Demokrasinin çok uzağında

İnsan hakları, demokrasi, şeffaflık ve özgürlükler konusunda Türkiye’nin düşüş trendi, Freedom House’un yayımladığı, “Dünyada Özgürlük, 2015” raporunda da değişmedi. Türkiye, siyasi haklarını kullanımda geçen yıla oranla 2 puan, sivil haklarının kullanımında ise 3 puan, toplamda 5 puan kaybetti ve 55 puan aldı. Oysa Türkiye’nin genel puanı 2006’da 65, 2014’te ise 60’tı.

Yıllık Basın ve İnternet Özgürlüğü raporlarının yanı sıra “Dünya Özgürlük Raporu” da yayımlayan Freedom House, Türkiye’deki düşüş trendinin nedeni olarak da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın tutumunu gösterdi:

Türkiye’de Cumhurbaşkanı Erdoğan, yıl boyunca gücünü pekiştirdi ve demokratik çoğulculuğa karşı agresif bir kampanya yürüttü. O açıkça medya sahiplerinden haberlerinde sansürlü yayın veya
kritik gazetecilerin atılmasını istedi, Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına saygı duymadığını söyledi, gazetecileri tehdit etti (ve kadın gazetecileri azarladı) ve okul müfredatına radikal, hatta tuhaf değişiklikler talimatı verdi.”

‘Demokratik normlardan uzağa sürüklendi’

Aynı metodolojiyle 2006’da hazırlanan raporda Türkiye’nin siyasi katılım düzeyi 12 iken bugün 10’a, hükümetin çalışma düzeyi 7’den 6’ya, hukukun üstünlüğü ise 8’den 7’ye düştü. Raporda Türkiye’nin genel puanı 55 olurken, geçen yıl puanı 60, 2006’da ise 65’ti.

Bu düşüş trendi açıklanırken de raporda, “Uzun dönemli Başbakan Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı’na
yükselmesi ve hükümetin müttefiklerine karşı yolsuzluk olaylarını bastırmasıyla, Türkiye demokratik normlardan çok uzağa sürüklendi. Medya ve yargı, yürütme ve yasama tarafından daha fazla müdahale ile karşılaştı, ki bunlar arasında Erdoğan’ın siyasi düşmanı olarak tanımlanan medya kuruluşları hedef alınarak bir dizi baskın ve tutuklama da var” ifadelerine yer verildi. Raporda Erdoğan için ayrıca, “Başbakanlıktan, ağustosta Cumhurbaşkanlığı’na yükselince, anayasal kuralları ve kendi hükümetinin bakanlarını atlayarak, ülkeyi cumhurbaşkanlığı sarayından yönetecek ‘gölge bir kabine’ oluşturdu ” denildi.

Raporda Türkiye için “Yolsuzluğa karşı mekanizmalarda ve yargı süreçlerinde barizce söylenen siyasi müdahale ve çoğunluğu oluşturan Sünni Müslümanlar ve Alevi azınlıklar arasındaki tansiyonun büyümesiyle Türkiye, düşüş eğiliminde yol aldı” denilirken “kısmen özgür” ülke olarak tanımlandı.

Ülkelerin siyasi ve sivil hakları kullandırmasının 1 ile 7 puan arasında derecelendirildiği ve bu hakların en iyi sağlandığı ülkelere 1 puan verilen raporda Türkiye gibi kısmen özgür ülkeler arasında Ermenistan, Bangladeş, Butan, Bolivya, Bosna Hersek, Kolombiya, Fiji, Gürcistan, Ekvador, Guatemala, Kosova, Malezya, Nepal, Nijerya, Papua Yeni Gine, Filipinler ve Solomon Adaları gibi ülkeler yer alıyor. Rapora göre Türkiye ile düşüş trendinde olan ülkeler ise şöyle: Afganistan, Azerbaycan, Ekvador, Mısır, Gambiya, Kırgızistan, Lübnan, Lesoto, Liberya, Malezya, Meksika, Güney Kore, Svaziland, Suriye, Venezüella ve Yemen.