Cari açıkta dev artış sıcak parayla kapatıldı

Cari işlemler açığı Aralık 2017’de geçen yılın aynı dönemine göre 3.3 milyar dolar artarak 7.7 milyar dolar oldu. Piyasa beklentisi aralıkta açığın 7.5 milyar dolar olmasıydı. 12 aylık açık ise 2016’ya göre 14 milyar dolar artarak 47.1 milyar dolara yükseldi. Cari açıkta geçen yıla göre artış oranı yüzde 42’yi aştı. Cari açığın milli gelire oranı, yüzde 5.5’e yükseldi. Geçen yıl bu oran yüzde yüzde 3.8 idi.

Hükümetin hazırladığı Orta Vadeli Program’da cari açığın 39.2 milyar dolar, cari açığın milli gelire oranı ise yüzde 4.6 olması öngörülmüştü ancak hedefler tutmadı. Türkiye ekonomisinin ithalata bağımlı yapısı, cari açığı artıran temel faktör. Ocak 2018’de dış ticaret açığın 9.1 milyar dolar olduğuna dikkat çeken uzmanlar, cari açığın 2018’de 50 milyar doları aşabileceği görüşünde.

Yatırım azaldı

Cari açık rakamlarının da içinde yer aldığı Ödemeler Dengesi İstatisklerini dün yayımlayan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), aralıkta cari işlemler açığında kaydedilen artışta dış ticaret açığındaki artışın etkili olduğunu belirtti. Yabancıların Türkiye’de doğrudan yatırımları 2017’de yüzde 19 gerileyerek 10.8 milyar dolara gerilerken, sıcak para olarak değerlendirilen ve hisse ile borç senetleri alımlarını içeren yabancıların portföy yatırımları 2017’de 24 milyar doları aştı. Bu rakam geçen yıl 7.8 milyar dolardı. Yabancıların borç senetlerine yatırımı bir yılda üçe katlandı ve 6.9 milyar dolardan 20.8 milyar dolara yükseldi. Cari açığın sıcak para ile kapatılması, finansman kalitesinin ciddi şekilde bozulduğunu gösterdi. Cari açığın daha da artmasının beklentiği 2018’e Türkiye, dünyada faizlerin yükseldiği ve finansman maliyetlerinin arttığı bir dönemde girdi.

Kötüye gidecek

Cari açık rakamlarına dair bazı görüşler şöyle:

JP Morgan: Güçlü büyüme ve daha yüksek enerji fiyatları ithalatta sert bir genişlemeye yol açtı. İthalat büyümesindeki hızlanma önümüzdeki aylarda cari açıkta daha sert bir genişlemeye dönüşebilir. Dış dengedeki kötü gidişatın kontrol alınması adına ihracatta yeni desteklere ihtiyaç var.

Goldman Sachs: Petrol fiyatlarının bu yıl daha yüksek seyredecek olması; hükümetin büyümeyi destekleyen ve daha fazla tüketi, dolayısıyla da daha fazla ithalat anlamına gelebilecek politikaları nedeniyle cari açık 2018 boyunca yüksek kalacak.

DenizBank Yatırım Hizmetleri Grubu Stratejisti Orkun Gödek: Ay bazındaki genişlemede ihracatın bir önceki aya göre yüzde 5 gerilemesi, ithalatın yüzde 9 artışı ve net parasal olmayan altın kaleminin eksi 1.7 milyar dolar seviyesinde oluşması etkili oldu.

İntegral Yatırım Araştırma Uzmanı Seda Yalçınkaya Özer: Dış ticaret açığı ocakta 9.1 milyar dolar seviyesinde oluştu. Bu, bize ocak ayında yine 7-8 milyar dolar arasında bir cari açık gelebileceğini göstermekte. Bu beklentiye paralel yıllık cari açığın 52 milyar dolar seviyesine yükselmesi beklenebilir. Bu yüzde 6.1’lik cari açık/ GSYH anlamına geliyor.

Faik Öztrak (CHP MYK üyesi): 2017’de cari açığın sadece yüzde 83’ü normal kanallardan finanse edilebildi. Yeterli finansman olmayınca 2017’de TCMB kasasındaki ulusal rezervlerden 8.2 milyar dolar eritildi.

Kaynağı belirsiz çıkış

Merkez Bankası, kaynağı belli olmayan para giriş/ çıkışını gösteren “net hata noksan” hesaplamalarında güncellemeler yaptı. Söz konusu revizyon sonrası son 5 yılda net hata noksan kalemi 5.3 milyar dolar azalış gösterdi. Güncellemelerin bir kısmı ödemeler dengesi tablosunda sadece sınıflama değişikliğine neden olurken, bir kısmı da Cari İşlemler Hesabı ile Finans Hesabı kalemlerini ve dolayısıyla Net Hata ve Noksan kalemini etkiledi. Öte yandan cari işlemler dengesi verilerine göre, net hata noksan aralıkta 228 milyon dolar olurken, 2017 yılında 16 milyon dolar çıkış yaşandı.