‘Donuk bakışlı, sinirli, heyecanlı’

Emniyet Genel Müdürlüğü’nün Ankara Katliamından 8 gün sonra, 18 Ekim’de, 81 il valiliğine gönderdiği özel güvenlik görevlilerine ilişkin talimatların yer aldığı genelge ile canlı bomba ve saldırı alarmı verdiği ortaya çıktı. “Kamu ve özel sektöre ait hizmet binaları, çarşı, alışveriş merkezi, metro, otogar, istasyon, havaalanlarında” canlı bomba ve bombalı eylemlerin yapılmasının muhtemel olduğu ve güvenlik tedbirlerinin istenen genelgede olası “canlı bomba” için “belli bir kalabalığın arasına karışmaya çalışan, eliyle dışarıdan ceplerini yoklayarak kontrol eden, kadın ise çantasını ve mantosunu sıkı tutan, donuk bakışlı, sinirli ve heyecanlı tavırlar sergileyenler”olarak tarif edildi. Ancak bu canlı bomba tiplemesinin de 8 yıldır değişmediği ortaya çıktı.

Emniyet Genel Müdürlüğü, 102 yurttaşın yaşamını yitirdiği 10 Ekim’deki Ankara katliamının üstünden 8 gün geçtikten sonra, 18 Ekim’de “Özel Güvenlik Tedbirleri” konulu bir genelge gönderdi. Emniyetin genelgesi 81 il valiliği aracılığıyla okul müdürlüklerine dek ulaştırıldı. Ankara’da, çeşitli sivil toplum kuruluşları organizesinde düzenlenen yürüyüş ve açık hava toplantısı öncesi meydana gelen patlama sonucunda çok sayıda vatandaşın hayatını kaybettiği ve yaralandığı anımsatılan genelgede, “Ülkemizin içinde bulunduğu hassas dönem göz önünde bulundurularak olması muhtemel canlı bomba ve benzeri eylemlerin önlenmesi amacıyla güvenliği özel güvenlik personeli tarafından sağlanan” yerlerle ilgili alınması gereken emniyet tedbirleri sıralandı.

Her yer tehdit altında

Genelgede, güvenlik tedbirleri alınması gereken yerlerin kapsamının çok geniş olması dikkat çekti. Genelgede, canlı bomba ve benzeri eylemlerin olması muhtemel yerler şu şekilde sıralandı:
“Güvenliği özel güvenlik personeli tarafından sağlanan kamu ve özel sektöre ait hizmet binaları, vatandaşlarımızın yoğun olarak bulunduğu çarşı, alışveriş merkezi, metro, otogar, istasyon havaalanı, ekonomik ve stratejik değere haiz tesisler, turizm bölgeleri, pazar yerleri, petrol, doğalgaz ve elektrik gibi genel hayat bakımından önem arz eden enerji nakil hatları ve barajlar, su depoları, trafolar, haberleşme tesisleri.”

Genelgede, bu yerlerde alınan özel güvenlik tedbirlerinin gözden geçirilmesi, gerekiyorsa il özel güvenlik komisyonlarına müracaat edilerek personel arttırımı yapılması istendi.

‘Şüpheli ve şüphesiz çanta

Tüm arama ve kontrollerin, elektronik ve kamera sistem cihazlarla yapılması, bu doğrultuda kurum ve güvenliği sağlanan alanlarda, kapı ve el dedektörü, x-ray cihazı gibi sistem ve cihazlar mevcut değilse, mümkün olması halinde bu tür cihazların temin edilmesi ve bu alanda yetişmiş personelin istihdam edilmesi talimatı verildi. Genelgede, “Her ne kadar ‘güvenlik tedbirleri’ dersinin müfredatında yer almakla birlikte, şüpheli veya şüphesiz çanta paket ve poşetlerin kontrolü konusunda özel güvenlik personelinin, hizmet içi eğitime tabi tutulmasını, bu tür konularla karşılaştıkları taktirde müdahale etmeksizin çevre güvenliğinin alınması, derhal genel kolluk birimi ile irtibita geçilmesi” gerektiği belirtildi.

Genelgede, “davranış ve giyim kuşamları ile şüphe arz eden şahıslar” ile “plakası bulunmayan araçların” görev alanı içinde izlenmesi ve konunun derhal genel kolluk birimlerine bildirilmesi talep edildi. Ayrıca, koruma ve güvenliği sağlanan alanda alınan güvenlik tedbirleri, vardiya değişim saatleri veya genel olarak özel güvenlik uygulamasına ilişkin sorulan soruların da bu çerçevede değerlendirilmesi gerektiği belirtildi.

Maaş günlerinde ATM’lere dikkat

Genelgede, otomatik para çekme makinelerine dikkat çekildi. Maaş ödemesi yapılan günlerde, özellikle otomatik para çekme makinelerinden (ATM) para çeken vatandaşların oluşturduğu kalabalığa yönelik muhtemel önlemleri önlemek maksadıyla, ATM’lerde mevcut özel güvenlik görevlilerince tedbir alınması istendi.

8 yıldır değişmeyen canlı bomba tanımlaması
Genelgede, özel güvenlik görevlilerinin canlı bombayı nasıl tanıyacağına ilişkin bilgiler de yer aldı. Genelgede, “Belirli bir kalabalığın arasına karışmaya çalışan, eliyle dışarıdan ceplerini yoklayarak kontrol eden, kadın ise çantasını ve mantosunu sıkı tutan, huzursuz davranan ve yerinde duramayan, gözlerini bir noktaya diken vedonuk bakışları olan, stres ve sıkıntı içerisinde, sinirli ve heyecanlı tavırlar sergileyenlerin” ‘şüpheli şahıs’ olarak değerlendirilmesi, hareketlerinin, izlenerek gerektiğinde genel kolluğa bildirilmesi talimatı verildi. Ayrıca, eylemcilerin, sıcak havada, mont, kaban, pardesü giymeleri veya zayıf yüzlü olup göbekli görünen şahıslar gibi giyim ve fiziki görünümlerindeki farklılıkların dikkat çekebileceği, hazırlanan düzeneklerin sırt çantası ve bunun gibi yerlerde de taşınabileceğinin göz önünde bulundurulması istendi.

Anafartalar’dan beri aynı

Aynı canlı bomba tanımlamasının 2007 yılındada bir genelge ile yapıldığı ortaya çıktı. Genelgenin, Ankara Ulus’taki Anafartalar Çarşısı önünde 22 Mayıs 2007’de meydana gelen ve 8’i Türk, 1’i Pakistan vatandaşı olmak üzere 9 kişinin öldüğü 121 kişinin yaralandığı canlı bomba saldırısından sonra gönderildiği öğrenildi. 8 yıl arayla gönderilen iki genelgedeki canlı bomba tanımlamasının aynı olması dikkat çekti.