UNICEF Türkiye, Dünya Engelliler Günü'nde yaptığı tepki çeken paylaşımı kaldırdı

UNICEF Türkiye, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nde Twitter hesabı üzerinden paylaşım yaptı.

Ürdün'deki Za’taari Mülteci Kampı'nda yaşayan 13 yaşındaki engelli bir çocuğun görselinin yer aldığı paylaşımda şu ifadelere yer verildi:

"UNICEF ve ortakları tekerlekli sandalye kullanan H.'ya rahat erişebileceği bir tuvalet sağladı. Lavabo da erişilebilir olacak şekilde tasarlandı. 3 Aralık Dünya Engelliler Günü ve her gün, kapsayıcı, erişilebilir ve sürdürülebilir bir dünyayı Her Çocuk İçin yeniden hayal edelim."

Orjinal tweet'te tamamen açık olan bu fotoğraf, çocuğun kişilik haklarını korumak adına blurlanmıştır.

Sosyal medya kullanıcıları UNICEF'e, yaptırılan tuvaletin 'erişilebilir olmadığı' ve paylaşılan fotoğrafın 'çocuk haklarını ihlal ettiği, çocuk ve engelli istismarı barındırdığı' gerekçesiyle tepki gösterdi.

'BU TÜR PAYLAŞIMLARIN KİMSEYE KATKISI YOK'

Psikiyatr, psikoterapist Arzu Erkan Yüce sosyal medya hesabı üzerinden UNICEF'i eleştirerek şunları söyledi:

"Çocuk hakkı ihlali ve çocuk, engelli istismarı yaptığınızın farkında mısınız? Çocuğun ismini ve görselini paylaşmanız hatalı. Kaldırmalısınız. Bu türden paylaşımların kimseye katkısı olmadığı gibi sakıncası çok."

Erkan Yüce, UNICEF Türkiye tweetindeki çocuğun isminin ve görselinin paylaşılmasının hatalı olduğunu belirterek "Kaldırılmalı. Çocuk hakkı ihlali ve istismarıdır. Yalnız eleştirmek için ilgili tw/görseli alıntılayarak paylaşmak da aynı kapıya çıkıyor. Görseli yaygınlaştırmış oluyoruz" dedi.

@unicefturk tweetindeki çocuğun isminin ve görselinin paylaşılması hatalı. Kaldırılmalı. Çocuk hakkı ihlali ve istismarıdır. Yalnız eleştirmek için ilgili tw/görseli alıntılayarak paylaşmak da aynı kapıya çıkıyor. Görseli yaygınlaştırmış oluyoruz. #3AralikDunyaEngellilerGunu

— Arzu Erkan Yüce (@ArzuErkanYuce) December 3, 2020

Editör, çevirmen ve rehber Saadet Özen ise, yapılan paylaşıma şu sözlerle tepki gösterdi:

"Sosyal medyanızla başkası mı ilgileniyor yoksa hakikaten bu fotoğrafı paylaşmakta bir sakınca görmüyor musunuz? Unicef Türkiye, siz bile!"

UNICEF TEMSİLCİSİ AÇIKLAMA YAPTI

Cumhuriyet'in sorularını yanıtlayan UNICEF Temsilcisi Regina De Dominicis, paylaşılan fotoğrafı kaldırmaya karar verdiklerini belirterek şunları söyledi:

"UNICEF Türkiye'ye ulaştığınız için çok teşekkür ederiz. Bu fotoğraf Ürdün'deki bir mülteci kampında çekildi. Bugün sosyal medyada yayınlanması, birçok olumsuz tepkiye yol açtı ve biz de kaldırmaya karar verdik. Çocukların herhangi bir fotoğrafını çekmeden önce her zaman onay alsak da, bugün bu fotoğrafın kullanılmasının duyarsızlık olabileceğini anlıyoruz. Özür diliyoruz ve daha iyisini yapma sözü veriyoruz. Her çocuğun sağlığı, güvenliği ve haysiyeti bizim en büyük önceliğimizdir."

Dominics, 'yaptırılan tuvaletin engelli bireyler için uygun olmadığı' eleştirileriyle ilgili ise bir yorum yapmadı.

ÇOCUKLARIN MEDYADAKİ TEMSİLİ NASIL OLMALI?

UNICEF'in 2007 yılında yayımladığı "Çocuk Hakları ve Gazetecilik Uygulamaları Hak Temelli Perspektif" raporunun 37 ve 38. sayfalarında şu ifadeler yer alıyor:

"Çocuğun özsaygısı veya yetişkinin çocuğa olan saygısı adına hiç bir katkısı olmadığı halde, duygu sömürüsü yapmak için çocukların sefil durumlardaki fotoğraflarının ve tasvirlerinin kullanılması yanlıştır."

Uluslararası Gazeteciler Federasyonu'nun çocuk haberciliğiyle ilgili rehber ilkelerinin 5. maddesi "Bariz bir şekilde kamu yararı olmadığı sürece çocukların görsel olarak ya da başka bir şekilde kimliklerinin ortaya çıkmasını engellemelidir" ifadelerine yer veriyor.

BBC çocuk haberciliğiyle ilgili rehber ilkelerinin 1. ve 2. maddelerinde " 1. Her çocuğun onurlu bir yaşam sürme ve her koşulda kendisine saygı gösterilmesi hakkı vardır. 2. Çocuklarla mülakat yaparken ve çocuklarla ilgili haber yaparken her çocuğun özel hayat ve mahremiyet hakkında, görüşlerini ifade etme hakkına, kendilerini ilgilendiren konularda katılımda bulunma hakkına ve potansiyel de olsa, zarardan ve cezadan korunma hakkına özel özen gösterilmelidir" diyor.

Çocuk Hakları Bilgi Ağı (CRIN) çocuklarla ilgili haber yaparken başvurulacak etik ilkeleri maddelerinde şu bilgiler bulunuyor:

"2. 'Hiçbir çocuğa zarar vermeyin; yargılayıcı, kültürel değerlere duyarsız, çocuğu tehlikeye atan veya küçük düşüren ya da çocuğun travmatik olaylara ilişkin acı ve üzüntüsünü tekrar canlandıracak soru, tavır ve yorumlardan kaçının'

4. Çocuklarla ilgili haber malzemelerinin reklamını yapmak için stereotipleri kullanmaktan ve sansasyonel sunum yapmaktan kaçının.

7. Her türlü mülakat, video çekimi ve mümkün olduğunda belgesel fotoğraf için çocuktan ve velisinden izin alın. Mümkün ve uygun olduğunda, bu iznin yazılı olarak verilmesi gerekmektedir."

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ise çocuklarla ilgili haberlerde uyulması gereken etik düzenlemesine dair şu ifadeleri kullanıyor:

"Çocuğun kişiliğini ve davranışlarını etkileyebilecek durumlarda, gazeteci, bir aile büyüğünün veya çocuktan sorumlu bir başkasının izni olmaksızın çocukla röportaj yapmamalı veya görüntüsünü almaya çalışmamalıdır."

* Editörün notu: Habere konu olan çocuğun kişilik haklarını korumak adına fotoğrafta kendisinin olduğu kısım tamamen blurlanmıştır. Ancak okurlarımıza olayın bağlamını aktarabilmek için kalan kısımlar açıkta bırakılmıştır.