Yüzbinlerce adayın yarışacağı LYS’de başarının yolu gerçekçi hedefler belirlemekten geçiyor. Gerek aile yönlendirmesi, gerek kişisel istekler sebebiyle gerçekçi olmayan hedefler belirlemesi belirlemesi sınav öncesinde kaygı ve endişeyi artırabilir. Bu da adayın sınava olan ilgisinin azalması ve başarısızlık hissinin artmasına sebep olabilir. Doğru hedefler belirlemenin sınav başarısı için en önemli anahtar olduğunu belirten ERA Okulları PDR Bölüm Koordinatörü Aslı Kanizi adaylara sınav öncesinde şu tavsiyelerde bulundu;

Sene başından beri süregelen hedeflerden şaşarak gerçeklik çerçevesinin dışına çıkılmamalıdır. Örneğin, süreçte sona yaklaşırken gerçekçi olmayan hedeflere yönelmek kaygı oluşturur ve motivasyonu olumsuz etkiler.

Öğrenci, tüm unsurları göz önünde bulundurarak çevreden aldığı önerileri, kişisel ilgi, yetenek ve becerilerini ele almalı ve hedefini bunlara göre belirlemelidir. Bu hedefler öğrencide itici güç oluşturmalıdır.

LYS, bireyin hayatında belirleyici olan ve uzun seneler meşgul olacağı, genellikle bu dönemde tercih ettikleri meslek dalıyla yaşamlarını idame ettirdiklerinden dolayı, kritik bir seçim dönemidir. Öğrenciler, sene başından beri vizyonları doğrultusunda gerçekçi hedefler belirleyerek motivasyonlarını yüksek tutmalıdır.

Öğrencinin tercihlerinde akademik başarısının yanında ilgi, yetenek ve becerisi de çok önemlidir. Öğrenci, ilgi, yetenek ve becerilerini bilerek, gerçekçi davranmalıdır. Aile ve okul da öğrenciyi bu yönde yönlendirmelidir.

Sınav yaklaştıkça aileler, çocuklarına verdikleri değeri çok iyi hissettirmeli, sınavın sonucunda kendisinin ailedeki değerinin değişmeyeceği yansıtmalıdır.

Öğrenci üniversite sınavının, girdiği diğer sınavlara benzemediğini, hayatı boyunca kendisinin icra edeceği mesleği için bir adım ve hazırlanma süreci olduğunu bilmelidir. Ancak bunu öğrenciye aktarırken geri dönülmez bir yolmuşçasına aktarıp, kaygıya sürüklemekten kaçınılmalıdır. Sadece önemli bir süreç olduğunu hissettirmek yeterlidir.

Başarı sırası belirleyici

Adayların hedeflerini belirlerken dikkate almaları gereken etkenlerden biri de son yıllarda bazı fakülteler için uygulanmaya başlayan başarı sıralaması.

Adayların hedeflerini belirlerken dikkate almaları gereken etkenlerden biri de son yıllarda bazı fakülteler için uygulanmaya başlayan başarı sıralaması. ÖSYM tarafından ilk olarak 2015’te uygulamaya koyulan taban başarı sırası uygulamasının bu yıl Tıp, Hukuk, Mühendislik, Mimarlık, Öğretmenlik ve PDR bölümleri için uygulandığını kaydeden Atılım Üniversitesi Strateji ve İş Geliştirme Koordinatörü M. Hasan Atasoy uygulama ile ilgili şu bilgileri verdi: İlk uygulandığı 2015 yılından önce bazı vakıf üniversitelerinin tıp fakültelerine programlarına ilk 100 bin içinde olmayan öğrenciler bile yerleşebiliyordu. 2015 yılında ilk uygulanan taban başarı sistemi tabanı ilk 30 binlere çekti. 2016 yılı LYS sonuçlarına göre MF puanı oluşan 311 bin 854 adayın sadece yüzde 28’i tıp fakültesi tercih edebiliyor.

Doluluk oranları

Hukuk fakültelerinde de tıp fakültelerinin benzeri bir durum vardı. Bazı vakıf üniversitelerinin Hukuk fakültelerine taban başarı sıralaması 300 binin üzerinde olan öğrenciler yerleşebiliyordu. Devlet üniversitelerine ise zaten 150 bin taban başarı sıralaması olan öğrenciler yerleşiyordu. 150 bin taban başarı sıralamasının uygulanması ile vakıf üniversiteleri ciddi şekilde bursluluk oranı ve kontenjan konularında iyileştirmeye gittiler ve son durumda devlet ve vakıf üniversitelerine yerleşen öğrenciler ilk 150 bin içinde yer alanlardan oluşuyor. Devlet ve vakıf üniversiteleri doluluk oranı ise 2016’da yüzde 100 olarak gerçekleşti. 2016 yılı itibarı ile TM puanı oluşan öğrencilerin ancak yüzde 22,7’si tercih yapabiliyor. Mühendislik fakültelerinde ise ilk uygulama 2016 yılında yapıldı. Mühendislik fakültelerinde hukuk ve tıp Fakültelerinden farklı olarak 2016 yılı öncesinde hem devlet üniversitelerinin hem de vakıf üniversitelerinin bazı programları 240 bin başarı sıralamasının daha altında öğrencileri alabiliyordu. Taban başarı sıralaması da zaten tıp ve hukuk gibi daha seçici belirleyici olmak yerine daha geniş bir kitlenin mühendis olmasına olanak sağlayacak şekilde tasarlanmıştı. Örneğin tıp fakültesini tercih edebilecek öğrenciler tüm MF puan oluşan adayların yüzde 12’8’ olurken mühendislik tercih edebilecek adaylar tüm MF puanı oluşanların yüzde 77’sini kapsıyordu. Bu yüzden örneğin bilgisayar mühendisliğinde bile az da olsa devlet üniversitesi kontenjanları boş kalırken vakıf üniversitelerinin doluluk oranı yüzde 80’lerin altına geriledi. Makine mühendisliğinde ise devlet üniversitelerinde doluluk oranı neredeyse yüzde 100 iken yüzde 90’ların altına geriledi. Vakıf üniversiteleri makine mühendisliği programlarında ise doluluk yüzde 70’lere kadar geriledi.

Sınav öncesi aşırı yorulmaktan kaçının

İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Rehberlik Koordinatörü Murat Acet, özellikle baharın gelip havaların ısınmasıyla birlikte birçok öğrencinin aşırı yorgunluk, isteksizlik, halsizlik gibi zihinsel ve fiziksel olarak olumsuz durumlar yaşadığını belirtti. Acet, adaylara bu olumsuzlukları en aza indirmek için tavsiyelerde bulundu:

Sınav sürecinin tamamı için geçerli olan ancak en çok bu dönemde ihtiyacımız olan temel duygu durumu soğukkanlı olmaktır. Çünkü içinde bulunduğumuz zihinsel-fiziksel ve duygusal durumumuzu ancak sakin kalarak anlayabiliriz.

lKariyerinizi planlamak adına hedefler koyduğunuz, çok istediğiniz ve şevkle çalışmaya başladığınız günleri düşünün. Elde edeceğiniz sonucun sizi ne kadar mutlu edeceğini siz biliyorsunuz. O halde kararlılıkla çalışmaya devam etmek için küçük düzenlemeler yapın.

Fiziksel olarak kendinizi iyi hissediyor oluşunuz duygu ve düşüncelerinize yansıyacaktır. Aşırı yükleme ve yorgunluk yaratacak çalışma ve etkinliklerden bir süre uzak durarak, dinlenmeye geçin.

Yakınmaktan, başaramayacağınızı düşünmekten ve sürekli hatalarınızı görmekten vazgeçin. Emek verdiğinizden ve elinizden gelenin en iyisini yapacağınızdan emin olun. Size olumsuz duygular yaşatacak ortamlardan, kişilerden uzak durun.

YARIN: Adaylara ve ailelere öneriler