Borsada işlemler üçüncü kez durduruldu: ‘Endekse bağlı devre kesici sistemi’ nedir?
Borsa İstanbul'da dün sabah saatlerinde 11.18'e kadar işlemler iki kez durdurulurken bu sabah da benzer bir uygulamaya gidildi. Borsada işlemler, Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi'nin çalışması ile geçici olarak durduruldu. Peki işlemlerin geçici olarak durdurulması olarak bilinen “devre kesici uygulaması” nedir, bu sisteme neden başvuruluyor?
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın,
Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’I görevden alıp, yerine AKP’li eski
milletvekili ve Yeni Şafak gazetesi yazar Şahap Kavcıoğlu’nu ataması sonrası
oluşan ekonomik girdabın borsa üzerindeki etkisi sürüyor. Borsa İstanbul bugün
de işlemleri saat 10.30'a kadar geçici olarak durdurdu.
Borsa İstanbul AŞ, Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi'nin
devreye girmesiyle pay piyasasındaki tüm sıralarda işlemlerin geçici olarak
durdurulduğunu, saat 10.30'dan itibaren işlemlerin kaldığı yerden devam
edeceğini duyurdu. Borsa İstanbul'un Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi'nin
devreye girmesine ilişkin yaptığı açıklama, Kamuyu Aydınlatma Platformu'nda
(KAP) yayımlandı.
Açıklamada, saat 09.55 itibarıyla endekse bağlı devre
kesicinin 'tetiklendiği', pay piyasasındaki tüm işlem sıralarında, Vadeli İşlem
ve Opsiyon Piyasasındaki (VİOP) pay ve pay endekslerine dayalı sözleşmelerde ve
Borçlanma Araçları Piyasası (BAP) pay senedi repo pazarında işlemlerin geçici
olarak durdurulduğu aktarıldı.
Borsa İstanbul'da dün sabah saatlerinde 11.18'e kadar
işlemler iki kez durdurulmuştu.
“DEVRE
KESİCİ UYGULAMASI” NEDİR?
Borsa
İstanbul'un Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi'nin devreye girmesine ilişkin
yaptığı açıklama şu ifadelere yer verildi:
Piyasalar yeni haftaya TCMB Başkanının beklenmedik bir karar
ile değişmesi nedeniyle volatilitenin yüksek olduğu bir ortamda başladı.
Özellikle borsa tarafında haftanın ilk işlem gününde sert satışlar yaşanırken,
düşüşlerin yüzde 5’i aşması işlemlerin geçici olarak durdurulmasına neden oldu.
Diğer adıyla Otomatik Seans Durdurma Sistemi olarak bilinen ‘Devre
Kesici’ uygulaması, borsada işlem gören şirket paylarının belirlenen eşik ya da
oranları aşan fiyat değişimleri dolayısıyla devreye giren ve spekülatif
atakların önlenmesi ile yatırımcıyı korumayı amaçlamaktadır.
Devre Kesici uygulaması ile işlemler geçici olarak
durdurularak yatırımcılara piyasayı anlama imkanı sağlanır ve bilgiye
erişebilmeleri için zaman tanır. Böylece aşırı dalgalanmanın önüne geçilmeye
çalışılır.
Devre kesici ile bir sermaye piyasası aracında, işlemlerin
belirli bir referans değer üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin Borsa
tarafından belirlenmiş olan eşik değerler ya da orana ulaşması veya aşması
hâlinde ilgili sermaye piyasası aracının işlemlerinin geçici süre ile emir
toplama aşamasına alınmasıdır. Böyle bir durumda ilgili sermaye piyasası
aracında tek fiyat yöntemi kullanılarak fiyat belirlemesi yapılır. Tek fiyat
yöntemine ilişkin süreçlerin tamamlanmasının ardından ilgili sermaye piyasası
aracının işlemleri yeniden seansın sürekli işlem bölümüne alınarak işlemlere
çok fiyat yöntemi ile devam edilir.
Devre kesici referans fiyatı, en son tek fiyat yöntemi ile
belirlenen fiyat veya ilgili payın baz fiyatıdır. En son tek fiyat yöntemi ile
belirlenen fiyat veya baz fiyattan en son güncellenen fiyat devre kesici
referans fiyatıdır.
Devre Kesici uygulamasında Pazar bazında farklı değişim
yüzdesi kriterleri ve farklı DK Seansı Süreleri kullanılmaktadır.
Ayrıca, Pay Piyasasında halihazırda pay bazında uygulanmakta
olan devre kesici sistemine ilave olarak 10/08/2020 tarihinden itibaren Endekse
Bağlı Devre Kesici Sistemi (EBDKS) de devreye alınmıştır. Bu kapsamda, BIST 100
Endeksinin gün içerisinde önceki günün kapanışına göre ilk eşik olarak %5 veya
daha fazla ve ikinci eşik olarak %7 veya daha fazla düşmesi halinde EBDKS
devreye girerek, Pay Piyasası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasındaki (VİOP)
paya ve pay endekslerine dayalı sözleşmeler ile Borçlanma Araçları Piyasası Pay
Repo Pazarı’nda işlemler geçici olarak durdurulacaktır.
Endeksin
yukarı yönlü hareketinde çalışmayan devre kesici uygulaması, hisse senedinden
doğan rüçhan hakkı ve varant işlemleri için geçerli değildir. Dolayısıyla hisse
senedine bağlı olmayan işlemler, kesintisiz olarak devam eder.
En Çok Okunan Haberler
- Futbolda pis kokular yükseliyor
- CHP’de çelişen başkanlara uyarı
- AKP’li vekilin PKK yöneticisiyle fotoğrafı gündem oldu!
- Serdar Ortaç son malını da satışa çıkardı!
- 'Atatürk ile Cumhuriyet ile bayrak ile...'
- Hekimlerin istifaları hızlandı
- 'Erdoğan bize göre tek seçenektir'
- 'Erken seçim' çağrısı: CHP tarih verdi
- İşte sıfır faizli kredi veren bankalar…
- İşte Belediye Başkanı'nı öldüren saldırganın ifadesi!