Dayanışmanın gücü (22.03.2019)

Avustralyalı yönetmen Anthony Maras ilk uzun metrajı Hotel Mumbai’nin (2018) terörizme farklı bir boyut kattığını açıklıyor: “Bugüne dek yapılan filmlerin çoğunluğunda teröristler kötülüğün isimsiz, cisimsiz yaratıkları olarak işlendiler. Onların insani yönlerini yansıtmaya çalıştım. Onların çoluk çocuk olduklarını, daha iyi bir yaşam aradıklarını, cihat sonrası ailelelerinin zengin olacaklarına inandıklarını aktardım. Terörü asla savunmuyorum, bu cahil gençler aldatılıyorlar, sömürülüyorlar” diyor Maras.

Gerçek olaylara dayanan filmin açılış sekansında 26 Kasım 2008’de Pakistan’dan Mumbai’ye gelen on teröristi en doğal halleriyle görüyoruz. Operasyonun şefi onları sürekli “Kendinizi güçlü hissediyorsunuz, içinizde korku yok. Atalarınızdan ve sizlerden alınan şeyler için savaşın. Allah sizinle, cennet sizi bekliyor” sözleriyle güdümlüyor. Şehrin her tarafını bombalıyorlar. Asıl hedefleri zengin yabancıların kaldığı lüks Tac Mahal Palas Oteli. Oradan canlı yayınla dünyaya seslerini duyuruyorlar.

Maras, bu trajik olayı rehinelerin gözünden anlatıyor: “Objektif bir film yapmadım çünkü kimse ne olup bittiğini bilmiyordu. Kimse Hindistan’ın simgesine yapılan saldırıya inanmak istemiyordu. Bizi sınırlarla bölmek isteyenler var” diyerek Trump’ın ayrımcı, ırkçı politikasını da eleştiriyor.

Lüks otelde sosyoekonomik statüsü, dini farklı, etnik geçmişi farklı her katmandan insan var. Yönetmen bu çeşitliliği vurgulamak için Amerikalı, İngiliz, Avustralyalı, Hintli oyuncularla çalışmış. İngiliz Dev Patel, Sih servis elemanı Arjun’u, Bollywood’un kıdemli aktörü Anupam Kher mutfak şefi Hermant Oberoi’yı, İngiliz Jason Isaacs, Rus işadamı Vasili’yi, İran kökenli Amerikalı Nazanin Boniadi, varsıl Zahra’yı, Amerikalı Armie Hammer, Zahra’nın kocası David’i yorumluyorlar.

Sih Arjun, onur ve cesareti simgeleyen türbanını otele sığınan Avustralyalı Bree’ye yardım etmek için çıkarıyor. Uzun boylu cüsseli David’in Süpermen gibi teröristleri yeneceğini düşünüyorsunuz. 2009 tarihli Surviving Mumbai adlı belgeseldeki Türk çift Moros’u çok etkilemiş, filminde bunu değiştirerek kullanmış. İmran’a (Amandeep Singh) rehineleri öldür emri verilir. Zahra kelime-i şehadet getirince İmran genç kadını vuramaz.

Şiddet, ağır, etkili bir şekilde var ama etrafta kafalar, kollar, bacaklar uçmuyor. Belgesel görüntüleri de kullanan Moros şiddeti dozunda yansıtıp geri kalanı Izleyicinin imgelemine bırakıyor. Onun bu doğru seçimi şiddeti, paniği, kaosu daha gerçekçi, inandırıcı kılıyor. Ölenlerın yarısı ‘Misafir Tanrı’dır’ diyen, misafirlerini korumak için canlarını hiçe sayan otel personeliydi. Dört gün süren saldırıda 164 insan yaşamını yitirdi, binlerce kişi yaralandı.

“Şiddeti göstermeye karar verdim. Sebepsiz yere şiddet kullanmadım, şiddet sömürüsü yapmadım” diyen Maras, gerçekçi, etkileyici, duygusal, hümanist bir çalışma yapmış. Şiddete karşı insani yaklaşımından ödün vermeyen yönetmen kısa metrajı Azadi’de (2005) Taliban’dan kaçan Afgan ailenin Avustralya’da yeni bir yaşam kurmasını, The Palace’ta (2011) şiddet dolu bir dünyada Insan olmayı, insanlığı anlatıyor.

Munich (Steven Spielberg), World Trade Center (Oliver Stone), United 93 (Paul Greengrass), Patriot’s Day (Peter Berg), Stronger (David Gordon Greene), 22 July (Paul Greengrass), Utoya: July 22 (Erik Poppe) gibi terörü, şiddeti anlatan filmler izledik. Bunlardan bazıları objektifti bazıları değildi.

Moros Hotel Mumbai’sinde gerçek suçluların hiçbir zaman bulunamadığını, yakalananların fanatik örgütlerce kullanılan, sömürülen yoksul çocuklar, gençler olduklarını vurguluyor.

Anthony Moros’un yazıp yönettiği, Dev Patel, Armie Hammer, Nazanin Boniadi, Jason Isaacs, Anupam Kher, Tilda Cobham-Hervey, Angus McLaren, Natasha Liu Bordizzo’nun oynadığı yoğun bir dayanışma, direnme, umut, cesaret dolu Hotel Mumbai bugün gösterime girdi.