Bu hasret bizim...

Lozan Mübadilleri Vakfı ve Ankara Lozan Mübadilleri Derneği’nin açtığı “Mübadil İnsanlar” sergisi, Kadıköy Belediyesi Barış Manço Kültür Merkezi’nde açıldı.

Sergi de 1. kuşak mübadillerin göç öyküleri ve yanlarında getirebildikleri, çocukları ve torunları için anlamı ve manevi değeri olan eşyaları yer alıyor.

Bu sergide açıkça görülüyor ki; her iki toplumda da bu kadar baskı, zulüm ve acıya rağmen Türk ve Yunan toplumları birbirinden ayrılabilmiş mi? Tabii ki hayır. Hâlâ aynı denize bakıp hüzünlenen, aynı şarkılarla ağlayan, kültürleri birbirine çok benzeyen her iki toplumda da sevinç, üzüntü, kaygı, nefret, acı, mutluluk hepsi bir arada yaşanıyor.

Bundan 95 yıl önce, 30 Ocak 1923 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Yunan Hükümeti arasında, Türkiye’de yerleşik Rum- Ortodokslar ile Yunanistan’da yerleşik Türk-Müslümanların zorunlu göçünü öngören Mübadele Sözleşmesi imzalandı.

Yunanistan’ın Balkan Savaşına katıldığı tarih olan 18 Ekim 1912 tarihinden itibaren yurtlarını terk etmiş olanları da kapsamına alan bu sözleşme ile yaklaşık 2 milyon insan doğdukları toprakları terk etmek zorunda kaldı. Sergiyi hazırlayan Lozan Mübadilleri Vakfı Genel Sekteri Sefer Güvenç, “Mübadeleye tabi tutulanlar; yüzlerce yıldır ekip biçtikleri topraklarını, ekmek parası kazandıkları işyerlerini, evlerini, ibadet ettikleri kutsal mekânlarını, sevdiklerinin mezarlarını geride bıraktılar. Limanlarda, tren istasyonlarında kurulan çadırlarda haftalarca, aylarca beklediler. Çoğu yolcu taşımaya elverişsiz olan gemilerle olmak üzere iki ülke arasında günler, haftalar süren yolcuklar yaptılar. Bu uzun ve zahmetli yolculuk sırasında yaşamını kaybeden yakınlarını denize verdiler. Yetersiz beslenmeden ve kötü fiziki koşullardan ötürü hastalanarak ölenler oldu. Aileler dağıldı. Yeni vatanlarında uzun süre uyum güçlüğü çektiler” diyor ve ekliyor “Tüm bunları hatırlamak, hatırlatmak için bugün onların torunları, sergide yer almak üzere onlardan kalan eşyaları sergi için getirdiler.”

1. Kuşak mübadillerin hemen hemen tamamının memleket hasreti ile bu dünyadan sessizce göçüp gittiğini söyleyen Güvenç, “ Son yıllarda giderek artan sayıda mübadil çocuğu ve torunu kendi özel tarihlerine ve kültürlerine ait izleri sürüyor. Anma etkinlikleri düzenleniyor, romanlar yazılıyor, belgeseller, filmler yapılıyor, sergiler hazırlanıyor. Mübadelenin 95. yıldönümü anma etkinlikleri kapsamında Lozan Mübadilleri Vakfı, mübadil çocukları ve torunları tarafından yazılan göç öykülerinden aile albümlerindeki fotoğraflardan “Hasretin İki Yakası- Mübadil Aile Öyküleri” adlı bir sergi hazırladı. Ankara Lozan Mübadilleri Derneği de “1. Nesil Mübadil Fotoğrafları” adlı bir sergi hazırladı. Her iki sergi birleştirilerek “Mübadil İnsanlar” adı ile bir sergi açtık” diyor.

“Kısaca acının milliyeti, cinsiyeti, dili, dini, etnik kökeni yoktur. Acılarımız ortaktır” diyen Güvenç, “Çekilen acılar bir daha yaşanmasın” diyor. Sergi 1 Şubat’a kadar görülebilir.