Ezenle ezilen bir

‘Manislam’ Norveç’te yaşayan İzmirli yönetmen Nefise Özkal Lorentzen’in ‘İslam’ üçlemesinin son filmi. İlkinde Müslüman ülkelerdeki eşcinselleri (Gender Me), ikincisinde kadınları (A Balloon for Allah) anlatan yönetmen, bu kez erkeklerin dünyasına bakıyor. Baskının bir anlamda kaynağı olan erkeklerin de köşeye sıkıştığını gösteriyor.

4 ülkedeki erkekler

Belgesel, dört Müslüman ülkedeki muhalif erkeklerle yapılan görüşmelerden oluşuyor. Bu ülkeler Bangladeş, Endonezya, Kuveyt ve Türkiye. Türkiye’nin muhalif sesi olarak Antikapitalist Müslümanlar adlı oluşumun lideri İhsan Eliaçık seçilmiş. Bangladeş’ten kendi hazırladığı oyunla köyleri dolaşarak çocuklara kadın erkek eşitliğini anlatan Imtiaz Pavel, Kuveyt’ten Allah’ın 99 sıfatından ilhamla tasarladığı 99 süper kahramanla İslamın farklı yüzlerini çizgi roman üzerinden gösteren Naif al-Mutawa ve Endonezya’dan ülkenin tek erkek feminist grubu Laki Laki’nin liderleri Syaldi Sahude var.

Belgesel fikrini 11 Eylül sonrası geliştiren Nefise Özkal “11 Eylül’den önce İslam bir din, bir kültür olarak algılanıyordu. Artık ‘öteki’ olarak nitelenen her şeyi kapsıyor. Batı’da bu resim varken, Müslüman ülkelerde yeni bir anlayış ortaya çıktı. İşte bu kargaşada İslamı anlamak önemliydi.”

Ataerkilliğin yüzü

Üçlemede en çok Manislam’da zorlandığını anlatan yönetmen “Çünkü ezen de ezilen de aynı cinstendi. Ataerkilliğin gerçek yüzünü Manislam’da anladım” diyor. Çekimleri iki yılda tamamlanan filmde, aile yaşamı, çocuk gelinler, kadınların eğitimden yoksun kalması, seks işçileri ve sporun maskülen dünyası konuları işleniyor. Nefise Özkal’ın, Türkiye için söyledikleri çok net: “Laik kimlik çok önemli. Özellikle bu dönemde bu kimliğe sahip çıkmamız gerek. Din ve ve hukuk evlendiğinde doğan çocuklar cin çarpmışa benziyor. Din ve hukuk karışınca her şey karışıyor.”