‘Çocuklarda iyilik ve kötülük yer değiştirdi’

Çocuk edebiyatının usta kalemlerinden Yalvaç Ural ile Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan yeni kitabı “Başparmak Çocuklar”ı konuştuk. Kitabında teknolojiyle birlikte dönüşen çocukları ve onların dünyasına ışık tutan Ural ayrıca adını taşıyan Türkiye’nin en kapsamlı çocuk kütüphanesini de açmaya hazırlanıyor.

- Bu kitabı size hangi nedenler yazdırdı?

Ben şunu düşünüyorum: Artık çocuk yazarlarının görevi yalnızca güzel öyküler güzel masallar güzel çizgi romanlar güzel şiir kitapları yazmak değil. Çünkü günümüzde çocukların bir kuşatılmışlığı var. Bu kuşatılmışlık tek boyutlu bir çocuk yaratma eğiliminden geliyor. Dünyaya egemen olan insanlar çocukların hepsini aynı ürünlerle besliyorlar. Çocuklar için karakterler yaratılıyor.

- Kitap, daha yüzyıllar öncesinden, Sokrates’in çocukların artık değiştiğini ifade eden sözleriyle başlıyor. İki bin beş yüz yıl önceki çocuklarla şimdiki çocuklar aynı mıydı?

O söz Oxford Üniversitesi’nin arşivinde bir kitapçıkta bulunuyor. Belki kullandığımız araçlar gelişti, çocukların yapısı değişti ama bir ana yapı hiç değişmiyor.

‘Yoksullar hırsız, karaktersiz, katil oldu’

- Artık çocuklar bilim kurgu kitaplarına da, masallara da inanmıyor. Daha mı gerçekçiler? Bu küçük insanlara iyi ve kötü kavramını nasıl açıklayacağız?

Bu bilgisayar oyunlarını getirmeden önce şöyle bir şey yaptılar. Fakirler, yoksullar yeraltında, kanalizasyonda, gecekonduda yaşayanlar yoksul ve kötü kalpli insanlardır. Varsıllar iyi giyimli, iyi hayatın içinde yaşayanlar hep iyi insanlardır. İşte bu altyapı bilgisayar oyunlarına kadar geldi. Çocuklarda iyilik ve kötülük kavramı yer değiştirdi. İyiler kötü, kötüler iyi oldu ve varsıllar iyi yoksullar kötü oldu. Yoksullar hırsız, karaktersiz, katil oldu.

- İnsanlar sizce neden olmayan karakterlere yıllarca inandı? Bugün siyasi liderlere de aynı tavrı gösteriyor olmayalım?

Orada halkımızın hür seçimi var. Ama diyebilirsin ki o halk yönlendiriliyor. Halk başka bir şeyle ikna ediliyor, kandırılıyor, inanç yönüyle etkileniyor falan. Geçmişte zenginden alıp fakire veren Robin Hood ama o Robin Hood parasını pulunu aldığı zenginin ağzını yüzünü dağıtıyordu. İnsanlığın demek ki kahraman yaratmaya ihtiyacı var. Kaldı ki Robin Hood yaşamamış kahraman ama işin üzücü tarafı Robin Hood’un kitabı bizde okunması gereken 100 temel eser.

- Oyunlarla birlikte kendi tarihinde önemli insanları öldüren ve hatta artık tanımayan bir nesil yetişiyorsa, gelecek için ne düşünüyorsunuz? Ne kadar gelecek hakkında umutlusunuz?

Bizim ülkemizdeki çocuklar oyunlarda bizim kahramanlarımızı öldürüyorlar. Çocukların oyununda Atatürk’e kadar sıra gelecek. Atatürk’e ve başkalarına. Kurtuluş Savaşı’nda savaşan insanlara karşı belki Yunan askerlerinin yanında olup Türkleri öldürecekler.

- Çalışmanızın bir sayfasında, “Artık çocuklar ne yazar olmak istiyordu ne asker ne mühendis, ne doktor. Umurunda değildi hiç birinin” diyorsunuz. Bu umurlarında olmama halinin tek suçlusu, teknoloji mi?

Hayır, hiçbir meslek değerli kılınmıyor ülkemizde. İnsanların saygınlığını doğru insanlara yönlendirmek lazım. Baştan aşağıya kadar bir davranış, konuşma, adap, görgü kuralları içerisinde yaklaşmalıyız.

On bin kitaplı kütüphane

Türkan Saylan Kültür Merkezi’nde Yalvaç Ural’ın adını taşıyan Türkiye’nin en kapsamlı çocuk kütüphanesi açılacak. Kütüphanede 6-7 dilde on bin kitap mevcut. Eski mizah ciltleri, National Geographic serileri, artık basılmayan kitaplarla, geçmişte çıkan çizgi romanlara kadar pek çok çocuk dergisinin bulunduğu kütüphaneyle ilgili Yalvaç Ural “Yalvaç Ural ile ilgili Yalvaç Ural’ı büyülten her şeyin olduğu bir yer burası. Burayı etkinliklerin olduğu, çevre çocuklarında geleceği, teoriyi ve pratiği bir arada yapacağımız okul öncesi çocuklar için etkinliklerin olduğu tepegözle çizgi filmlerle, bilgisayarın eğlendirici oyunlarıyla oynanacağı bir alan yaratacağız. Burada benim tek tek elimden geçmişte okuduğum, benim yerleştirdiğim hemen hemen hepsini belleğimde taşıdığım kitaplar var. Çocukların bir kütüphane pasaportu olacak, çocuk resmiyle birlikte gelecek. Çocuk her gittiğinde ona mühür vereceğiz. Eğer yılda onun üzerinde ziyaret gerçekleştirirse ona bir kitap hediye edeceğiz” dedi.