Faizsiz Merkez dönemi

Hafta içinde Merkez Bankası (TCMB), 2016 yılına ilişkin uygulayacağı para ve kur politikasının esaslarını açıkladı. Banka, geçen yıl da olduğu gibi 2016 enflasyon hedefini yüzde 5 olarak belirlerken, gıda fiyatlarının düşeceği, enflasyondaki önemli düşüşün de dış şoklara karşı denge sağlayacağını öngördü. Merkez’e göre kur etkileri de yılın ikinci yarısından sonra azalacak.
Ancak bankanın 2015 yılı para ve kur politikası hedef ve öngörülerinin ne kadar tuttuğuna baktığımızda güvenilirlik konusunda soru işaretleri artıyor. Geçen yılki öngörüler ve gerçekleşmeler durumu açıkça ortaya koyuyor:
* Enflasyon hedefi 2015 yılı için yüzde 5 olarak belirlenmişti. Şu an yıl sonu tahmini yüzde 8.5.
* Kur etkileri azalacak öngörüsüne karşın arttı. Yılbaşından bu yana dolar kuru yüzde 27.8, Avro kuru yüzde 14.8 yükseldi.
* Gıda fiyatları düşecek ve enflasyon üzerindeki etkisi azalacak öngörüsü de tutmadı. Gıda fiyatları artarak enflasyon üzerindeki olumsuz etkisini sürdürdü. İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki artış kasımda yüzde 11.28‘i buldu. Ocak ayında artış yüzde 9.39 seviyesindeydi.
* “Enflasyondaki önemli düşüş dış şoklara karşı denge sağlayacak” öngörüsüne karşın ise enflasyon arttı ve dolayısıyla dış şoklara karşı da denge sağlanamadı. Ocak ayında yüzde 7.24 olan enflasyon en son açıklanan kasım ayında yüzde 8.10’a yükseldi.

Hedefle makas açıldı

Merkez Bankası Kanunu’na göre, TCMB’nin faiz oranlarına ilişkin kararlarını enflasyonun ileride alacağı seyre ve bu seyrin enflasyon hedefi ile uygunluğuna bakarak alması gerekiyor. Ancak enflasyon gerçekleşmeleri ve tahminleri ile hedef arasındaki makas sürekli açılmasına rağmen Merkez, faiz silahını kullanmıyor. Erdem Başçı başkanlığında sırasıyla enflasyon hedef ve gerçekleşmeleri şöyle: 2011’de yüzde 5.5’e 10.4, 2012’de yüzde 5’e 6.2, 2013’te 5’e 7.4 ve 2014’te 5’e 8.2.
Bunun nedeni ise hükümet çevrelerinin baskısı olarak değerlendiriliyor. Merkez, bütün yılı AKP’nin faiz indirimi baskısıyla geçirdi. Hatta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Başkan Erdem Başçı’yı vatan hainliği ile bile suçladı.
Bu durum Merkez’in güvenilirliğini zedelerken, Nisan ayında gerçekleştirilecek Başkanlık atamasında da hükümet ve Cumhurbaşkanı’nın elinde olan atama kararının ne kadar sağlıklı olacağı konusunda soru işaretleri yaratıyor. Kulislerde öne çıkanlar da faizsiz bankacılık konusunda daha önce çalışmış isimler.

Yeni Başkan kim olacak?

Merkez Bankası’nın başına geçecek yeni isim olarak ilk akla gelen isim Başkan Yardımcısı Murat Çetinkaya. Çetinkaya, bankacılık hayatına Albaraka Türk’te başladı. 2003 yılından itibaren Halk Bankası’nda görev alan Çetinkaya, 2008 yılından Başkan Yardımcılığına atandığı tarihe kadar, Kuveyt Türk Katılım Bankası’nda Hazine, Uluslararası Bankacılık ve Yatırım Bankacılığından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak çalıştı. Çetinkaya, 2012 tarihinden itibaren Merkez Bankası Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor.
İkinci isim de şu an TCMB Başkan Yardımcısı olan Necati Şahin. Şahin, Merkez Bankası Teftiş Kurulunda Müfettiş Yardımcılığı ve Müfettişlikgörevlerinde bulunduktan sonra 1999 yılında Başmüfettiş oldu.
1 Mayıs 2004’te Merkez Bankası Banka Meclisi Üyesi olarak seçilen Necati Şahin, 5 Haziran 2011 tarihinden itibaren Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor. Şahin de katılım bankacılığı ile ilgili çalışmalar yapıyor. Nisan ayında bir panelde siyasi irade varlığının faizsiz bankacılığın gelişmesine yardımcı olacağını söyleyen Şahin, Ziraat Katılım’ın Çorum şubesinin açılışına da katılmıştı.


Seçimlerden bu yana dolar kuru yüzde 2.52, Avro kuru yüzde 2.33 arttı. Borsa yüzde 11.5 düştü.