Elon Musk'ın SpaceX projesine ada tahsis etmek isteyen Endonezya, yerlilerin tepkisini çekti

Endonezya'nın Batı Papua bölgesindeki bir adanın Elon Musk'ın SpaceX projesine tahsis edilmesinin gündeme gelmesi, ada sakinlerinin tepkisini çekti.

Elon Musk'ın "Ay'a insan göndermeyi hedefleyen" projesi için muhtemel fırlatma noktalarından birinin Biak adasına kurulması teklif edildi.

Musk henüz bu teklife yanıt vermedi. Ancak ada sakinleri, ormanların ve denizin tahrip edilmesinden endişeli.

Tüm yaşamını Biak adasında geçiren 54 yaşındaki Markus Abrauw, Endonezya'nın teklifine tepki gösterenlerden biri.

Adadaki yerli Abrauw kabilesinin üyesi olan Markus'un 8 torunu var. Abrauw kabilesinin kuşaklar boyunca bu adayı mesken tuttuğunu anlatıyor.

Biak adasının fırlatma sahası olarak kullanılmasının yerleşim yerlerini tehdit edeceğinden korkan Markus, "Eğer inşa edilirse, çocuklarımız ve torunlarımız yaşamak için bu adanın varlığına artık güvenemeyecek. Denizler ve ormanlar tahrip edilecek" diyor.

Kaynak zengini topraklar

Biak adasının yüzölçümü yalnızca 1746 km². İstanbul'un yaklaşık üçte biri genişliğinde bir ada. Yeni Gine'nin Endonezya tarafından yönetilen batı kesiminde, Batı Papua olarak bilinen kısımda yer alıyor. Adada yaklaşık 100 bin kişi yaşıyor.

Ada bir düzineden fazla yerli gruba da ev sahipliği yapıyor. Büyük bir bölümü kırsal alan olan adada birkaç küçük şehir merkezi yer alıyor.

BBC'ye konuşan Sydney Üniversitesi'nden Araştırma Görevlisi Sophie Chao, "Ada sakinleri, yaşamlarını adadaki balıkçılığa ve adadan topladıklarına borçlu" diyor.

Adada yaşanacak her gelişme, sakinlerin yaşamlarını derinden etkileyebilir.

Öte yandan Biak adası uzay çalışması yapan şirketlerin ilgisini çeken başka özelliklere de sahip.

Roket yapımında kullanılan nikel ve bakır gibi madenler adada bol miktarda bulunuyor.

Bununla birlikte ada, ekvatorun bir derece altında bulunmasıyla da SpaceX'in ilgini çekiyor. Bu özelliği, uzaya gidecek roketin yörüngeye ulaşması için gerekli yakıtın minimum düzeyde olmasını sağlayabilir.

Aslında Endonezya'nın Biak adasındaki uzay girişimleri Elon Musk sahneye çıkmadan çok önce başladı.

Ülkenin uzay çalışmalarını yürüten Lapan adlı kuruluş 1980'lerde adaya gözlerini çevirdi ve 100 hektarlık bir arazi satın aldı. Ancak birçok zorluk nedeniyle burada hiçbir şey yapılmadı.

Biak'taki bu bölge önemli bir av sahası ve yakınlarında balıkçılık yapılan bir bölge var.

Ama daha önemlisi, uzay çalışmaları için düşünülen arazi, Saukobye adı verilen bir köyün 2 kilometre yakınında. Burada yaşayanlar taşınmaya zorlanmaktan endişe ediyor.

'Ölümler yaşanabilir'

Batı Papualılara ait topraklar kuşaktan kuşağa miras olarak geçerek uzun yıllar boyunca aynı kabilenin barınmasına olanak sağlıyor. Kabileler birbirlerinin topraklarına yerleşmiyor.

Markus Abrauw, "Biz Papualılar önceki kuşaklardan bize aktarılan topraklarda yaşamak zorundayız" diyor ve ekliyor:

"Başka bir yere gidemeyiz. Gidersek öldürülürüz. Gideceğimiz toprağın sahipleriyle çatışma çıkabilir."

Biak'taki yerel liderlerden Apolos Sroyer, SpaceX'e yapılan teklifin, Endonezya'nın yerlilerin haklarını önemsemediğini gösterdiği görüşünde: "Papua'daki projelerin çoğu, yerlilerin arasında çatışmalara neden olmaktan başka işe yaramıyor."

Batı Papua bölgesiyle Endonezya arasındaki ilişki de oldukça sorunlu. Eski Hollanda sömürgesi Batı Papua 1963'e kadar Endonezya'nın parçası değildi. Birçok kesim Endonezya hükümetine duydukları öfke nedeniyle bağımsızlık için çabalıyor.

• Elon Musk ile görüşen Cumhurbaşkanı Erdoğan 'Uzay teknolojileri başta olmak üzere farklı alanlarda iş birliğini ele aldık' dedi
• NASA'nın Ay'a astronot indirecek aracı SpaceX'ten
• SpaceX'in tamamen sivillerin katılacağı ilk uzay yolculuğuna çıkacak 4. kişi çekilişle belirlenecek

'Adadaki yaşamı modernleştirecek'

Lapan uzay ajansının yöneticisi Thomas Djamaluddin, BBC'ye yaptığı açıklamada söz konusu projenin adayı modernleştireceğini ileri sürdü.

Fırlatma sahasının turizmi ve uzay endüstrisini geliştireceğini söyleyen Lapan yöneticisi, gelecek on yılda ada halkının "daha modern bir toplum" olacağını savundu.

Djamaluddin, "Biak'ın geleneksel değerlerini koruyacağız. Ancak orada yaşayanlar artık avlanma sahası ya da tarım için toprağa bağımlı olmayacak. Toprağın işlevi, daha gelişmiş endüstrilerin devreye girmesiyle değişecek" dedi.

Djamaluddin, 60 yerli liderin de projeye destek verdiğini söyledi.

SpaceX henüz Biak'ta bir fırlatma sahasına talip olduğunu onaylamış değil. Ancak Lapan, Elon Musk'ın Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo ile görüşmesinde bu teklife "ilgi gösterdiğini" söylüyor.

Melbourne Üniversitesi'nden Wolfram Dressler, Endonezya'nın bu projeye yalnızca uzay girişimi olarak ya da ekonomik getirisi bakımından değil, siyasi güç yönünden de ilgi duyduğu görüşünde.