Dünyanın manyetik alanı hızla değişiyor. Peki, etkileri neler olacak?

Gezegenin çekirdeği, sıvı haldeki metallerden oluşuyor. Bu da yerkürenin kuzey ve güney kutuplarıyla aslında devasa bir mıknatıs gibi çalışmasına neden oluyor. Manyetik alan aslında yerküre etrafındaki güçlerin oluşturduğu bir “katman”. Manyetosfer olarak bilinen bu alan, yerküredeki hayat açısından olağanüstü bir öneme sahip. Sao Paulo Üniversitesi’nden yerbilimci Ricardo Ferreira Trindade, “Manyetik alan bizi, çok ciddi tehlikeler yaratma riski taşıyan güneş rüzgârına (elektron, proton ve alfa parçacıklarından oluşan plazma dalgaları) karşı bizi koruyor” dedi. Manyetik alan büyük oranda, likit metallerin yerkürenin iç çekirdeğine doğru hareket etmesiyle ortaya çıkıyor. Bu hareketin değişmesiyle birlikte manyetik alan da değişim gösteriyor. Ve son 10 yılda bu manyetik alan daha önce hiç görülmediği kadar hızlı şekilde değişti. Bu durum, yerçekimi alanında çalışmalar yapan uzmanları, manyetik güçlerin bir haritası olan Dünya Manyetik Modeli’ni (WMM) güncellemek zorunda bıraktı.

Uydu güvenliği

Bu harita, askeri ve sivil navigasyon alanının yanı sıra Google Haritalar gibi akıllı telefon uygulamaları tarafından da yaygın şekilde kullanılıyor. Bilim dergisi Nature’a göre, ABD’li ve İngiliz araştırmacılar, mevcut WMM’in neredeyse kabul edilebilir düzeylerin ötesinde geri kaldığını ve navigasyonda hatalar doğurabilecek durumda olduğunu söylüyor. WMM aynı zamanda Dünya’nın yörüngesinde bulunan ekipmanların güvenliği açısından da hayati rol oynuyor. Manyetik alan, güç anlamında eşit olmayan bir şekilde dağılıyor ve zayıf olduğu yerlerde ise daha az bir koruma sağlıyor. Özellikle yüksek rakımlı bölgeler, güneş rüzgarına daha açık hale geliyor. Trindade, “Bu tarz bölgelerde bulunan hava ekipmanları, uydu ve teleskopların zarar görme ihtimali de daha yüksek” dedi. Bilim insanları halen bu değişikliklerin arkasında yatan nedenleri anlamaya çalışıyor. Leeds Üniversitesi tarafından 2017’de yapılan bir araştırmada, kuzey kutbunun hareketlerinin, Kanada üzerinde yerkürenin kabuğunun altında meydana gelen likit demir jet akımıyla bağlantısı olabileceği belirtiliyor