Covid-19 önlemlerini gevşeten altı ülkede neler oldu, salgının seyri nasıl değişti?

Türkiye dahil birçok ülke 1,5 yılı aşkın süredir farklı düzeylerde uygulanan pandemi kısıtlamalarını kaldırıyor. İngiltere'de hükümet 19 Temmuz'dan itibaren hemen hemen bütün önlemlerinin kaldırılacağını açıkladı.

Pazartesi gününden itibaren İngiltere'de pandemi döneminde getirilmiş olan yasal sınırlamaların neredeyse tamamı kaldırılmış olacak.

Bazı kamusal alanlarda maske zorunluluğu olmayacak, gece kulüpleri açılacak ve en fazla kaç kişinin biraraya gelebileceği konusundaki sınırlamalar da kaldırılacak.

Aslında bu yıl bir çok ülke koronavirüs önlemlerini yavaş yavaş kaldırmayı denedi. Ama bu denemeler farklı sonuçlar verdi.

Önlemlerin gevşetildiği ülkelerde neler yaşandığına kısaca bir göz atalım.

İSRAİL

Aşılamaya çok hızlı başlayan ve nüfusunun önemli bir kısmını aşılamayı başaran İsrail, sınırlamaları Şubat ayında gevşetmeye başladı.

Bir ay önce, yani Haziran ayı ortasında nüfusunun yarıdan fazlası iki doz aşılanan İsrail'de maske zorunluluğu kaldırıldı ve dükkanların, lokanta ve otellerin, sinemaların tam kapasite açılmasıyla hayat pandemi öncesine döndü.

O günden itibaren de vakalar daha bulaşıcı olan Delta varyantının da yayılmasıyla istikrarlı olarak yükselmeye başladı ve geçtiğimiz Salı günü 24 saat içerisinde tespit edilen vaka sayısı 754'e ulaşarak zirve yaptı.

Yetkililer hastalığı ağır geçiren ve hastaneye yatması gerekenlerin sayısının görece düşük olduğunu söylüyor.

Yine de vakalardaki bu artış eğilimi, yeni Başbakan Naftali Bennett ve hükümetini durumu kısmen de olsa yeniden değerlendirmeye yöneltti.

Hükümet, "yumuşak bastırma" adını verdiği bir yaklaşımla, İsrail vatandaşlarından Covid ile birlikte yaşamayı öğrenmelerini istiyor.

Yeni düzenlemeler arasında kapalı mekanlarda yeniden maske mecburiyeti ve İsrail'e başka ülkelerden gelen herkesin karantinaya girmesi gibi önlemler var.

HOLLANDA

Aşılananların oranı artıp vakalar düşmeye başlayınca Hollanda da Haziran ayı sonunda "açılma" sürecini başlattı.

Hemen her türlü mekanda maske zorunluluğu kaldırıldı ve gençlerin sosyalleşmesi teşvik edildi.

Bu kararların uygulanmaya başlamasıyla birlikte vakalar da artmaya başladı ve Aralık ayından bu yana en yüksek düzeyine çıktı.

Ama vakalardaki artış hastaneye yatacak kadar ağır hasta olanların sayısına pek yansımadı.

Sağlık yetkililerinden gelen eleştirilerin giderek daha sertleşmesi üzerine Hollanda Başbakanı Mark Rutte, geçen Cuma, yani sadece üç hafta önce açıkladığı "açılma" adımlarından geri atarak yeniden bir çok önlem ilan etmek zorunda kaldı.

Başbakan "durumu iyi değerlendiremediği" gerekçesiyle kamuoyundan özür dilerken, restoranlar ve barların yine gece yarısından itibaren kapanacağı ve üç hafta önce açılmalarına izin verilen gece kulüplerinin de yeniden kapanacağı bildirildi.

Rutte "Mümkün olduğunu düşündüğümüz şeylerin pratikte mümkün olmadığı anlaşıldı" diye konuştu.

Hollanda hükümetinin resmi internet sitesine göre yeniden ilan edilen kısıtlamalar en az 13 Ağustos'a kadar yürürlükte kalacak.

GÜNEY KORE

Güney Kore, birinci dalgada aldığı sıkı önlemler ile Doğu Asya'da salgından çıkış yolunu açan ilk ülke olarak alkışlanmıştı.

Haziran 2021'de hükümet aşılananların açık alanlarda maskesiz gezebileceğini, insanların küçük gruplar halinde toplanabileceklerini bildirmiş ve lokantaların açık olabildiği saatleri uzatmıştı.

Fakat uzmanlar Güney Kore'nin koronavirüse karşı gardını çok erken indirdiğini çünkü nüfusun çoğunluğunun henüz aşılanmamış olduğunu söyleyerek bu kararı eleştirdi.

Gerçekten de ülke şu anda salgının başından bu yana en büyük dalgayı yaşıyor.

Günlük vakaların rekor düzeylere ulaşmasından sonra hükümet ülkenin çoğu bölgesinde sosyal mesafe kurallarını yeniden sıkılaştırmak zorunda kaldı.

Başkent Seul'de ilan edilen kurallara göre akşam saat 18.00 sonrası bir kişi aynı evde yaşadığı insanlar dışında en fazla bir kişiyle görüşebiliyor.

Koronavirüsün daha bulaşıcı varyantı olan Delta'nın etkisi ve aşılama hızının düşmesi Güney Kore'nin koronavirüsü yendiği konusunda salgının ilk aylarında oluşan güveni sarsmış görünüyor.

İSVEÇ

Çoğu ülkeden farklı olarak İsveç, salgınla mücadelede genel olarak halkın gönüllü olarak alacağı önlemleri esas aldı. Ama yine de lokantaların açılış saatlerine ve mekanlarda en fazla kaç kişinin bulunabileceğine ilişkin bazı önlemler uyguladı.

Bu önlemlerden bazıları 1 Temmuz'da spor stadlarında 3 bin oturan izleyiciye izin verilmesi ve mekanların açılış saatlerine konan kısıtlamaların kaldırılmasıyla gevşetildi, 15 Temmuz yani bugün bir dizi önlem daha kaldırılıyor.

İlkbahardan bu yana İsveç'de günlük vaka sayıları hızla düşmeye devam etti. Uzmanlar bu düşüşü aşılananların artmasına ve ısınan havalar dolayısıyla insanların açık alanlarda daha fazla vakit geçirmesine bağladılar.

Ama Delta varyantının yayılmaya başlamasıyla birlikte kaygılar arttı ve başka ülkelerden İsveç'e giriş yapanların çoğunun Covid-19 testi yaptırması gerekecek.

AVUSTRALYA

Avustralyalılar geçen yılın büyük kısmını çok az sınırlama önlemiyle geçirdiler.

Günlerce Covid vakası görülmeyen ülkede maske takmak da zorunlu değildi.

Yer yer vaka grupları ortaya çıktığında yetkililer hemen o bölgeyi kapatarak vaka sayılarını sıfıra indirinceye kadar önlemleri sürdürme yöntemini izliyorlar. Örneğin Perth bölgesi Ocak ayında bir vaka görülmesi üzerine bütünüyle 5 gün kapatıldı.

Fakat Haziran ayı ortasında Sidney'de Delta varyantı görüldü ve ülkenin en büyük kenti yeniden kapatmaya girdi. Bu kapatmanın en az Temmuz ayı sonuna kadar devam etmesi bekleniyor.

Sidney'de şu anda günde 100'ü aşkın vaka çıkıyor. Virüs, insanların sıkı önlemlere alışkın olmadığı kentte kapatmanın ilk haftalarında bile çok hızlı yayıldı. Yetkililer halkın "evde kal" kuralını amacına uygun uygulamadığını söyledi ve kuralları daha da sıkılaştırdı.

Fakat nüfusun yüzde 90'dan fazlasının aşılanmadığı ülkede normale dönüş daha uzun sürebilir. Aşı stoklarının özellikle de Pfizer'ın yetersizliği, Avustralyalıların çoğunun yıl sonuna kadar aşılanamayacağına işaret ediyor.

ABD

Joe Biden yönetimi aşılama kampanyasına hız verirken eyaletlerin bir çoğu kısıtlamaları, maske zorunluluğunu kaldırmaya ve işyerlerinin açılmasına izin vermeye başladı.

Haziran ayında ülkenin en büyük nüfuslu eyaleti California "büyük açılış" ilan ederken, aşılananların oranı yüzde 70'i geçen New York hemen hemen bütün önlemleri kaldırdı.

Ülke çapında vakalar hala düşük seyrediyor. Günlük vaka sayıları son iki hafta içinde ikiye katlandı ama hala Ocak ayındaki zirve noktasının onda birinden az bir düzeyde.

Yine de daha hızlı bulaşan Delta varyantının aşılama düzeyinin daha düşük olduğu eyaletlerde yayılıyor olması endişe yaratıyor. Aşılama hızı düşerken bazı eyaletler sakinlerine daha bulaşıcı varyanttan korunmak için maskelerini çıkarmamalarını söylüyorlar.

New York City'de günlük vaka sayısı bir hafta içinde üçte bire yakın artış gösterdi ve artışın en çok da aşılamanın en düşük olduğu mahallelerde yaşandığı gözlendi.

Hastalığın yol açtığı ölümler de günlük düzeyde bir yükseliş gösteriyor ama bu, vakalardaki yükseliş gibi hızlı değil. New York City yetkilileri hastaneye yatırılan hastaların büyük çoğunluğunun aşısız olduğunu açıkladı.