Çerezin fiyatını gören kaçıyor

Antep fıstığı, fındık ve kuru kayısı gibi Türk halkının kuruyemiş olarak bolca tükettiği ürünlerde doğal afetler nedeniyle fiyatlar ortalama 2 kat artınca pazar durma noktasına geldi.

Son yıllardaki tüketim artışıyla yaklaşık 3,6 milyar dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşan kuruyemiş sektöründe zam sancısı yaşanıyor. Antep fıstığında geçen sezon üretimin büyük oranda gerilemesiyle başlayan fiyat artışları, bu sezon fındık ve kuru kayısıya da sıçradı. Önemli bölümü ithal edilen badem, ceviz ve kajuda da kurların artmasıyla fiyatlar yükselince bir kilogram karışık çerezin fiyatı geçen yıla göre ortalama 2 kat yükseldi. Kuruyemiş dükkanına giren vatandaşın fiyatları görünce almaktan vazgeçtiğini belirten esnaf, işlerin durmasından şikayetçi.

Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İşadamları Derneği Başkanı Muammer Çaputçu, iklim koşullarının etkisiyle bir çok kuruyemiş ürününde üretimin önemli oranda gerilediğini, bunun fiyatlara da yansıdığı ifade etti.

Antep fıstığında bir süredir yaşanan üretim sorununa bu sezon doludan zarar gören fındık ve kayısının da eklendiğine işaret eden Çaputçu, "Fiyatların yükselmesi kimsenin elinde değil, tamamıyla arz talep dengesinin bozulmasından kaynaklanıyor. Son yıllarda kuruyemiş ürünlerine yönelik tüketimde bir artış vardı. Ancak iklimsel etkiler nedeniyle piyasaya giren ürün azalıyor. Bu ürünlerde yoğun ihracatın da olması piyasayı tetikliyor. Bu ürün azlığının gelecek yıl da devam edeceği beklentileri nedeniyle piyasa yukarı yönlü hareket ediyor. Bu artıştan spekülatif kazanç sağlayanlar da var" dedi.

Antep fıstığında iki yıl önceye göre fiyatların yüzde 100 oranında arttığını, fındık ve kuru kayısıda da aynı oranlarda fiyat artışlarının yaşandığını dile getiren Çaputçu, fiyatların yükselmesinin iç piyasayı çok kötü etkilediğini kaydetti.

Fındık, fıstık yerine çekirdek, leblebi tüketin

Fiyatları gören tüketicinin haklı olarak kuruyemişi daha az tüketmeye yöneldiğini kaydeden Çaputçu, şöyle konuştu:

"Tüketimin azalmasıyla piyasanın yeni bir denge bulacağını düşünüyoruz. Ayçekirdeği, yer fıstığı ve leblebi gibi yoğun tüketimi olan kuruyemiş türlerinde çok büyük fiyat hareketliliği yok. Tüketimin biraz daha bu ürünlere kayacağını tahmin ediyoruz. Kurların artması nedeniyle badem, ceviz ve kaju gibi ithal ürünlerin fiyatı artmıştı ancak kurların bugünlerde gerilemesi raf fiyatlarını da düşürmeye başladı. Kuruyemiş sağlıklı bir ürün olmasına rağmen ülkemizde keyif amaçlı tüketimi yoğun. Bu nedenle vatandaş almaktan vazgeçebiliyor. Önümüzdeki dönemde fiyatı artmayan ürünlerin tüketiminin artacağını öngörüyoruz"

Fiyat yükseldi kaçağa dikkat

Çaputçu, sınırdan kaçak yollarla çok miktarda kuruyemiş girişinin bulunduğunu özellikle badem, ceviz ve kajuda dikkati çeken bu yasa dışı girişlerin haksız rekabete neden olduğunu da ifade etti.

Kuruyemiş fiyatlarının yükselmesiyle kaçakçılık olaylarında artış yaşanmasından endişe ettiklerini dile getiren Çaputçu, hangi üründe ne kadar üretim yapıldığının tam olarak bilinmediği için spekülasyon amaçlı hareketlere karşı korunmasız kalındığına da dikkati çekti.

3,6 milyar dolarlık

Türk kuruyemiş pazarının 3,6 milyar dolar büyüklüğe ulaştığını, sektörün ihracatının ise 2,8 milyar dolar olduğunu kaydeden Çaputçu, kuruyemişin diğer çerez türlerine göre sağlığa olan faydalarını anlatarak talebi canlı tutmaya çalışacaklarını dile getirdi.

İzmir'de kuruyemiş sektörü temsilcilerinden olan İzmir Ticaret Borsası Meclis Üyesi Şaban Can ise fiyatların artmasına en çok esnafın üzüldüğünü ifade etti.

Birçok üründe geçen yıla göre 2 katlık fiyat artışı yaşandığını anlatan Can, "Vatandaş, 20 liralık karışık çerez istiyor. Her zaman aldığından çok az bir miktar çıkınca şaşırıyor. İki yıl önce kilogramı 25 lira olan Antep fıstığı 60 liraya yaklaştı. Bu artışları vatandaşa anlatmakta zorluk çekiyoruz, mahçup oluyoruz" dedi.