Dünyanın havası en pis 7. kenti İstanbul

Dünya Bankası'nın yeni yayınlanan Dünya Kalkınma Göstergeleri (WDI) raporunda hava kirliliğine ilişkin veriler de yer aldı.

Rapora göre şu anda Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hava kalitesi limiti olarak yıllık ortalama birikimi itibarıyla metreküpte 20 mikrogram "partikül madde" (Ankara 35, İstanbul 42); 40 mikrogram nitrojen dioksit (Ankara 46) ile metreküpte günlük ortalama 20 mikrogram sülfür dioksit konsantrasyonu (Ankara 55, İstanbul 120) ilan ediyor.

Sülfür dioksitte üstlerdeyiz

Dünya Bankası Raporu'nda "Sülfür içeren kömür, dizel, benzin yakıldığında ortaya çıkan hava kirleticisi" olarak tanımlanan sülfür dioksit miktarında İstanbul dünya 7'ncisi ilan edilirken, nüfusu İstanbul'un üçte biri olmasına karşın Ankara'da sülfür dioksit sıralamasında hatırı sayılır varlık gösterdi, İstanbul'u yalnız bırakmadı ve 97 kent arasında dünya 26'ncısı oldu.

Sülfür dioksitte dünyanın en pis 10 kenti arasında, Çin'den altı; Gulyang, Chongqing, Zibo, Jinan, Anşan, Lanzhou; ve Tahran, İstanbul, Rio ile Moskova yer aldı. Liste şöyle:
Metreküp başına sülfür dioksit miktarı (mikrogram):

/**
1 Gulyang 424
2 Chongqing 340
3 Tahran 209
4 Zibo 198
5 Jinan 132
6 Rio 129
7 İSTANBUL 120
8 Anshan 115
9 Moskova 109
10 Lanzhou 102
11 Liupanshui 102
12 Yokohama 100
13 Shenyang 99
14 Beijing 90
15 Katowice 83
16 Tianjin 82
17 Daegu 81
18 Chendu 77
19 Mexico City 74
20 Nanchang 69
21 Cairo 69
22 Zhengzhou 63
23 Dallan 61
24 Busan 60
25 Guangzhou 57
26 ANKARA 55
27 Shanghai 53
28 Kalküta 49
29 Seul 44
30 Sao Paulo 43
31 Wuhan 40
32 Sofya 39
33 Budapeşte 39
34 Atina 34
35 Mumbai 33
36 Manila 33
37 Caracas 33
38 Zagreb 31
39 Milano 31
40 Durban 31
41 Ahmedabad 30
42 Santiago 29
43 Sidney 28
44 Lucknow 26
45 Manchester 26
46 New York 26
47 Londra 25
48 Delhi 24
49 Kuala Lumpur 24
50 Madrid 24
51 Harbin 23
52 Quito 22
53 Changchun 21
54 Lodz 21
55 Bratislava 21
56 Cape Town 21
57 Brüksel 20
58 Dublin 20
59 Omsk 20
60 Singapur 20
61 Kunming 19
62 Osaka Kobe 19
63 Johannesburg 19
64 Berlin 18
65 Tokyo 18
66 Toronto 17
67 Varşova 16
68 Guayaqil 15
69 Chennai 15
70 Kanpur 15
71 Viyana 14
72 Vancouver 14
73 Prag 14
74 Paris 14
75 Kiev 14
76 Chicago 14
77 Haydarabad 12
78 Frankfurt 11
79 Barcelona 11
80 Zürih 11
81 Bangkok 11
82 Montreal 10
83 Amsterdam 10
84 Bükreş 10
85 Birmingham 9
86 Los Angeles 9
87 Münih 8
88 Oslo 8
89 Lizbon 8
90 Kopenhag 7
91 Nagpur 6
92 Perth 5
93 Reykjavik 5
94 Helsinki 4
95 Auckland 3
96 Stockholm 3
97 Havana 1
**/

Zehirli nitrojen dioksitte Ankara 85'te 45'inci

Dünya Bankası raporunda, "Nitrik oksidin hidrokarbonlar ve gün ışığıyla bileşimi sonucu ortaya çıkan, fotokimyasal reaksiyonun ürettiği zehirli, geniz yakıcı gaz. Bu koşullar hem doğal hem de antropojenik (insanlar tarafından meydana getirilmiş olan) etkinlikler sonucu oluşur" diye tanımlanan nitrojen dioksit sıralamasında ise İstanbul'a listede yer verilmedi, Ankara 86 kentin sıralandığı listenin 45'inci sırasında yer aldı. Zehirli nitrojen dioksit miktarı en fazla olan kent İtalya'daki Milano oldu. İlk 10 sırayı ağırlıklı olarak bazı Çin şehirleri oluşturdu.

/**
1 Milano 248
2 Guangzhou 136
3 Mexico City 130
4 Sofya 122
5 Beijing 122
6 Lanzhou 104
7 Dalian 100
8 Kordoba 97
9 Zhengzhou 95
10 Anshan 88
11 Sao Paulo 83
12 Sidney 81
13 Santiago 81
14 Katowice 79
15 New York 79
16 Londra 77
17 Chendu 74
18 Los Angeles 74
19 Shanghai 73
20 Shenyang 73
21 Cape Town 72
22 Bükreş 71
23 Chongqing 70
24 Tokyo 68
25 Madrid 66
26 Changchun 64
27 Atina 64
28 Osaka Kobe 63
29 Daegu 62
30 Seul 60
31 Amsterdam 58
32 Paris 57
33 Chicago 57
34 Caracas 57
35 Kopenhag 54
36 Gulyang 53
37 Münih 53
38 Lizbon 52
39 Budapeşte 51
40 Busan 51
41 Kiev 51
42 Tianjin 50
43 Manchester 49
44 Brüksel 48
45 ANKARA 46
46 Jinan 45
47 Frankfurt 45
48 Birmingham 45
49 Toronto 43
50 Wuhan 43
51 Zibo 43
52 Oslo 43
53 Lodz 43
54 Barcelona 43
55 Viyana 42
56 Montreal 42
57 Reykjavik 42
58 Delhi 41
59 Mumbai 39
60 Zürih 39
61 Vancouver 37
62 Helsinki 35
63 Kalküta 34
64 Omsk 34
65 Kunming 33
66 Prag 33
67 Varşova 32
68 Johannesburg 31
69 Melbourne 30
70 Harbin 30
71 Singapur 30
72 Nanchang 29
73 Bratislava 27
74 Berlin 26
75 Lucknow 25
76 Bangkok 23
77 Ahmedabad 21
78 Auckland 20
79 Stockholm 20
80 Perth 19
81 Chennai 17
82 Haydarabad 17
83 Kanpur 14
84 Nagpur 13
85 Yokohama 13
86 Havana 5
**/

Havadaki partiküllerde ilk 50'de

Raporda havada asılı PM10 denilen çapı 10 mikrondan küçük maddelerin metreküpteki miktarı 1990 ve 2009 ölçümleri sıralandı. Türkiye'nin kentlerinden resmi nüfusunun 10 milyon 500 bin olduğu belirtilen İstanbul 111 kent arasında 39'uncu, 4 milyon nüfuslu Ankara ise 48'inci oldu. İki kent de 1990 yılından sonraki 19 yılda solunan partikül miktarını yarı yarıya düşürdü, ancak en pis ilk 50 kent arasından kurtulamadı. Soluduğu havada en fazla katı parçacık bulunan ilk üç kent Delhi (Hindistan), Xi'an (Çin) ve Kahire oldu. Listedeki bu anlamda en şanslı kentler ise havayı kirlettiği gerekçesiyle dizel yakıtın yasak olduğu Stockholm, Paris ve Auckland (Yeni Zelanda) şeklinde sıralandı. Liste şöyle:
2009'da Metreküpte PM10 miktarı (mikrogram):

/**
1 Delhi 118
2 Xi'an 115
3 Kahire 112
4 Tianjin 103
5 Çongking 101
6 Kalküta 101
7 Buenos Aires 92
8 Kanpur 86
9 Lucknow 86
10 Şenyang 83
11 Zengzu 80
12 Jinan 77
13 Lanzhou 75
14 Beijing 73
15 Çengdu 71
16 Jakarta 70
17 Anshan 68
18 Ahmedabad 66
19 Nanchang 65
20 Wuhan 65
21 Harbin 63
22 Çangçun 61
23 Zibo 61
24 Santiago 60
25 Şangay 60
26 Bangkok 60
27 Gulyang 58
28 Kunming 58
29 Foshan 56
30 Tahran 55
31 Gangzu 52
32 Mumbai 50
33 Sofya 49
34 Lupanshui 49
35 Shenenzen 46
36 Cordoba 45
37 Nagpur 44
38 Mexico City 43
39 İSTANBUL 42
40 Dalian 41
41 Daegu 38
42 Varşova 38
43 Pune 37
44 Bengalor 35
45 Torino 35
46 Seul 35
47 Katowice 35
48 ANKARA 35
49 Lodz 34
50 Atina 33
51 Busan 33
52 Johannesburg 33
53 Viyana 32
54 Haydarabad 32
55 Tokyo 32
56 Durban 32
57 Nairobi 31
58 Amsterdam 30
59 Çennay 29
60 Sao Paolo 28
61 Osaka Kobe 28
62 Los Angeles 28
63 Bogota 27
64 Barcelona 27
65 Zagreb 26
66 Rio 25
67 Yokohama 25
68 Quito 24
69 Milano 24
70 Manila 24
71 Brüksel 23
72 Roma 23
73 Singapur 23
74 Madrid 23
75 Akra 21
76 Zürih 21
77 Kiev 21
78 Birmingham 20
79 Chicago 20
80 Kuala Lumpur 19
81 Oslo 19
82 Toronto 18
83 Guayakil 18
84 Almanya 18
85 Lizbon 18
86 Sydney 17
87 Havana 17
88 Prag 17
89 Kopenhag 17
90 Helsinki 17
91 Omsk 17
92 Londra 17
93 New York 17
94 Frankfurt 16
95 Münih 16
96 Budapeşte 16
97 İzlanda 16
98 Bükreş 16
99 Moskova 16
100 Cape Town 16
101 Kanada 15
102 Dublin 13
103 Caracas 13
104 Bratislava 12
105 Manchester 12
106 Melbourne 11
107 Perth 11
108 Vancouver 11
109 Auckland 11
110 Paris 10
111 Stockholm 9
**/

Ev içinde bacasız ateş yakmayın

Dünya Bankası Raporuna göre ev içi ve dışarıdaki hava kirliliği insan sağlığı için önemli risk oluşturuyor. insanların yarısından fazlası temel enerji gereksinimlerini tezek, odun ve bitki atıkları ya da kömür yakarak gideriyor. Bacası olmayan açık ateş ya da fırınlarda bu yakıtlarla yemek pişirme ve ısınma, yılda 1.6 milyon, her 20 saniyede bir kişinin ölümüne yolaçan eviçi hava kirliliğine neden oluyor. Raporda şöyle denildi:

"Birçok kentte hava kirliliği sağlığı tehdit eden ana çevre tehdidi durumunda. İs ve küçük partiküllere uzun süre maruz kalınması solunum sistemi hastalıkları, akciğer kanseri ve kalp rahatsızlıkları dâhil sağlık üzerinde etkilerde bulunuyor.

Tek başına ya da sülfür dioksit ile birlikte partikül kirliliği, sağlık sorunları üzerinde muazzam yük oluşturuyor. Sülfür dioksit ve nitrojen dioksit salınımı, ağaçlar ve bitkiler için kritik olan besinler ve iz minerallerin liç (asitle çözülme) haline gelmesine neden olabilecek şekilde, asit yağmuru ve büyük uzaklıklar boyunca diğer asidik bileşiklerin çökelmesine neden oluyor.

Sülfür dioksit salınımı özellikle gençlerde ve yaşlılarda insan sağlığına, zarar verebilir. Nitrojen dioksit, bakteriler, motorlu araçlar, sanayi faaliyetleri, azotlu gübreler, akaryakıt ve biyokütle yakımı ile toprakla okyanuslarda bulunan organik maddelerin aeorobik ayrışmasıyla ortaya çıkar.

Toz kontrolü olmayan enerji santralleri, çelik fabrikaları, endüstriyel kazanlar ve merkezi ısıtma için ana yakıtın kömür olduğu yerlerde yüksek düzeyde kent hava kirliliği yaygındır, özellikle de partikül maddeler ve sülfür dioksit açısından. Diğer yerlerde ise en kötü salınım petrol ürünlerinin yakılmasından kaynaklanır."

Raporda "Hava kirliliği yoğunlaşmaları yerel koşullara duyarlıdır ve aynı kentteki izleme bölgelerinde değişik düzeydeki kayıtlara rastlanabilir. Bunun için veriler sadece hava kalitesinin genel bir göstergesi olarak alınmalı ve karşılaştırmalar ihtiyatla yapılmalıdır" denildi.