirme açısından zorluklara neden olur.

Solunum sorunu olan Covid-19 hastalarının yüzükoyun yatırılmasının nefes almayı kolaylaştırdığı biliniyor.

Sağlıklı olmak için ne yapmalı?

Bunun en iyi yolu sağlıklı ve dengeli beslenmek ve düzenli egzersiz yapmaktan geçer.

Yürümek, koşmak, bisiklet sürmek sosyal mesafe önlemleri sırasında da yapılabilecek iyi seçeneklerdir.

Ayrıca yavaş yemek, aşırı yemeye yol açan durumlardan kaçınmak da işe yarayabilir.