Erken gelen 8 Mart...

“8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne daha 6 hafta var, bu başlık da nereden çıktı?” diye düşünüyor olabilirsiniz, ama Yunanistan parlamentosunun 22 Ocak’ta, ilk defa bir kadını, Ekaterini Sakellaropulu’yu cumhurbaşkanı seçmesinin ardından kadınların hak ve özgürlükleri ile cinsiyet eşitliği konularına değinmek kaçınılmaz hale geldi. Aslında bu konuları yalnızca senede bir gün değil, sık sık gündeme getirmek gerekiyor, çünkü kadınların politik arenada ve iş dünyasında son yıllarda dünya genelindeki yükselişine karşın daha alınacak çok yol var. 

Uzlaşmacı yaklaşım

Yunanistan’ın bu alandaki durumunu özetlemeden önce, ilk kadın danıştay başkanı olarak 2018’de göreve gelmesinden 15 ay sonra, cumhurbaşkanlığına seçilen Sakellaropulu’yu anlatalım biraz. Atina ve Paris’te hukuk eğitimi almış olan, Selanik doğumlu, 63 yaşındaki Sakellaropulu, azınlık ve mülteci haklarının yanı sıra, temel haklar konusundaki duyarlılığı ile tanınıyor. Özellikle çevre ve anayasa hukuku alanındaki çalışmalarını içeren birçok makalesi de bulunan Sakellaropulu, 2017-2019’da Yunan Çevre Hukuku Derneği başkanlığını da yapmış; Radikal Sol İttifak Partisi’nin (SYRIZA) iktidarda olduğu dönemde, danıştay başkan yardımcılığından danıştay başkanlığına yükselmişti.

Yunan basınında yer alan yorumlarda, tek aday olarak katıldığı seçimin ilk turunda, 300 sandalyeli parlamentonun oylamaya katılan 294 milletvekilinden 261’inin “evet” oyunu almış olan Sakellaropulu’nun uzlaşmacı yaklaşımının, kutuplaşmanın yoğun olarak yaşandığı politik ortama olumlu bir etkisi olacağı vurgulanıyor. Sakellaropulu’yu aday göstermiş olan Yeni Demokrasi Partisi (ND) hükümetinin lideri Başbakan Kyriakos Miçotakis, oylamanın ardından yaptığı açıklamada, “harika bir hukukçu ve hâkim” olarak nitelediği yeni seçilmiş cumhurbaşkanının, “bütün Yunanları birleştirecek bir kişilik” olduğunun altını çizdi. Sakellaropulu ise, cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra yaptığı konuşmada, “huzur, güvenlik ve güven ortamının sağlamlaştırılması, ekonomik kalkınma, yurtdışına göç eden gençlerin dönüşünün sağlanması ve zayıfların korunmasının öncelikli” olduğunu belirtti.

Yunanistan’da cumhurbaşkanlarının yetkileri daha çok sembolik düzeyde. Ancak yemin töreninin ardından13 Mart’ta görev süresi dolacak olan Prokopis Pavlopulos’ın koltuğuna oturacak olan Sakelloropulu’nun, seçilmiş olması bir dönüm noktası olarak görülüyor. AB Komisyonu’nun ilk kadın başkanı olan Ursula von der Leyen, Twitter üzerinden kutlama mesajında, “Yunanistan, eşitlik alanında yeni bir döneme doğru ilerliyor” yorumunu yaptı. Öte yandan, yeni cumhurbaşkanının ofisindeki masada yer alan ve kalemlik olarak kullandığı kupanın üzerinde, cinsiyet eşitliği ve kadın hakları savunucusu olmasıyla tanınan ABD Yüksek Mahkemesi üyesi Ruth Bader Ginsburg’un fotoğrafının bulunması da sosyal medyada epey yankı uyandırdı. 

Geçen temmuzda yapılan erken genel seçimleri kazanarak iktidara gelen ND hükümetinin bakan, bakan vekilleri ve yardımcılarından oluşan 51 kişilik kabinesinde yalnızca 5 kadının bulunması eleştirilere yol açmıştı. Aslında Yunanistan parlamentosunda da tablo pek farklı değil, milletvekillerinin yalnızca yüzde 21.7’si kadın. Geçen mayıs ayında düzenlenen seçimlerle Avrupa Parlamentosu’na giren Yunan parlamenterlerin ise yüzde 24’ü kadın, bu oran, yüzde 41 olan AB ortalamasının altında.

 Avrupa Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Enstitüsü’nün 2019 yılı Cinsiyet Eşitliği Endeksi’ne göre, 100 üzerinden 51.2 puanla AB’de son sırada yer alan Yunanistan’da eşitsizliğin en yüksek olduğu alan güç (politik, ekonomik ve sosyal alanlarda karar verme mekanizmalarında bulunma). Tam eşitliğin 100, eşitsizliğin de 1 puan olarak değerlendirildiği endeks, iş, para, bilgi, zaman, güç ve sağlık alanlarını kapsıyor. AB ülkelerinin cinsiyet eşitliğine ne kadar ulaştığını ölçen endekse göre İsveç (100 üzerinden 83.6 puanla) Avrupa’da cinsiyet eşitliğinin en çok sağlandığı ülke.

iamail2005@gmail.com