Ezidiler her yerde çile çekiyor

Birkaç gün önce peşmergelerin HPG, YPG ve ABD öncülüğündeki koalisyon ülkelerinin
operasyonuyla kurtardığı Şengal Dağı’nda kalan on bin kadar Ezidinin yaşadığı sıkıntılara ve zorlu günlere tanıklık ettikten sonra bu kez de dağdakilere göre nispeten daha iyi koşullarda olduğunu düşündüğümüz, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve Mustafa Barzani Vakfı  ile Irak Bölgesel Kürt Yönetimi tarafından desteklenen Bacida Kendal denilen çadır kente gidip oradaki durumu görmek istiyoruz.

Kampta tuvaletler, su, doktor, üç öğün yemek, UNICEF’in çocuklar ve kadınlara dönük sosyal hizmet çadırı, hatta okul için oluşturulmuş çadır bile var. Kamp görevlileri daha önceki ziyaretlerimizin aksine bu kez “Duhok’tan izin belgesi alıp gelmeniz lazım” diyerek girmemize izin etrafından dönüp görevlilerin dikkatinin dağılmasını bekliyoruz. Bir süre sonra kampa girmeyi başarıyoruz. Gizlice görevlilerden uzak çadırlarda buluyoruz kendimizi. Çadırların altı su sızmaması için betonla kaplanmış. Ama yemekler, yine de eski usulle odun ateşinde isten kapkara olmuş tencerelerle çadırların önünde pişiriliyor.

Kampın çamurlu yollarından geçip Ezidi Kürtlerle konuşmaya başlıyoruz. Kampta 10 binden fazla kişinin kaldığını söylüyor bize 45 yaşındaki Murad Hedida. IŞİD’in saldırısıyla Suriye sınırındaki Duğur köyünden kaçmışlar. Bir gece Rabia’daki bir yakınlarının evlerinde kalsalar da ertesi gün IŞİD yanlısı Arapların tehdidi ile daha içeri doğru kaçmışlar. Bir süre sonra da ailesiyle bu kampa sığınmış. Köyleri IŞİD’den kurtarıldıktan sonra ne olduğunu anlamak için gidip bakmış Hedida ama evi talan edilmiş, hayvanlarına el konulmuş. Hedida “Bütün varlığım eridi gitti, burada Kürdistan hükümetinden yardım istiyorum. Köyüne dönmek için bana yardım etsinler” diyor.

‘Bu hayat çekilmiyor’

Beride bir kadın var. O da 45 yaşlarında. “Kadınlarımızı, çocuklarımızı kaçırdı IŞİD, şimdi de evimizden olduk. Evet burada giyeceğimiz, ihtiyaçlarımız karşılanıyor ama yine de bu hayat çekilmiyor. Evime dönmek istiyorum” diye konuşuyor.

‘Sadece günü geçiriyoruz’

Bir başka kamp sakini olan 36 yaşındaki Hacı Hedida. 10 çocuğundan hiçbiri okula gitmiyor. Daha önce tarım işçisi olduğunu anlatan Hedida, “Burada iş yok, sadece günü geçiriyoruz. Kürt hükümeti bize evlerimize dönme olanağı versin” diyor.

Kaçıştan mücadeleye

IŞİD’in Şengal’e ilk saldırısında bölgeyi terk etmek zorunda kalan peşmerge güçleri artık zaferden emin konuşuyor.

Şengal Dağı zirvesindeki dram, 20 Aralık günü peşmerge güçlerinin, YPG ve ABD öncülüğündeki koalisyon ülkelerinin de destek verdiği kapsamlı bir operasyonla son buldu. Operasyon için Şengal Dağı merkeze alındı. Önce Şengal Dağı’nın kuzeyinde bulunan Rabia ile Sinun gibi büyük kasabalar ile bu kasabayı bağlayan 70 kilometrelik yol ve onlara bağlı köylerin IŞİD varlığından temizlenmesi hedeflendi.

Bu çerçevede aralarında ağustos ayında bölgeye sevk edilen ve Şengal Dağı’nın zirvesine sızan 500 kadar HPG’li, 200 kadar YPG’li ve bir o kadar YPŞ birlikleri, Şengal Dağı’nın zirvesinde mevzilenerek, IŞİD saldırılarına karşı dağdaki Ezidileri korudu, ayrıca dağın hemen kuzey yamacındaki Sinun’daki IŞİD varlığına karşı baskı oluşturdu. Bu birlikler ayrıca karada da dağın kuzeyinde tanklar ve toplarla kuşatma yapan peşmerge güçlerine de destek verdi. Peşmergeler, aralarında “Zerevani” denilen özel birlikler ile Dicle Savunma Komutanlığı’nın da bulunduğu yaklaşık 10 birliği ile 17 Aralık günü  operasyonu başlattı. Bu sırada ABD öncülüğündeki koalisyon ülkelerine ait savaş uçakları da bombardımanla operasyona katıldı. IŞİD, bir yandan Sinun tarafından Rabia’ya doğru kaçarken Rabia’nın da kuzey ve doğusundan da buraya doğru yöneldi.

17 Aralık günü de bu kez Rabia’nın kurtarılması için kasaba bombardımana tutuldu. IŞİD ev ev, sokak sokak geri çekildi. 20 Aralık günü Şengal Dağı’nın kuzeyi, IŞİD varlığından tamamen temizlenmiş oldu. 20 Aralık’ta Şengal Dağı’na ulaşan peşmerge birlikleri ve YPG’liler ile YPŞ’liler, bu kez Şengal kent merkezini kurtarmak için operasyona başladı. Ağır silahlarla kasabaya Şengal Dağı’nın güneyinden yaklaşan birlikler, IŞİD’i 3 mahalleden geriye püskürterek buraya yerleşti. Peşmergeler HPG, YPG ve YPŞ’nin de desteği ile 20 Aralık’tan bu yana kent merkezini ele geçirmek için operasyonlarını sürdürüyor.

Bir kez daha 20 gün kadar önce peşmerge tarafından kurtarılan Rabia kasabasına uğruyoruz. Burada KDP’nin önemli isimlerinden Zerevan Mervai ile üzerinde bulunduğumuz Sefin Bölgesi’nin peşmerge komutanı olan General Helgurt Hıdır ile konuşacağız. Mervai, bizi son derece mütevazı bir şekilde karşılıyor. Birlikte çay içip yaşananları ondan dinliyoruz. Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesud Barzani’nin Şengal Ezidilerine verdiği sözü tuttuğunu dile getiren Mervai, “Ezidilere her zaman kucak açtık. Şengali kurtarana kadar mücadele sürecek. Biz Ezidi halkımızın IŞİD’den korkup göç etmesini istemiyoruz. Türkiye’ye göç eden Ezidilerin de bölgeleri kurtarıldığında geri dönmelerini bekliyoruz” diyor.

‘Şengal’i de kurtaracağız’

Daha sonra General Helgurt’un yanına geçiyoruz. O ise Şengal Dağı’nı kurtarma operasyonunu anlatırken “IŞİD, peşmergeden öylesine korkmuştu ki, geleceğimizi duyduklarında, bazıları silahlarını bile sofrada bırakıp kaçtılar” diyor. Rabia kasabasında çatışmaların birkaç gün sürdüğünü anlatan Helgurt, “Peşmergenin morali çok iyi. Şengal kasabası henüz kurtarılmış değil  diyor.

Her iki yetkilinin anlattıklarından anladığımız kadarıyla Şengal Kasabası’nın kurtarılması için henüz zaman var.