Dünya kör, sağır...
İnsani krizin ağırlaştığı Yemen’de ateşkes sesleri Riyad-Tahran eksenli ‘vekâlet savaşının’ gölgesinde.
Yemen’de Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyon güçlerinin desteklediği Hadi yönetimi yanlılılarının Husilerin kontrolündeki Kızıldeniz’e açılan stratejik Hudeyde kentine kuşatması sıkılaşıyor. Bölgeden önceki günkü çatışmalarda iki tarafın güçlerinden en az 150 kişinin öldüğü haberleri geldi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, uluslararası yardımlar için hayati önemdeki Hudeyde Limanı’nın kullanılamaz hale gelmesi durumunda ülkedeki insani krize ilişkin tablonun daha da ağırlaşacağı uyarısı yaptı, çatışmaların bir an önce durması, siyasi müzakerelere dönülmesi çağrısında bulundu.
Üç yılı aşkın süredir uluslararası güçlerin de dahil olduğu iç savaşın pençesinde insani krize sahne olan Yemen’de bölünmüşlük ve siyasi kaos hüküm sürüyor. Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğunda ülkeye insani yardımların erişebilmesi için kritik öneme sahip Hudeyde bölgesinde çatışmaların arttığı bir dönemde Yemen’de ateşkesi sağlamak üzere bu ay taraflar arasında yapılması planlanan görüşmelerin ertelendiği geçen hafta gündeme yansımıştı.
Bölünmüş ülke
Arap Yarımadası’nın en yoksul ülkesi Yemen’de kriz Mart 2015’te İran destekli Husilerle, Hadi hükümetine bağlı güçlerin çatışmasıyla iç savaşa, sonrasında da bölgedeki büyük güçlerin dahil olmasıyla “vekalet savaşı”na dönüştü. Husiler, başkent Sanaa ve liman kenti Hudeyde de dahil olmak üzere ülkenin batısında, bölge deniz ticareti bakımından kritik Kızıldeniz kıyılarında kontrol sağlarken Hadi hükümeti ise Suudi Arabistan’ın başını çektiği uluslararası koalisyon tarafından destekleniyor.
Ülkede neredeyse Riyad ve Tahran kadar etkiye sahip olan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) bir yandan Husilere karşı uluslararası koalisyona güç verirken bir yandan da ayrılıkçı Güney Direniş Güçleri’ni (GDG) destekliyor. Hadi hükümeti açısından, geçici başkent ve Kızıldeniz’e geçiş bakımından stratejik öneme sahip Aden’i tehdit eden GDG de önemli bir istikrarsızlık unsuru durumunda. Ülkenin kuzey ve güney orta bölgelerinde IŞİD bağlantılı unsurların kontrol ettiği alanlar da bulunuyor.
Mezhep çekişmesi
Yemen krizi, bölgede uzun yıllardır devam eden mezhepsel çekişmenin de deneme sahalarından biri olarak dikkat çekiyor. İran’ın başını çektiği Şii güçlerle Suudi Arabistan öncülüğündeki Vahhabi akımı Yemen’de bilek güreşinde. Riyad yönetimiyle geleneksel olarak güçlü ilişkilere sahip ABD ve Batı açısından İran’ın Yemen’deki faaliyetleri yayılmacı tehdit olarak algılanıyor. ABD’de Trump yönetiminin İran’a yaptırım uygulamasının başlıca gerekçelerinden biri Yemen’de Husilere verdiği destek olarak gösterildi.
Öte yandan, ABD ve Avrupa için en önemli silah müşterilerinden biri olan Suudi Arabistan’ın Yemen’de düzenlediği özellikle hava operasyonlarında çok sayıda sivilin yaşamını yitirmesi insan hakları örgütlerinin tepkisine neden olsa da henüz Batı’dan Riyad’a bu gerekçeyle bir yaptırım uygulanmaması dikkat çekiyor.
10 dakikada bir çocuk can veriyor Yemen’de yaşanan insani dram için başta BM olmak üzere pek çok uluslararası kuruluş kırmızı alarm veriyor. BM İnsan Hakları Ofisi’nin 2017 yılındaki açıklamasına göre, savaş ve buna bağlı sebeplerden en az 10 bin kişi can verdi. Ancak bağımsız araştırmalar bu sayının çok daha fazla olduğuna işaret ediyor. Dünya Gıda Programı yetkilileri, 14 milyon kişinin açlıkla boğuştuğu ülkeye yapılan gıda yardımının artırılması çağrısında bulundu. BM verilerine göre, ülkede her 10 dakikada 5 yaş altı bir çocuk önlenebilir bir ölüme kurban gidiyor. Nüfusun dörtte üçünden fazlasına karşılık gelen 22 milyon insan, acil insani yardım ve korumaya muhtaç durumda. Hâlihazırda 400 bin çocuk, tedavisi mümkün olmayacak derecede yetersiz besleniyor ve sağlıklı yaşıtlarına göre dokuz kat ölüm riski taşıyor. Kolera salgınının başladığı Nisan 2017’den bugüne toplam 1.2 milyon şüpheli kolera vakası sonucunda, 2 bin 515 kişi hayatını kaybetti. Yemen Veri Projesi isimli bağımsız araştırma kuruluşuna göre, Yemen’de savaşın başından bugüne kadar, koalisyon güçleri tarafından 18 bin hava saldırısı gerçekleşirken bu saldırıların üçte biri sivilleri hedef aldı. İran destekli Husiler için ise çocukları asker olarak kullandığı, sivilleri kalkan yaptığı ve hastaneleri askeri üs haline getirdiği suçlamaları mevcut. |
En Çok Okunan Haberler
- Ayşe’yi siz öldürdünüz!
- 'Erdoğan dönemi artık kapandı'
- AKP’li üyeler bütçe oturumunu terk etti
- Ölüm nedeni belli oldu
- İstanbul'da metro yangını
- AKP döneminde ne kadar harcanmıştı?
- 5 çocuğunu kaybeden anne yalanladı
- İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne soruşturma!
- İşte AKP'li belediyelerin 'etkinlik' harcamaları!
- Bahçeli profil videosu, el yükseltme, şifre çözme