Evet/hayır çalkantısı sürecek

Referandumdan evet oyu çıkarsa önerilen tasarruflar yürürlüğe konulacak. Bu da “kemer sıkma politikalarına karşıyız” vaatleriyle gelen ve son ana kadar bu duruşunu korumaya çalışan Syriza hükümetinin geleceğinin sorgulanmasına neden olacak. Zaten Yunan Maliye Bakanı Varoufakis bu durumda istifa edeceğini söyledi. Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ın istifası da gündeme gelebilir. Bu da yeni hükümetin kurulması için erken seçim sürecini başlatır. Bu nedenle piyasalardaki bahar havası kısa vadeli olur. Sonrasında ortaya çıkabilecek siyasi belirsizlikte seslerin yükselmesi piyasaları rahatsız edecektir.

Referandumdan hayır oyunun çıkması da piyasalar açısından olumsuz bir sonuç olacak. Yunanistan iflasa ve Avro bölgesinden çıkışa bir adım daha yaklaşacak. Bu da Avro bölgesinin geleceğiyle ilgili endişeleri gündeme getirecek. Krizin Portekiz, İspanya ve İrlanda gibi borçlu ülkelere bulaşma riski artacak. Artan belirsizlik Avrupa borsaları ile birlikte Türkiye gibi gelişen ülke piyasalarını da olumsuz etkileyecek.

Neden hayır çıkar?

* Kemer sıkma politikaları ve tek para sistemi Avrupa’nın yoksul ülkelerine borç, yoksulluk ve yüksek işsizlik olarak geri döndü.

* Yunanistan’ın 2008 yılında yüzde 110’luk bir GYSH/borç oranı vardı. Kemer sıkmayla birlikte borç da işsizlik de arttı. Ülkede kamu borçlarının gayri safi yurtiçi hasılaya oranı 2014’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 176’ya çıktı.

* Yunanistan’da son verilere göre işsizlik yüzde 25.8 iken genç işsizlik yüzde 49.8’e kadar çıkıyor. 2010’da ülkede işsizlik yüzde 13.5, genç işsizlik 30.8 idi.

* Yunanistan’da yoksulluk oranı 2008’den 2011’e yüzde 16 arttı.

* Ülkede gelir eşitsizliği 2008’den sonra yüzde 2.1 arttı.

Neden evet çıkar?

* Avro’dan çıkabilir, AB’den çıkış süreci başlayabilir.

* Bankalardaki Avro’nun bir anda Drahmi’ye dönmesi paranın değersizleşmesine yol açar.

* Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) acil likidite desteğini artırıp artırmama kararına göre bankalar batabilir. Maaşlar ödenemeyebilir. ECB konuyla ilgili pazartesi toplanacak.

* Ülke temerrüte düştüğü için not indirimleri gelebilir ve dolayısıyla dış kaynak azalır.

Avrupa çakıldı

Yunanistan’da referandum kararının ardından geçen hafta Avrupa hisse senetleri son iki ayın en kötü haftalık düşüşünü yaşadı. Avrupa’nın en büyük 300 şirketini kapsayan FTSE Eurofirst 300 endeksi haftalık bazda yüzde 3.5 geriledi. Haftanın ilk iki günü kayıplar yüzde 4’ü geçti.

Yunanistan tedirginliği Türkiye’de de kendisini gösterdi. Borsa İstanbul haftalık bazda yüzde 2.79 geriledi. Avro/TL yüzde 0.17 düşerken, dolar/TL yüzde 0.64 yükseldi. Referandum sonucu ‘evet’ olursa hafta başında dolar/TL’nin 2.70 eşiğini aşması mümkün bir olasılık.