"Bizim çocuklar" haber vermiş

Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) 12 Eylül davasında mahkemeye gönderdiği bir belge, 32 yıldır yanıtı aranan bir soruya açıklık getirdi. “12 Eylül 1980” tarihli MİT belgesinde, ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’ndeki bütün personelin 11 Eylül 1980 gecesi saat 23.30’dan itibaren büyükelçilikte toplandığı belirtilerek “Büyükelçilikte çalışan bir mahalli personel, 12 Eylül 1980 sabahı yaptığı görüşmede, elçilik mepsuplarının askeri müdahale olacağını 2 gün önceden bildiklerini beyan etmiştir” denildi.

12 Eylül’ün en tartışmalı konularının başında ABD’nin askeri darbedeki rolünün ne olduğu ve darbeyi önceden bilip bilmediği konusu geliyor. Dönemin ABD CIA Türkiye Masası İstasyon Şefi Paul Henze, 12 Eylül darbesinin yapıldığı gece Başkan Jimmy Carter’a bir diplomat aracılığıyla “Bizim çocuklar işi bitirdi” bilgisini ulaştırdı. Bu bilgiyi, ilk kez Mehmet Ali Birand, “12 Eylül 04.00” adlı kitabında yazdı. Birand, Henze’nin bu sözü yalanlaması üzerine, kendisi ile yaptığı görüşmenin kayıtlarını açıkladı. Tahsin Şahinkaya’nın 12 Eylül’den bir hafta önce yaptığı Amerika gezisi de ABD’nin darbede rolü olduğuna kanıt olarak ileri sürüldü.

İstanbul’da ifadesi alınan Tahsin Şahinkaya da Amerikalıların kendisi ve eşini ABD’ye davet ettiğini anlatırken, gitmeden önce müdahale tarihini 12 Eylül sabahı olarak kararlaştırdıklarını söyledi. Şahinkaya, “11 Eylül 1980 günü Türkiye’ye döneceğim sırada Amerika Genelkurmay Başkanı ile kahvaltı ettik. Bir gün sonra Türkiye’de askeri müdahalenin olduğu kendisine söylendiğinde şaşırarak böyle bir şeyi kendisine söylemediğimi beyan etmiş. Yabancı bir ülkeden kesinlikle emir ve talimat almam” diye konuşmuştu.

ABD’nin şu anki Ankara Büyükelçisi Ricciardone ise, bir gazetecinin “Darbe sizin desteğinizle mi oldu” sorusuna “Sizler buna inanıyorsunuz, ama gerçek öyle değil. O günlerde insanlar darbenin gelmesini bekliyor ve istiyordu; biz de Elçilik’te tahminde bulunuyorduk, bilmiyorduk...” dedi.

MİT: ABD biliyordu

Ancak MİT’in 12 Eylül davası kapsamında Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderdiği dosyanın içinden tartışmalara ışık tutacak bir belge ortaya çıktı. Cumhuriyet’in ulaştığı belgede, istihbaratın “Ait olduğu memleket” bölümüne “Türkiye-ABD”; “konu” kısmına ise “ABD Büyükelçiliği’nin faaliyetleri” yazıldı. İstihbarat notunda, “Haberin alındığı tarih ve vakanın oluş tarihi” olarak da “12 Eylül 1980” ibaresi düşüldü. MİT’e ait belgede, şunlar kaydedildi:

“ABD Ankara Büyükelçiliği’nin bütün personeli 11 Eylül 1980 gecesi saat 23.00’ten itibaren Büyükelçilik’te toplanmıştır. Büyükelçilik’te çalışan bir mahalli personel 12 Eylül 1980 sabahı yaptığım görüşmede, elçilik mensuplarının askeri müdahale olacağını iki gün önceden bildiklerini beyan etmiştir. Bu bilgilerin kullanılması halinde kaynağın hassasiyetinin dikkate alınması...”