BM'den ürküten rapor: Eşitsizlik artıyor

Göçmenler, tarım işçileri, kadınlar, genç çalışanlar... Doğu Avrupa ve Orta Asya’da orta sınıfın yükselmesine karşın kaygı giderek artıyor. Bölgenin Arnavutluk, Azerbaycan, Gürcistan, Kırgızistan gibi daha yoksul ülkelerinde “işini kaybetme riski yüksek” çalışanların oranı yüzde 50’lerde. Ve bu kaygıyı da en çok sosyal güvencesiz ve eşitsiz koşullarda çalışan kesimler duyuyor. Türkiye için rakam yok ama konuştuğumuz BM Kalkınma Programı (UNDP) uzmanları Türkiye’de de durumun benzer şekilde hassas olduğuna dikkat çekiyorlar.

Günde 10 dolar

UNDP İstanbul Bölge Merkezi’nin eşitsizlikler alanındaki küresel eğilimlerini ve Avrasya Bölgesi’nin bu anlamdaki konumunu ele alan İstanbul Kalkınma Diyaloglarının ikincisi dün İstanbul’da başladı. 2 gün sürecek uluslararası toplantının açılış konuşmasını yapan UNDP’nin Doğu Avrupa ve Bağımsız Devletler Topluluğu Bölge Bürosu Direktörü Cihan Sultanoğlu, “Avrupa ve Orta Asya’daki gidişat, pek çok bakımdan, dünyanın pek çok yerinden farklı bir görünüm arz ediyor. Günde 10 dolar ile 50 dolar arasında bir gelirle yaşamını sürdürenlerin sayısı, bu ülkelerin pek çoğunda arttı” dedi. Aynı süreç zarfında bölgede yoksulluk içinde yaşayan bireylerin sayısı da 2001 yılındaki en az 46 milyon seviyesinden 2013 yılında 5 milyona geriledi.

İstihdam fırsatı yok

Sultanoğlu, bununla beraber, araştırmaya göre bölgedeki ilerlemelerin tehdit altında olduğunu belirtti. Buna göre, giderek düşen emtia fiyatları, azalan işçi dövizleri, Rusya’daki ekonomik durgunluk ve Avrupa ile bölgenin büyük bir kısmında yavaşlayan ekonomik büyüme nedeniyle gelir ve istihdam yaratma fırsatları azalıyor. Kadınlar, genç çalışanlar, göçmenler, uzun dönemli işsizler, engelli bireyler ve eşitsiz çalışma piyasası koşullarında bulunan diğer çalışanlar, işlerini kaybetme riski yüksek grupta yer alıyor. Özellikle istihdam ve ücretlerde kadın ve erkek arasındaki uçurum eşitsizliği arttıran unsurlardan biri.

UNDP’nin araştırmasına göre, yurttaşların toplumsal yaşama ve ekonomiye katılımını garanti altına almak ve temel sosyal hizmetlerin daha iyi sağlanabilmesi için yönetişim alanında da iyileştirmelerin hayata geçmesi gerekiyor. Bölge ülkelerinin tamamında yolsuzluk konusu halkın en çok kaygılandığı konu başlıkları arasında yer alıyor, çoğu kez de ekonomi ve hayat standartları konusunun ardından ikinci sırayı alıyor. UNDP raporu “sosyal koruma”nın önemine dikkat çekiyor. Türkiye’deki sendikalı işçi oranı 1980’li yıllarda yüzde 20 iken bugün sadece yüzde 4.5. Çocuk işçilerin toplam nüfus içindeki oranı yüzde 5.9.