Devlet OHAL'leşti

Son yayımlanan kanun hükmünde kararnamelerle (KHK) Fethullahçı Terör Örgütü kapsamında soruşturulan HSYK, Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi, askeri hakim ve savcılar ile diğer yargı mensuplarının nerede yargılanacağı konusu yeniden düzenlendi. Bu kapsamda yargılamaları, o hakim ve savcının görev yaptığı yerin bağlı olduğu bölge adliye mahkemesinin bulunduğu yerdeki il cumhuriyet başsavcılığı ile aynı yer ağır ceza mahkemesi yapacak. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 679 ve 680 numaralı kanun hükmünde kararnameler ile yargı ve iç güvenlikle ilgili kritik düzenlemeler yapıldı. 680 sayılı KHK ile Fethullahçı Terör Örgütü kapsamında soruşturulan HSYK, Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi, askeri hakim ve savcılar ile diğer yargı mensuplarının nerede yargılanacağı konusu yeniden düzenlendi. Bu kapsamda yargılamaları, o hakim ve savcının görev yaptığı yerin bağlı olduğu bölge adliye mahkemesinin bulunduğu yerdeki il cumhuriyet başsavcılığı ile aynı yer ağır ceza mahkemesi yapacak. Bunlar hem askeri hem de sivil hakim ve savcılar için geçerli olacak. Şu an Ankara, İzmir, İstanbul’un arasında bulunduğu 9 ilde bölge adliye mahkemesi var ve bunlar çevresindeki illerden sorumlu. Yargılamalar da bu kapsamda yeniden dağıtılacak ve tüm soruşturmaların yetkisizlik kararıyla Ankara’da toplanmasının önüne geçilecek.

Vali ve kaymakamlar

Ayrıca vali ve kaymakamların kişisel suçları hakkında soruşturma ve kovuşturma yapma yetkisi, ilgilinin görev yaptığı yerin bağlı olduğu bölge adliye mahkemesinin bulunduğu yerdeki il cumhuriyet başsavcılığı ve aynı yer ağır ceza mahkemesine ait olacak. Buna göre, vali ve kaymakamlar hakkındaki soruşturma dosyaları da son olarak görev yaptıkları yerde yetkili olan bölge adliye mahkemelerinin bulunduğu yerdeki başsavcılıklara gönderilecek.

Yargıtay için özel daire

Yargıtay’ın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalarda, iş yoğunluğunun zorunlu kılması halinde Birinci Başkanlık Kurulu bir veya birden fazla daireyi sadece bu işlere bakmak amacıyla görevlendirebilecek. Bu durumda, görevlendirilen dairenin bakmakta olduğu işler, bir sonraki takvim yılı beklenmeksizin Birinci Başkanlık Kurulu tarafından başka dairelere verilebilecek. Hakim ve savcı olmak için sınavlara girenlerde 100 üzerinden en az 70 puan alma koşulu kaldırıldı.

Özel yetkiliye özel yetki

Ceza Muhakemesi Yasası’nda da kritik değişiklikler yapıldı. Mevcut CMK’ye göre kovuşturmaya yer olmadığına karar verildikten sonra aynı konuda dava açılması için yeni delilin ortaya çıkması şartı vardı. KHK kapsamındaki değişiklikle yeni delil şartı yeterli olmayacak. Bunun için ayrıca “bu hususta sulh ceza hakimliğince bir karar verilmesi” hükmü getirildi. Yani iktidara yakın sulh ceza hakimlikleri istemedikçe yeni delil ortaya çıksa da kapatılan bir dosya yeniden açılamayacak. Özellikle işkence ve kötü muamele iddialarıyla ilgili delil yetersizliğinden verilen takipsizliklerin kaldırılması için sulh ceza hakiminin onayı gerecek.

AYM ve HSYK üyeleri

HSYK üyeleri hakkında kişisel suçlarda daha önce Yargıtay Ceza Genel Kurulunda açılan kamu davası artık Yargıtay’ın ilgili dairesinde görülecek. Bu üyelerle ilgili Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı iddianamesini düzenleyerek evrakı, görevle ilgili suçlarda Yüce Divan sıfatıyla yargılama yapmak üzere Anayasa Mahkemesine, kişisel suçlarda ise Yargıtay’ın ilgili ceza dairesine gönderecek. Anayasa Mahkemesi üyeleri hakkında da ağır ceza mahkemesinin görevine giren kişisel suçlarla ilgili iddianame hazırlanması halinde kovuşturma Yargıtay Ceza Genel Kurulunca yapılıyordu. Değişiklikle kovuşturma yapma yetkisi Yargıtay’ın ilgili dairesine verildi. 679 sayılı kanun hükmünde kararname ile İçişleri Bakanlığı’nın görev alanlarıyla ilgili yeniden düzenleme yapıldı. Buna göre 60 eski emniyet mensubunun rütbeleri alındı. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında ikramiye ödemesi yapılması gereken kişilerden; terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olduğunun değerlendirilmesi nedeniyle kamu görevinden çıkarılanların paylarına düşen miktarlar ödenmeyecek. Soruşturmaları süren kişilerin ikramiyeleri ise emanete alınacak.

 Yaş haddine kadar uzatma

Kuvvet komutanlıklarına atanan orgeneral-oamiraller iki yıl bu görevi yapacak. Bu süre MSB’nin inhası, Başbakan’ın imzası ve Cumurbaşkanının onayı ile birer yıllık sürelerle yaş haddine kadar uzatılabilecek. Ayrıca orgeneral-oramirallerin rütbede bekleme süreleri de aynı yöntemle bir yıla kadar uzatılabilecek. Rütbede bekleme süresi uzatılacak orgeneral-oramiral sayısı üçten fazla olamayacak ve yaş haddini geçemeyecek.

 15 yıl zorunlu

Türkiye’nin çevresindeki güvenlik sorunlarının ağırlaşması nedeniyle muvazzaf subay ve astsubayların zorunlu hizmet süreleri de yeniden düzenlendi. Daha önce 10 yıl çalıştıktan sonra istifa etme olanağı bulunurken, bu süre 15 yıla yükseltildi.

TSK’den ihraç

TSK personelinin kurumdan ayırma cezası Yüksek Disiplin Kurulu’na veriliyor. Kuvvet komutanlıklarında oluşturulacak bu kurulların kararları, ilgisine göre MSB ya da ilgili kuvvet komutanının onayı ile yerine getirilecek. General ve amiraller hakında ise Genelkurmay’da oluşturulacak kurul tarafından karar verilecek. MSB gerek görülmesi halinde Bakanlık Teftiş Kurulu Başkanlığınca da disiplin soruşturması yürütülebilecek.

Uzman er-erbaş

Uzman er-erbaş başvurularının istenen düzeye çıkarılabimesi için ilköğretim mezunlarının da uzman er-erbaşlık için başvurabilmesinin önü açıldı. Bu kişiler uzman çavuş olabilecek.

Ele geçen silah

Terör, örgütlü suçlar ya da kaçakçılıkla mücadele kapsamında ele geçirilen silah, mühimmat, araç ve gerecin delil özelliği olarak saklanmasına gerek bulunmayan bölümleri ihtiyacı olan güvenlik kurumlarına tahsis edilebilecek.

 Şirketlere de ‘bakacaklar

OHAL Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkındaki 680 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de (KHK) TMSF’ye devredilen ya da kayyım atanan şirketlerle ilgili de düzenleme yapıldı. Düzenlemeye göre, OHAL kapsamında yürürlüğe konulan KHK’ler gereğince TMSF’ye devredilen ya da kayyım olarak TMSF’nin atandığı şirketler, soruşturma ve kovuşturmanın sonuna kadar, TMSF’nin gözetiminde, TMSF’nin ilişkili olduğu bakanın atadığı yöneticiler tarafından ticari teamüllere uygun olarak yönetilecek. Şirketlerin yöneticileri TMSF’nin ilişkili olduğu bakan tarafından atanacak ve görevden alınacak. Şirketlerin mali durumu, ortaklık yapısı, piyasa koşulları veya diğer sorunları nedeniyle mevcut halin sürdürülebilir olmadığının tespit edilmesi durumunda şirketin yahut varlıklarının ya da mal varlığı değerlerinin satılmasına veya feshi ile tasfiyesine de yine TMSF’nin ilişkili olduğu bakan tarafından karar verilebilecek. Satış ve tasfiye işlemleri ilgili şirketin yönetim kurulu tarafından yerine getirilecek.