Engelleri aşamadılar

Engelliler Kanunu’na göre kamuya açık alanlara ve toplu taşıma araçlarına verilen süre 10. yıl sonunda dün dolmasına rağmen engelsiz yaşama geçilemedi. Yasa engelli erişiminin uygun olmadığı kurum ve kuruluşlara cezai yaptırım öngörüyordu ancak şu ana kadar hiçbir yere ceza kesilmediği ortaya çıktı.

Temmuz 2005’te yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelliler Kanunu’na göre 7 yıl içerisinde yani 2012’ye kadar toplu taşıma araçları ve bütün kamusal mekânlar engellilere uygun hale getirilecekti. 2012 yılı Temmuz ayında hedef tutturulamayınca süre 2015 yılına kadar uzatıldı. Süre dün doldu. Ancak geçen 10 yılda Türkiye engelsiz yaşama geçemedi.

Yasa 5 kez değişti

Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği’nin (TOHAD) verilerine göre Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı Erişilebilirlik İzleme Sistemi veritabanında bulunan toplam 1 milyon 525 bin 178 binadan sadece 3 bin 380’i, yüzde 75’in üzerinde erişilebilirlik olanaklarına sahip.

Ayrıca yasa gereği oluşturulan denetleme kurullarının umuma açık hizmet verenlerin kurallara uymamasına karşılık binle 5 bin lira arası, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ise 5 binle 25 bin lira idari para cezası kesmesi öngörülüyordu. Ancak TOHAD araştırmasına göre bugüne kadar para cezası kesilen bir kurum ya da kuruluş olmadı.

Öte yandan erişilebilirliği düzenleyen yasaların kısa süre içinde 5 kez değiştirildiği ortaya çıktı. TOHAD Başkanı Süleyman Akbulut bu durumu, “Devletin erişilebilirlik düzenlemelerini hayata geçmesi için erişilebilirlik izleme sistemini etkin ve etkili bir biçimde kullanması gerekmektedir. Bu yapılmadığı sürece geçmişte olduğu gibi kanunların kamu kurum ve kuruluşlarına af çıkarır gibi sık sık değiştirilmesi gündeme gelecektir; nitekim geldi de” şeklinde değerlendirdi.

TOHAD’ın Sabancı Vakfı desteğiyle yürüttüğü Engelli Hakları İzleme Çalışma Grubu’nun yaptığı son araştırmaya göre Türkiye’deki 29 bin 735 kamu binasının yüzde 51.9’unda engelli rampası, yüzde 94.2’sinde görme engelliler için hissedilebilir zemin, çok katlı binaların yüzde 67.5’inde asansör bulunmuyor. Türkiye’de bulunan 285 bin 871 adet yaya yolunun yüzde 81.4’ünde rampa ve yüzde 96.1’indeyse hissedilebilir zemin uygulaması yok.

Suç duyurusu

Engelsiz Hayat Dayanışma Derneği üyeleri, engellilerin hayata katılımını kolaylaştıracak düzenlemeleri yapmadıkları iddiasıyla İstanbul’daki Bayrampaşa, Beşiktaş, Beyoğlu, Eyüp, Fatih, Kağıthane, Sarıyer ve Şişli Belediyeleri hakkında suç duyurusunda bulundu. Suç duyurusu dilekçesinde “Belediye başkanları, erişilebilirlik konusunda gerekli adımları atmayarak görevlerini ihmal etmektedir” denildi.